Page 92 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI
P. 92
ÒØ’ «ÚæÂ
È؇ ‹≈Ú∂ ª ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Ï≈Ï «Â¡≈◊ Íz≈Í ’È Á∂ Ò¬∆ «ÂßÈ √«ÊÂ∆¡ª Á∆ ’ÒÍÈ≈ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛-
(i) ¡≈ÓÁÈ Á≈ Â∂˜ ◊ÂΔ È≈Ò Úˉ≈- «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Ú≈Ë∂ Á∂ È≈Ò-È≈Ò «Ú¡’Â∆ ˘ «ÓÒ≈¿π‰ Ú≈Ò∆ ¿πÍÔØ«◊Â≈
ÿæ‡Á∆ ⁄Ò∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ’ Á∆ Á Íz◊Â∆Ù∆Ò ‘ØÚ∂◊∆Õ √ß÷∂Í «Úæ⁄ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë∂ Á∂ È≈Ò
ÒØ’ª ˘ «˜¡≈Á≈ ’ Á∂‰≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ «⁄æ È≈Ò ¡√≈È∆ È≈Ò ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ
«⁄æÂ-A
«⁄æÂ-A «Úæ⁄ x ¡À’√ ¿πÂ∂ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ y ¡À’√ ¿πÂ∂ ’ Á∆ Á Ó≈Í∆ ◊¬∆ ˛Õ «⁄æ «Úæ⁄ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ’ª
Á∆ Áª ˘ «ÂßÈ Â∑ª È≈Ò Íz◊Â∆Ù∆Ò Ï‰≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘∂Õ «¬æÊ∂ «¬‘ √ÍæÙ‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ «’ «‹Ú∂∫ ¡≈ÓÁÈ
«Úæ⁄ Â∂˜ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛ ¿πÚ∂∫-¿πÚ∂∫ √∆Ӫ ¿πÍÔØ«◊Â≈ ÿæ‡ ‘πßÁ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª √Ì ’Á≈Â≈Úª Á≈ «Â¡≈◊
’È Á∂ Ò¬∆ ¿πº⁄∆ Á ¿πÂ∂ ’ Ï≈Ï ‘ØÚ∂◊≈Õ
È؇√ ’≈Ë≈È «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ Á≈ ÓÂÒÏ ‘À «Â¡≈◊ Á∆ √Ó≈ÈÂ≈Õ
«¬√ Ò¬Δ ’≈Ë≈È Á∂ ÍÁ≈Ê Ì≈ ˘ ¡«‹‘Δ ΔÂΔ È≈Ò Úß«‚¡≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ˛ «‹√ È≈Ò «’ ‘∂’ ’Á≈Â≈ ˘ Ï≈Ï
«Â¡≈◊ ’È≈ ÍÚ∂Õ «¬√ Â∑ª ’≈Ë≈È «Úæ⁄ «È¡≈Í±È √Ó≈ÈÂ≈ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ Ò¬Δ «¬‘ ˜±Δ ˛ «’ «¬’Ø «‹‘Δ √«ÊÂΔ
«Úæ⁄ «‘‰ Ú≈Ò∂ «Ú¡’ÂΔ¡ª È≈Ò Ï≈Ï «ÚÚ‘≈ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂ ª «’ ’√Δ«Â‹ √ßÂπÒÈÂ≈ (Horizontal Equity)
Íz≈Í ’ΔÂΔ ‹≈ √’∂, ¡√Ó≈È Í«√«ÊÂΔ¡ª «Úæ⁄ «‘‰ Ú≈Ò∂ √Ì «Ú¡’ÂΔ¡ª ÂØ∫ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∂ Ó≈Ó«Ò¡ª «Úæ⁄
Úæ÷-Úæ÷ «ÚÚ‘≈ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂ ª «’ «√æËΔ ÷Û∑Δ √ßÂπÒÈÂ≈ (Vertical Equity) ÚΔ Íz≈Í ’ΔÂΔ ‹≈ √’∂Õ «¬√ Ò¬∆
«ÓÒ È∂ «¬‘ «Ú⁄≈ «ÁæÂ≈ «’ ’≈Ë≈È Á∂ ¡√Ò∆ Ì≈ «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ «¬’ ÂØ∫ ¡Â∂ «¬’Ø «‹‘∆¡ª
Í«√«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ «‘‰ Ú≈Ò∂ «Ú¡’Â∆¡ª È≈Ò «¬’Ø «‹‘≈ «ÚÚ‘≈ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
(ii) ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ ‘ΩÒΔ-‘ΩÒΔ Ú≈Ë≈- ‹∂’ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛ ª ¿π√ ÂØ∫ Íz≈Í √∆Ӫ ¿πÍÔØ«◊Â≈
Ú∆ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ÿæ‡ ‘ØÚ∂◊∆Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ «Â¡≈◊ «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ √Ó≈ÈπÍ≈Â’ ’≈Ø͉
Á≈ √‘≈≈ ÒÀ‰≈ ÍÚ∂◊≈Õ «¬√ Â∑≈ «¬√ √«ÊÂ∆ «Ú⁄ ¿πº⁄∆ ¡Â∂ È∆Ú∆ ¡≈ÓÁÈ Ú≈Ò∂ √Ì «Ú¡’Â∆¡ª ¿πºÂ∂ √Ó≈È
’ Ò◊≈¿π‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «¬‘ «⁄æÂ-B «Úæ⁄ √ÍæÙ‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «⁄æ «Úæ⁄ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ’ Á∆¡ª «ÂßÈ∂
Áª «Úæ⁄ «’√∂ «¬’ ˘ Ò≈◊± ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
(iii) ¡≈ÓÁÈ Á≈ «‚æ◊‰≈- «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ¡≈ÓÁÈ Á∂ «‚æ◊‰ Á∂ ÎÒ√±Í ¡≈ÓÁÈ Á∆ √∆Ӫ «¬’≈¬∆¡ª ÂØ∫
Ùπ»¡≈ «Úæ⁄ √∆Ӫ ¿πÍÔØ«◊Â≈ ÚæËÁ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Ï≈Ï «Â¡≈◊ ’È Á∂ Ò¬∆ ÍzÂ∆◊≈Ó∆
(Regressive) ’≈Ø͉ ’ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈‰≈ ·∆’ ‘ØÚ∂◊≈ ‹ª «˜¡≈Á≈ ¡≈ÓÁÈ Ú≈Ò∂ ÿæ‡ Á «Úæ⁄ ¡Â∂ ÿæ‡
¡≈ÓÁÈ Ú≈Ò∂ ¿π⁄∆ Á «Úæ⁄ ’ª Á≈ Ìπ◊Â≈È ’È◊∂Õ ∂÷≈ «⁄æÂ-C «Úæ⁄ «ÁæÂ∆¡ª ◊¬∆¡ª «ÂßÈ∂ Áª «Úæ⁄ «’√∂
«¬’ Á Á∂ ¡≈Ë≈ ¿πÂ∂ ’ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
86 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY