Page 276 - DPOL101_Political Theory

«¬’≈¬∆ñAD: √Ú‹È’ «‘æ ¡Â∂ ÒØ’ÂøÂ

ÒØ’ÂøÂ Á≈ ¡Ê ÏÁÒ ’∂ ÓÈπæ÷∆ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √’≈ Á∆ Ì»«Ó’≈ Á∆ «ÁÙ≈ ˘ ‘∆ ÏÁÒ «ÁøÁ≈ ˛Õ ÓÈπæ÷∆ ‹∆ÚÈ È؇
Á∂ Ó‘æÂÚÍ»È Í«‘¨ ª ÙπæË ≈‹È∆«Â’ «’«¡≈Úª ÂØ∫ Í∑∂ ‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¡≈«Ê’ ◊Â∆«ÚË∆¡ª, «√æ«÷¡≈, ’Ò≈,
√ø√«¥Â’ ¡≈«ÁÕ Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ ÒØ’ÂøÂ Á∆ ÍÃ∆Ì≈Ù≈ «Úæ⁄Ø∫ «¬È∑ª √≈«¡ª ˘ ’æ„ ’∂ «¬√ Á∂ ¡Ê ˘
’≈¯∆ ¡Ω÷≈ ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ
C. Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ Ҭ∆ ‹È √Ë≈‰ Á∆ √«¥Ô Ì≈◊∆Á≈∆ ’ج∆ Ó‘æÂÚ È‘ƒ æ÷Á∆Õ √≈∂ Â∑ª Á∂ Ú«ÙÙ‡
Ú◊∆ «√˪ «¬√ ◊æÒ ÂØ∫ «¬È’≈ ’Á∂ ‘È «’ “‹ÈÂ≈ Áπ¡≈≈ Ù≈√È” È≈Ó Á∆ ’ج∆ ⁄∆˜ ‘πøÁ∆ ˛Õ ÍÃøÍ≈◊Â
¿πÁ≈Ú≈Á∆ «√˪ «Úæ⁄ ÒØ’ √’≈ Á≈ ¡Ê √∆ «’ √Ú‹È’ È∆Â∆¡ª «Úæ⁄ ÚÔ√’ È≈◊«’ª Á≈ √«¥Ô
ÔØ◊Á≈ÈÕ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Ò¬∆ Ì≈◊∆Á≈∆ Á≈ ¡Ê ˛ «ÈÙ«⁄ √Óª ÂØ∫ Ï≈¡Á ⁄؉ Íë’«¡≈ «Úæ⁄ «‘æ√≈ ÒÀ‰≈Õ
Ï؇ØÓØ Á∂ ¡Èπ√≈ «¬‘ «¬’ ◊À-ÍË≈ª«Âz’ Âæ ˛ ‹Ø ‘Ø Ú∆ Óπæ÷ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛, ‹Á ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ Á∂ «√˪ ¡Èπ√≈
⁄π«‰¡≈ ‘Ø«¬¡≈ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ ¡≈͉∂ «Úæ⁄Ø∫ «¬’ ¡Â∂ ¿πµ⁄ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ ˘ ¸‰Á≈ ˛, «‹√ ˘ Ù≈√È ’È Á≈
¡«Ë’≈ √Ω∫«Í¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
D. √’≈ Á∆ «˜øÓ∂Ú≈∆ Á≈ ¡Ê ˛ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ª Á∆ ¿πÈ∑ª ÒØ’ª ÍÃÂ∆ ‹Ú≈ÏÁ∂‘∆ ‹Ø ¿πÈ∑ª Á∆¡ª È∆Â∆¡ª Á∂ ¿πÁ∂Ù
‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ ‹È √Ë≈‰ Á∆ √’≈ Á∂ ’≈‹ª Á∆ «‘æ√∂Á≈∆ «È¿»ÈÂÓ ‘πøÁ∆ ˛Õ ‹ÈÂ≈ «¬È∑ª Ú«ÙÙ‡ Ú◊ª Á∂
ÍÃÙ≈√È, È∆Â∆¡ª ¡Â∂ Ú≈¡«Á¡ª ˘ ¸æÍ-⁄≈Í fiæÒÁ∆ ˛Õ Á»√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄ ‹ÈÂ≈ ˘ ¿π√ ‘≈Ò Á∆ ‹ª⁄ ’È∆
‘πøÁ∆ ˛, «‹√ Á∆ √«‘ÓÂ∆ ¿πÈ∑ª ˘ «ÁæÂ∆ È‘ƒ ‘πøÁ∆, ‹Á «’ ¡◊ «’√∂ Ú∆ ÍË≈ª«Âz’ √’≈ Á∆ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆
’≈‹ ÍÉ≈Ò∆ Ò¬∆ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬’ Ì≈ÚÈ≈ Á∆ ˜» ˛ ª ’∂ÚÒ Í≥‹ √≈Ò «Úæ⁄ «¬’ Ú≈ ⁄؉ª
«Úæ⁄ «‘æ√≈ ÒÀ ’∂ È‘ƒ ¡≈ √’Á∆Õ «¬√ Ò¬∆ Ì≈◊∆Á≈∆ Á∂ ‘Ø Â∆’∂ Òæ̉ Á∆ ˜» ˛Õ
E. Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ Á≈ «¬’ Ó‘æÂÚÍ»È Âæ ¡«‹‘≈ «’√∂ ’øÓ Á≈ «Ú¡’Â∆ È‘ƒ ˛ ‹Ø ¸æÍ-⁄≈Í ≈‹È∆Â∆
Á∂ È≈‡’ ˘ Á∂÷Á≈ «‘øÁ≈ ˛Õ Ù≈√’ª Á∂ ’≈˘È Á≈ Í≈Ò‰ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «‹√ ˘ ¡≈͉∂ «Èæ‹∆ ‹∆ÚÈ, ÈΩ’∆,
ÿ∂¨ √πæ÷ ¡≈«Á ÂØ∫ Îπ√ ‘∆ È‘ƒ ˛Õ ’∂ÚÒ ‹Á √’≈ Á∂ ’πfi ’È ‹ª È≈ ’È È≈Ò ‹È √Ë≈‰ Á∂ ؘ≈È≈
‹∆ÚÈ ˘ ’πfi ıÂ≈ Ó«‘√»√ ‘πøÁ≈ ˛, ÂÁ ¿π‘ √’≈ Á∆¡ª È∆Â∆¡ª ˘ ¡≈͉∆ Ó˜∆ ¡Èπ√≈ ÓØÛÈ Ò¬∆ √«¥Ô
‘πøÁ∂ ‘ÈÕ

F. Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ Á∆ Í«‘Ò’ÁÓ∆ ÍË≈ª«Âz’ √’≈ Á∂ √Ê≈¬∆ ‘æÒ Á∆ √πæ«÷¡≈, ÍË≈ª«Âz’ ÍÉ≈Ò∆
Á∆ √πæ«÷¡≈ ¡Â∂ «¬’ ¡«‹‘∂ ÂøÂ Á≈ «Ú’≈√ ’È È≈Ò ‘∆ ˛ ‹Ø √Ú‹È’ È∆Â∆¡ª Á∂ ’≈‹ ’È Ò¬∆
’≈‹ ’πÙÒ ÍÃÙ≈√È Á∆ ⁄È≈ ’ √’∂, ¡≈Ó ÂΩ ”Â∂ «’√∂ Ú∆ ÍÃ’≈ Á∂ √Ó≈«‹’ ¡øÁØÒÈ ÒØ’ÂøÂ Ò¬∆ ıÂ≈
¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ¡æÂÚ≈Á ÓøÈ∂ ◊¬∂, «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ’¬∆ Ò∂÷’ «¬È∑ª ¡øÁØÒÈ≈ ˘ ÍË≈ª«Âz’ ’≈‹ ÍÉ≈Ò∆ ¡Â∂
’≈˘È «ÚÚ√Ê≈ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Ò¬∆ ıÂ≈ ÓøÈÁ≈ ˛Õ

G. Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ Ë≈È≈ È∂ ÍÃøÍ≈◊ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ «√˪ Á∆ ÍË≈ª«Âz’ Ó≈ÈÚÂ≈Ú≈Á (Democratic
Humanism) Á∆ Ë≈È≈ ˘ “ÍË≈ª«Âz’ ÍæÁÂ∆ (Democratic Mechanism) «Úæ⁄ ÏÁÒ ’∂ «¬√ ˘ «¬√ Á∆
ÍÃ◊Â∆Ú≈Á∆ ¡Â∂ ¡≈ÁÙÚ≈Á∆ Âæª ÂØ∫ Ï∂Óπæ÷ ’ «ÁæÂ≈, «‹√ ’≈‰ «¬‘ Ì«Úæ÷ Ò¬∆ «ÁÙ≈-«ÈÁ∂Ù Á∂ «√˪ Á∂
»Í «Úæ⁄ ¡Ë»≈ ÍÀ «◊¡≈Õ √Ó’≈Ò∆È ÒØ’ÂøÂ Á∂ √ø√Ê≈◊ «ÁzÙ‡∆’؉ (institutional Approach) «Úæ⁄ ÍÃøÍ≈◊Â
¿πÁ≈Ú≈Á∆ «√˪ Á∂ ¡æÂÚ≈Á∆ Âæª Á∂ «Âæ÷∂͉ Á∆ ’Ó∆ ˛Õ Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ ≈‹È∆«Â’ Ú≈√«ڒÂ≈
Á∆¡ª √∆Ó≈Úª È≈Ò «˜¡≈Á≈Â Ïæ«fi¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ «¬‘ ÚÂÓ≈È √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ú√»¡ª ¡Â∂ ¡‘π«Á¡ª Á∆ Úø‚ ˘
√‘∆ √«ÊÂ∆ Á∂ ÍæË ”Â∂ √Ú∆’≈ È‘ƒ ’Á≈, ÏÒ«’ «¬È∑ª ˘ ÚÂÓ≈È ≈‹È∆«Â’ √ÚÂøÂÂ≈ Á∂ È≈Ò √π√ø◊Â
¡Â∂ ¿π√ Á∆ «¬’ ˜»∆ Ù ÓøÈÁ≈ ˛, ¡Ê≈ «¬‘ ÚÂÓ≈È «ÚÚ√Ê≈ ˘ √‘∆ √«ÊÂ∆ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ √Ú∆’≈
’Á≈ ˛ ‹Ø ÒØ’ ÒØ’ÂøÂ ˘ «¬’ ¡≈ÁÙ ¡Â∂ Ì«Úæ÷ Ò¬∆ «¬’ «ÁÙ≈-«ÈÁ∂Ù Á∂ »Í «Úæ⁄ Á∂÷‰≈ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘È,
¿πÈ∑ª Ò¬∆ «¬‘ «√˪ Ï∂’≈ ˛Õ

‡≈√’ Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ ÒØ’ÂøÂ ”Â∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Í∂Ù ’ØÕ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 269