Page 334 - DEDU403_EDUCATIONAL_TECHNOLOGY_PUNJABI

ftfdne seBhe

B'N ikDekoh (Introduction)

seBheh dh T[g:'rsk nZi fdB^gqfsfdB tZXdh ik ojh j?. ;z;ko dk jo d/P fJ; B{z ngBk
fojk j?. Gkos d/P ftZu ftfdne seBheh dk gq:'r jkb/ pj[s finkdk g[okDk BjhA j?. Gkos
d/ ftfdne ;zdoG ftZu fJj ftPk j[D finkdk wjZstg{oD pDdk ik fojk j?.

e'mkoh ewhPB (1966) B/ nkgDh fJZe fNZgDh ftZu fejk j?, fgSb/ e[ZM ;kbK ftZu Gkos d/
ftfdnkfbnK ftZu iwks^nfXnB B{z fco s'A ihtB^dkB d/D iK T[; B{z nB[gqkfDs eoB dhnK
gqftXhnK s/ ekch fXnkB fdZsk frnk j?. p[fBnkdh f;Zfynk dk gfjbk T[d/P gqkfJwoh ;e{bQk
d/ ;ko/ ihtB ns/ ekoiebkgK ftZu eqKshekoh gfotosB fbnkT[Dk ns/ pZu d/ wB, Poho ns/
nkswk dk ;otT[Zu ns/ u'sock ftek; eoBk ;h. fJ; fdqPNh s'A th ftfdne seBheh dk
ngkDk wjZst nkgD/^nkg f;ZX j?.

ftfdne seBheh f;Zfynk f;XKsK dh irQk f;ybkJh f;XKsK B{z finkdk wjZst fdzd/ jB fi; d/
nXko s/ n;hA d/yd/ jK fe ftfdne seBheh nfXnkge s/ fe; soQK gqGkt SZvdh j?.

„ftfdne seBheh‟ s/ nfXeko oZyD tkbh f;ybkJh nkgD/ ftfdnkoEhnK d/ fttjkoK dk
nfXnB eo ;edk j?. seBheh d/ gq:'r Bkb nfXnkge ftfdnkoEhnK d/ iwks dk fttjko,
xo dk fttjko, y/v d/ w?dkB dk fttjko ns/ nkgD/ ;fjgkmh s/ d';sK d/ fttjko B{z mhe soQK
Bkb ikD ;edk j?. id'A nfXnkge ftfndkoEh d/ fttjko B{z mhe soQK Bkb ikD b?Ad/ jB sK
T[; B{z ;wMD ftZu finkdk n;kBh j[zdh j?. T[; d/ T[gozs ftfdnkoEh d/ fttjko ftZu io{oh
gfotosB ehsk ik ;edk j?. n;hA efj ;ed/ jK fe seBheh d/ d[nkok nfXnkge nkgD/
ftfdnkoEhnK d/ fttjkoK dk nfXnB eo ;edk j?, ;wM ;edk ns/ T[; ftZu io{oh ;[Xko
fbnkT[D dk :sB eo ;edk j? fJ; bJh seBheh nfXnkge B{z fJ; gZy ftZu wip{sh gqdkB
eodh j?.

B'N; nfXnkge B{z ftPk^t;s{ d/ Bkb^Bkb fttjko, nfXnB ns/ fttjko ;[Xko dhnK
gqDkbhnK dk frnkB th j'Dk ukjhdk j?. ftfdne seBheh fJ; y/so ftZu
nfXnkge B{z ;woZE pDkT[Adh j?.

ftfdne seBheh nfXnkge B{z f;ybkJh gj[zuK, f;ybkJh Bhsh ouBktK ns/ f;ybkJh ftXhnK
d/ ftP/ ftZu ftfrnkBe frnkB gqdkB eodh j? ns/ nfXnkge dh j/m nB[;ko ;jkfJsk eodh
j?L

32H1 f;ybkJh gj[zuK d/ gq:'r ftZu ;jkfJe
(Helpful in Use of Educational Approaches)
ftfdne seBheh d/ nXko s/ ftfdne f;ybkJh dhnK gj[zuK d/ ftZu G/d eo ;edk j? ns/
fJj d/y ;edk j? fe fe; go;fEsh ftZu fe; gj[zu dk gq:'r ehsk ik ;edk j? fit/A em'o,
e'wb iK gqDkbh ftPb/PD.

fJjBK d/ T[g:'r Bkb nfXnkgeK ns/ ftfdnkoEhnK d/ ;w/A, Pesh ns/ ;o'sK dk ;jh T[g:'r
eoB ftZu ;woZE j[zd/ jB. xZN ;w/A ns/ xZN Pesh Bkb finkdk PeshPkbh f;ybkJh eoBh
fJjBK dh ftP/P ftP/Psk j?.

;t?^w[bnzeD (Self Assessment)

ykbh ;EkB Go' (Fill in the blanks) :

1H fpBK XkoDk d/ f;Zfynk ns/ HHHHHHHHHHHHHH dh ebgBk BjhA ehsh ik ;edh.

328 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY