Page 214 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈

È؇ ÁØÙØ∫ ˘ ‹ÈÓ Á∂ √’ÁΔ ‘À, ‹Ø ¡Â∂ «¬’≈◊Â≈ ÁΔ ’ÓΔ ’‰ Ò¬Δ ¡◊Ú≈¬Δ ’ √º’Á∂ ‘È ÒøÓΔ «Ó¡≈Á Ò¬Δ ÏÀ·∂ ‘È
¡Â∂ «¬√Ò¬Δ «Íº¤Û∂͉ ˘ ÏÛ≈Ú≈ Á∂‰Õ Ï‡ Í≈«¬¡≈ «◊¡≈ ‘À «’ ¿∞‘ Ï‘∞ ‘Δ ¿∞μÂ∂‹ÈΔ¬∂ √È ¡Â∂ Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’Õ
Ó∞ø‚Δ¡ª ˘ ˘ «‹¡≈Á≈ ÍÃÌ∞ÂÚ Í≈«¬¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ Ò‚’Δ¡ª Á∂ È≈Ò ÈÓ È؇ ’ ‘∂ √È ¡Â∂ √Óª ’∞ÁÂÕ «¬√

«Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª ˘ ‹ª ª «‹¡≈Á≈ ◊≈ÒÛΔ, ¿∞μÂÁ≈¬Δ, ¿∞μÂ∂‹ÈΔ¬∂ ¡Â∂ Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ¡‚ØÒÂ≈ ‹ª ¿∞‘ ‘ΩÒΔ
ÎÂ≈ ÚÒØ∫, ÈÓ, ‚ÍØ’, Á«Ó ¡Â∂ «Ú¡≈’∞Ò ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ
C. ◊ΔÏ ÍÚ≈ Á∂ Í«¡≈Ú‰: Ï‡ Í≈«¬¡≈ «◊¡≈ ‘À «’ ͤÛ∂ Ϻ⁄Δ¡ª Á∂ AB% ÷≈Ï ’ ‘∂ √È ÿ Á≈
Ó≈‘ΩÒ ¡Â∂ H% ◊ΔÏ √’±Ò Á∂ Ó≈‘ΩÒ ˘ ’ ‘∂ √ÈÕ ‹∂’ ÿ Á≈ Ó≈‘ΩÒ ÷≈Ï ‘À, Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ ¡≈͉∂ Ϻ⁄Δ¡ª

Ò¬Δ ÚΔ ˜±Δ «’Â≈Ϫ ÍÛ∑È∂ ¡≈«Á Á≈ ÍÏøËÈ È‘Δ∫ ‘À ¡Â∂ «¬√Ò¬Δ ¿∞‘ ’ √º’Á∂ ‘À ͤÛ∂ ÏøÈ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬√
ÍÃ’≈, ÿ Á∂ ÿº‡ ¡≈Ê’ ÍΔ√ÊÂΔ¡ª ’¬Δ Á∂ Ï≈∂ «Úº⁄ Í«√Ø∫ Á≈ ¡◊Ú≈¬Δ ’ √º’Á∂ ‘È √≈Ó◊Δ, ’ºÍÛ∂
(ÚÁΔ), ¡≈«Á «Íº¤∂ ¡Â∂ ¡≈͉∂ Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ ÚÒØ∫ ‘ÓÁÁΔ Ù∞Ò’ ÍÛ ‘∂ ‘ÈÕ ¿∞‘ Ï∂«¬º‹Â Ó«‘√±√ ’Á∂ ‘À
¡Â∂ ͤÛ∂ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «Èº⁄∂ «Ò÷∂ ‘Ø ÿ ÚÒØ∫ √ÏøË ’≈’ª Á≈ ÚΔ ÔØ◊Á≈È «Íº¤Û∂͉ Á∂ ÚºÒ: A. ’ÁÓ «ÍÂ≈

¡Â∂ ÓÂÃ∂¬Δ Óª, B ÁΔ ‘≈˜ΔÕ ÍÚ≈ «Úº⁄ ÒÛ≈¬Δ, C. √ºÂ≈Ú≈ÁΔ Ó≈‘ΩÒ, D. Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ ÁΔ Ó≈È«√’ «ÏÍÂ≈,
E. Ø◊Δ Ì≈ Ó∞’≈ÏÒΔ¡ª, F. ÍÚ≈ Á∂ ÿº‡ √≈Ó≈‹’ ‘≈ÒÂ, G. ◊ΔÏΔ, H. ÍÚ≈, I «Úº⁄ ÌΔÛÌ≈ÛÕ ÍÚ≈
ÁΔ ‘≈ÒÂ, A@. «Ï√Â≈ ◊∞¡ª„, AA. √ÎÒÂ≈ ¡Â∂ ¿∞ÍÒºÏËΔ¡ª Á∂ Ï≈∂ «Úº⁄ Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ ÚÒØ∫ Ù≈Ï≈ÙΔ ÁΔ ’ÓΔ
‘À, ¡Â∂ AB. Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ Á∞¡≈≈ «ÚØË Â∞Ò‰≈Õ

D. √’±Ò Á∂ ◊ΔϪ ÁΔ ‘≈ÒÂ: ‹∂’ √’±Òª «Úº⁄ «√«÷¡’ª ‘ÓÁÁΔ È‘Δ∫ ’ ‘∂ ‘È, ¡Â∂ «Í¡≈ È‘Δ∫ ÒÀ
¡≈͉∂ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª ÁΔ Á∂÷Ì≈Ò Ò¬Δ ’øÓ ’‰ ÁΔ «¬º¤≈ È‘Δ∫ ‘À, ¡Â∂ «‹¡≈Á≈ ͤÛ∂ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª ˘
‹ÈÓ Á∂ √’Á∂ ‘ÀÕ «√«÷¡’, ’ÓΔ¡ª Ó≈◊ÁÙÈ ÍÃØ◊≈Óª ÁΔ ’ÓΔ, «√«÷¡’ª ¡≈«Á Á∂ ’·Ø ¿∞Í⁄≈ ÁΔ¡ª
‚≈¿∞‰Δ √’±Òª «Úº⁄ «Íº¤Û∂͉ Á∂ ’∞ºfi ‘Ø Ó‘ºÂÚͱ‰ ’≈È ‘ÀÕ ’∞ÙÒ ¡Â∂ ¡Íëْ«Ù «√«÷¡’ª, ◊ÒÂ

¡Â∂ «Ù’Ù‰ «ÚËΔ¡ª, È∞’√Á≈ √Óª √≈‰Δ, «¬√ «ÚÙ∂ «Úº⁄ ∞⁄Δ ÁΔ ’ÓΔ, ÓÀÒΔ √’±Òª ¡Â∂ Ø◊ ¡≈«Á Á∂
’≈È √’±Ò «Úº⁄ ÒøÏ∂ √Óª Á∂ ¡‰‘Ø∫Á «Úº⁄ Ùª, ÚΔ ’≈’ ‘È ‹Ø ’ ‘∂ ‘È «Íº¤Û∂͉ Ò¬Δ «˜øÓ∂Á≈ ‘ÀÕ
E. ÿº‡ ÷∞«Î¡≈: ÿº‡ ‹ª «¬º’Ø «‹‘∂ Ï∞ºËΔ Á∂ ÷∞«Î¡≈ ’ÓΔ Á≈ Ó∞„ÒΔ ’≈È ‘À «Íº¤Û∂Í‰Õ Ï‡ Í≈«¬¡≈ «◊¡≈ ‘À
«’ Íø‹ ͤÛ∂ Ϻ⁄Δ¡ª Á∂ Ï≈‘ ‘ «ÂøÈ Ïº⁄Δ¡ª Á∂ Ï∞ºËΔ ÿº‡ ‘À G@ ÚÒØ∫ «‹¡≈Á≈ ‘ÀÕ

‘ Úº‚∂ Ó∞„ÒΔ Í≈·Ù≈Ò≈ «Úº⁄ «¬√ Ï‘∞ H Ϻ⁄Δ¡ª Á∂ Ï≈‘ «√º‡∂ Á∂ ¡È∞√≈ Ï∞ºËΔ ÚÒØ∫ ÿº‡ È‘Δ∫ ‘ØÚ∂◊≈ HE.
«¬√Ò¬Δ «¬‘ Ï‘∞ ˜±Δ ‘À «’ ÍÃÙ≈√È ¡Â∂ ¡«‹‘∂ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª Á≈ ÍÂ≈ Ò◊≈¿∞‰ Ò¬Δ ÷∞«Î¡≈ ÍÃΔ«÷¡≈ Á≈
«ÚÙÒ∂Ù‰ ’‰ Á∂ Ò¬ΔÕ «¬√ ÍΔ’Ù‰Ø∫ Á∂ ¡≈Ë≈ ÏΩ«Ë’, ¡ÚË≈‰≈ÂÓ’ ¡Â∂ «ÁÃÙ √ÓºÊ≈ Ú∂÷∂ ‹≈ √º’Á∂ ‘È
ÁΔ ’ÓΔ ‘ÀÕ ¿∞‘ √≈˘ ¿∞È∑ª Á∂ ÷∞«Î¡≈ ÁΔ ‘ºÁ º’ ‹≈‰È∂ «Úº⁄ ÓÁÁ ’‰ Ò¬Δ ¡Â∂ √≈˘ Ó≈ÈÂ≈ ÏΩ«Ë’ «Úº⁄

ÓÁÁ «ÓÒ √’ÁΔ ‘À ’≈È Ï‰Á≈ ‘ÀÕ Ï‡ Á‹ ’ΔÂΔ ◊¬Δ ‘À «’ GE ÎΔ√ÁΔ «Íº¤Û∂͉ ÿº‡ Ï∞ºËΔ Á∂ ’≈È ‘ÀÕ

’Δ Â∞√Δ∫ ‹≈‰Á∂ ‘Ø∫? √∞º«÷¡≈ ¡Â∂ √ÓºÊ≈ ÚÒØ∫ «‹¡≈Á≈ ÁØȪ «Íº¤Û∂͉ ÍÀÁ≈ ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ

BC.C ͤÛ∂ Ϻ⁄Δ¡ª ÁΔ √Óº«√¡≈ (Problem of Backward Children)

«¬º’ ⁄∂’«Ò√‡ FI √∞Ì≈¡ Íø‹ √Óº«√¡≈ ÍÀ‡È Á∂ «‘ «ÚÚ√Ê≈ Òº¤‰ Ô∞’ Ó∞º÷ ±Í ÚÒØ∫ ’ΔÂ≈ «◊¡≈ √Δ
‘Ò’∂ ‹Ø ÁΔ «¬º’ Ó‘ºÂÚͱ‰ √Ó±‘ Á≈ ◊·È ÁΔ «ÚÙ∂Ù √Ó«√¡≈Úª ÁΔ Í¤≈‰ ’‰ Á∂ ¿∞Á∂Ù ÚÒØ∫ ͤÛ∂

206 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY