Page 277 - DPOL101_Political Theory

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ √Ú ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
Ï‘π «Ú’ÒÍ∆ ÍÃÙÈ (Multiple Choice Questions):
D. ÒØ’ÂøÂ Á≈ Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ ¡æ‹ Á∂ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «’√ Ë≈È≈ Á≈ Ú≈√«ڒ ÍÃ∆÷‰
’Á≈ ˛?
(¡) ‹ÈÂ≈ Áπ¡≈≈ Ù≈√È (Ï) ‹ÈÂ≈ Áπ¡≈≈ ‘ÛÂ≈Ò

(√) ‹ÈÂ≈ Áπ¡≈≈ Ìπæ÷ ‘ÛÂ≈Ò (Á) «¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ ’ج∆ È‘ƒ
E. ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈ «’√ Á≈Ù«È’ È∂ “Ù’Â∆¡ª Á∆ Í«‘Ò’ÁÓ∆” Á≈ «√˪ «ÁæÂ≈ √∆Õ
(¡) ¡√» (Ï) Ó≈ȇ∂√«’¿»
(√) √π’≈ (Á) «¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ ’ج∆ È‘ƒ

F. “ÒØ’ÂøÂ ÒØ’ª Á≈ ÒØ’ª Ò¬∆ ¡Â∂ ÒØ’ª Áπ¡≈≈ Ù≈√È ˛” ’ÊÈ «’√ Á≈ ˛?
(¡) √∆Ò∂ (Ï) ¡Ï≈‘Ó «Òø’È
(√) √≈‡Ø∆ (Á) ÙπÓÍ∆‡

AD.B.B ÒØ’ÂøÂ Á≈ Ï‘πÒÚ≈ÁΔ «√˪ (Pluralist Theory of Democracy)
ÒØ’ÂøÂ Á∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ Á∂ √ÏøË ”⁄ ¡Ó∆’∆ ≈‹È∆«Â’ «Ú«◊¡≈«È’ª È∂ ÒØ’ÂøÂ Á∂ «¬’ ‘Ø Íæ÷
ÚæÒ «Ë¡≈È «ÁÚ≈«¬¡≈, «‹√ ˘ ÒØ’ÂøÂ Á≈ Ï‘πÒÚ≈Á∆ «√˪ «’‘≈ «◊¡≈, ‘≈Òª«’ ÒØ’ÂøÂ Á∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆
¡Â∂ Ï‘πÒÚ≈Ò∆ «√˪ª «Úæ⁄ ¡øÂ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, ÍÃø» «¬È∑ª «Úæ⁄ ’≈¯∆ √Ó≈ÈÂ≈Úª Ú∆ ‘È ¡Â∂ ’πfi Ò∂÷’ª
È∂ «¬È∑ª ˘ «ÓÒ≈ Ú∆ «ÁæÂ≈ ˛Õ ÁØÚ∂∫ «√˪ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‹È √Ë≈‰ Á∂ È≈Ò-È≈Ò √Ó»‘ Á∆ Ù’Â∆ (Power of
Groups) ÚæÒ «Ë¡≈È ’∂∫Á« ’Á∂ ‘È, «‹√ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ «¬‘ ÍÃøÍ≈◊ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ «√˪ ÂØ∫ Úæ÷ ‘Ø ‹ªÁ∂
‘È, ‹Á «’ «¬æÊ∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊∆ «√˪ «Úæ⁄ Ó‘æÂÚ √Ó≈‹ Á∂ ¿πÈ∑ª Ú«ÙÙ‡ Ú◊ª ˘ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ ‹Ø Ù≈√È
’Á∂ ‘È ‹ª ’È Á≈ ÔÂÈ ’ ‘∂ ‘πøÁ∂ ‘È, ¿πµÊ∂ Ï‘πÒÚ≈Á∆ «√˪ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª √Ó»‘ª ÚæÒ «Ë¡≈È «ÁÚ≈¿π‰
Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛ ‹Ø Ú«ÙÙ‡ Ú◊ª ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’È Á≈ ÔÂÈ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√∂ Â∑ª «’√∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊
Á≈ ’∂∫Á∆ Âæ ⁄؉ Íë’«¡≈ ˛, «‹√ È≈Ò Ù≈√’ª Á∆ ⁄؉ ‘πøÁ∆ ˛ ¡Â∂ ÒØ’ÂøÂ Ú∆ √πæ«÷¡Â «‘øÁ≈ ˛, ¿πµÊ∂
Ï‘πÒÚ≈Á∆ «√˪ «Úæ⁄ ⁄؉ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ Úæ÷-Úæ÷ √Ó≈«‹’ √ø◊·Èª Á∂ √ÏøË ”⁄ Ù’Â∆ √Ïø˪ ”Â∂ ÚË∂∂ ˜Ø «ÁæÂ≈
‹ªÁ≈ ˛Õ ’≈¯∆ ‘æÁ Âæ’ Ï‘πÒÚ≈Á∆ «√˪ ګÙÙ‡ Ú◊ Á∂ ◊À ÍË≈ª«Âz’ Âæª Á∂ «ÚπæË «¬’ ÍÃÂ∆«’«¡≈
√∆Õ «¬‘ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Áπ¡≈≈ ≈‹È∆Â∆ Á∂ «ÚÙÒ∂Ù‰ Á∂ «ÚπæË ¿πÌ«¡≈, «¬æÊ∂ Ú«ÙÙ‡ Ú◊ Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’
Úæ÷-Úæ÷ ≈‹È∆«Â’ Óπæ«Á¡ª ”Â∂ ‹ÈÂ≈ «’√∂ Ú∆ ÍÃ’≈ Á≈ «È‰≈ ÒÀ‰ Á∂ ¡ÔØ◊ ‘πøÁ∆ ˛, ¿πµÊ∂ Ï‘πÒÚ≈Á∆ Ò∂÷’ª
Á∆ ⁄؉ Íë’«¡≈ Á∂ ¡Ë»∂͉ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ÍÃ◊‡ ’Á∂ ‘ج∂ ÒØ’ª Á∆ «¬æ¤≈ ‹≈ȉ, ¿πÈ∑ª Á∂ «‘ª ˘ √ÍÙ‡
’È ¡Â∂ √’≈ Á∂ ’≈˘Èª ¡Â∂ È∆Â∆¡ª ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’È Ò¬∆ ⁄؉ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ‘Ø Â∆«’¡ª Á∆ ÷Ø‹ ’∆Â∆Õ
ÒØ’ÂøÂ Á∂ Ï‘πÒÚ≈Á∆ «√˪ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ‘∂· «Ò÷∂ ¡Ë≈ª ”Â∂ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ :

A. Ï‘πÒÚ≈Á Á≈ ¡Ê
B. ÒØ’ÂøÂ Á≈ Ï‘πÒÚ≈Á∆ «√˪Â
C. Ï‘πÒÚ≈Á∆ «√˪ Á∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª
D. ¡≈ÒØ⁄È≈ ¡Â∂ ÓπÒª’‰

Ï‘πÒÚ≈Á Á≈ ¡Ê (Meaning of Pluralism)
‹Á «’ Ï‘πÒÚ≈Á Á∆ Ë≈È≈ ’≈¯∆ Íπ≈‰∆ ˛, ÂÁ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ÍÃøÍ≈ Á≈ Ì≈◊ «¬‘ B@Úƒ ÙÂ≈ÏÁ∆ «Úæ⁄ Ï«‰¡≈Õ
Ï‘πÒÚ≈Á Á≈ √≈ «¬√ Ó»Ò «Ú⁄≈ «Úæ⁄ ˛ «’ Ù’Â∆ √Ó≈‹ Úæ÷-Úæ÷ «‘ √Ó»‘ª «Úæ⁄ Úø‚∆ ‘πøÁ∆ ˛ ¡Â∂ Úø‚∆ ‘؉∆
⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ «˜¡≈Á≈Â Ò∂÷’ Ï‘πÒÚ≈Á ˘ ¡Ó∆’≈ «Úæ⁄ ÍÃ⁄æ«Ò ≈‹È∆Â∆ Á∂ √Ó»‘ «√˪ (Group Theory
of Politics) Á∂ È≈Ò ‹ØÛÁ∂ ‘ª, «‹√ ˘ ÏÀȇ∂Ò∂ ¡Â∂ ‡»ÓÀÈ È∂ ÍÃ√≈‰ ’∆Â≈Õ Ï‘πÒÚ≈Á √Ó»‘ «√˪ Á∂ È≈Ò

270 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY