Page 93 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

«¬’≈¬∆-I : Ìπ◊Â≈È √ÓÊÂ≈ Á∂ «√˪ : Ú√»Í’ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆Í’ «ÁzÙ‡∆’؉

È؇

«⁄æÂ-B «⁄æÂ-C

Í ¡≈ÓÁÈ Á∂ Úæˉ È≈Ò-È≈Ò ÍÁ≈Ê Á∆ √∆Ӫ ¿πÍÔØ«◊Â≈ Á∂ ÿ‡‰ Á≈ √‘∆-√‘∆ Ó≈Í ’È≈ «¬’ Úæ‚≈
¡Ω÷≈ ’ßÓ ˛Õ ÎÒ√±Í ÚˉÙ∆Ò Á∆¡ª Áª (Rates of Progression) Á≈ «ÈË≈‰ ÓÈÓ˜∆ „ß◊ ¿πÂ∂ ’∆Â≈
‹ªÁ≈ ˛, «‹√ ˘ «’ «È¡ª ·∆’ È‘∆∫ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈Õ Í ¡≈ÓÁÈ Á∂ ¿π⁄∂ ÍæËª ¿πÂ∂ ‹∂’ ’ Á∂ ÚˉÙ∆Ò
(Progression) Á∆ Ó≈Â≈ ¿π√ Ó≈Â≈ ÂØ∫ ’≈Î∆ «˜¡≈Á≈ ‘ØÚ∂ «‹‘Û∆ «’ «’√∂ «Ú¡’Â∆ Á∂ ÍÁ≈Ê Á∆ √∆ÓªÂ
¿πÍÔØ«◊Â≈ Á∂ ÚæÒ ∂÷≈ (Curve) È≈Ò Íz≈Í ’∆Â∆ ‹≈Ú∂ ª ¿π√ ˘ «È¡≈¿π«⁄ Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ‘∂Õ «¬√ ÚÒ ∂÷≈
¡≈ÓÁÈ Á∂ Ú≈Ë∂ Á∂ È≈Ò ‘∆ ÍÁ≈Ê Á∆ √∆Ӫ ¿πÍÔØ«◊Â≈ Á∆ Á Á∆ «◊≈Ú‡ ˘ Íz◊‡ ’Á∆ ˛ ¡Â∂ «¬‘ «¬√
Ó≈ÈÂ≈ ¿πÂ∂ «÷æ⁄∆ ‹ªÁ∆ ˛ «’ «¬√ È≈Ò ¿π√ «Ú¡’Â∆ Á∂ ‘Ø √Ó≈«‹’ √≈Ê∆ ¡ÍzÌ≈«Ú «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ

I.B.B √Ó≈È ¡ÈπÍ≈ÂΔ «Â¡≈◊ (Equal Proportional Sacrifice)
«¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ ’Á≈Â≈Úª ¿πÂ∂ ’ Á≈ Ì≈ Ï≈Ï È‘∆∫ «‘ßÁ≈ ˛ «Î Ú∆ ’πfi ’πfi ¿πÈ∑≈ Á∆ ¡≈«Ê’
√«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ «ÈÙ«⁄ ‘πßÁ≈ ˛Õ Á±‹∂ ÙÏÁª «Úæ⁄ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ‘؉ Ú≈Ò∆ ¿πÍÔØ«◊Â≈
Á∆ ‘≈È∆ ’Á≈Â≈ Á∆ ’πæÒ ¡≈ÓÁÈ Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Ú∆ «˜¡≈Á≈ ¡≈ÓÁÈ Ú≈Ò∂
’Á≈Â≈ È∆Ú∆∫ ¡≈ÓÁÈ Ú≈Ò∂ ’Á≈Â≈Úª Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ «˜¡≈Á≈ ’ ¡Á≈ ’È◊∂Õ Í ¡≈ÓÁÈ Á∂ ÍzÂ∆ «Â¡≈◊
Á≈ ¡ÈπÍ≈ √Ì Á∂ Ò¬∆ Ï≈Ï ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ ˘ ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈ Í∂Ù ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
A «Ú¡’ Áπ¡≈≈ ’∆Â≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ «Â¡≈◊ Β «Ú¡’ Áπ¡≈≈ ’∆Â≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ «Â¡≈◊
=
A Á∆ ¡≈ÓÁÈ Β Á∆ ¡≈ÓÁÈ

«¬√ Â∑ª «¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ ‘∂’ ’Á≈Â≈ ¿πÂ∂ ÍÀ‰ Ú≈Ò≈ ÍzÂæ÷ ¡√Ò Ì≈ (Direct Real Burden)
¿π√ ¡≈«Ê’ ’«Ò¡≈‰ (Economic Welfare) Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ ‘ØÚ∂◊≈ «‹‘Û≈ «’ ¿π‘ ¡≈͉∆ ¡≈ÓÁÈ ÂØ∫
Íz≈Í ’Á≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¡Èπ√≈ ÚˉÙ∆Ò ’ „ª⁄∂ Á≈ «ÈÓ≈Á ’È≈ Ú∆ √ßÌÚ ˛ «’™«’ ÍÁ≈Ê Á∆ √∆ÓªÂ
¿πÍÔØ«◊Â≈ ¡≈ÓÁÈ Á∂ Ú≈Ë∂ Á∂ Ò¬∆ ‘∆ («’√∂ Ú∆ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄) ÿæ‡Á∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ Â∑≈ √ÍæÙ‡ ˛ «’ Ï≈Ï
ͱÈ «Â¡≈◊ Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ «¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ Ò≈◊± ’∆Â≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ ’≈Ë≈È «˜¡≈Á≈ ÚˉÙ∆Ò ‘πßÁ≈ ˛Õ

I.B.C Ï≈Ï √ΔӪ Á≈ «Â¡≈◊ (Equal Marginal Sacrifice)
«¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ Úæ÷-Úæ÷ ’Á≈Â≈Úª Á≈ ’πfi «Â¡≈◊ È‘∆∫ «Î Ú∆ ’πfi-’πfi √∆Ӫ «Â¡≈◊ (‹ª ’Á≈Â≈
Á∂ ËÈ Á∆ ¡ß«ÂÓ «¬’≈¬∆ Áπ¡≈≈ ’≈«¬¡≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ «Â¡≈◊) Ï≈Ï ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ª «’ √ÓπÁ≈«¬ Á≈
ͱ≈ «Â¡≈◊ Í»∂ ±Í «Úæ⁄ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ‘ØÚ∂Õ ÍzØ. Í∆◊± Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ““’≈Ë≈È Á∆ ¡«‹‘∆ Úß‚ «‹‘Û∆ «’ ÿæ‡ ÂØ∫
ÿæ‡ √≈∂ «Â¡≈◊ Á∂ «√˪ (Principle of least aggregate Sacrifice) Á∂ ¡Èπ»Í ‘ØÚ∂, ¿π‘ ‘Ø √’Á≈ ˛ «‹‘Û≈
√Ó≈‹ Á∂ √≈∂ ÓÀ∫Ïª Áπ¡≈≈ ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ’πfi «Â¡≈◊ (Total Sacrifice) ˘ È‘∆∫ Í «¬√ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ √∆ÓªÂ
«Â¡≈◊ ˘ Ï≈Ï ’≈¬∂Õ”” ≈‹ Á≈ ¿πÁ∂Ù ¡≈«Ê’ ’«Ò¡≈‰ ˘ «˜¡≈Á≈ ’È≈ ˛ ¡Â∂ ’≈Ë≈È ’Á≈Â≈Úª Á∂
Ò¬∆ ¡‰¿πÍÔØ«◊Â≈ ‹ª √ßÂØÙ≈‘∆ÈÂ≈ (Disutility) ÍÀÁ≈ ’Á≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ’ª Á∆ Úß‚ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ √≈∂ «Â¡≈◊
Á∂ «√˪ª Á∂ ¡Èπ√≈ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ‹ª ’≈Ë≈È Á∂ Áπ¡≈≈ ‘∂’ ’Á≈Â≈ ÂØ∫ ’Ú≈«¬¡≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈
√∆Ӫ «Â¡≈◊ Ï≈Ï ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
«¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ ’ Á≈ «ÈË≈È «¬√ Â∑ª ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «’ ’Á≈Â≈Úª Áπ¡≈≈ ’∆Â∂ ◊¬∂
«Â¡≈◊ Á∆ Ó≈Â≈ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Ò≈Ì «˜¡≈Á≈ ‘ØÚ∂Õ «¬‘ ª ‘∆ √ßÌÚ ˛ «’ √Ì ’Á≈Â≈Úª Á≈

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 87