Page 50 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñD: ≈‹ Á∂ È∆Â∆-«ÈÁ∂Ù’ «√˪Â

D.F «ÈÁ∂Ù’ Âæª Á∆ «’«¡≈Ù∆ÒÂ≈ ¡Â∂ ¿πÍÒæÏË∆¡ª È؇
(Implementation and Achievements with Regard to Directive Principles)

È∆Â∆-«ÈÁ∂Ù’ Âæª Á∂ «’«¡≈Ù∆Ò Á∆ √Óæ«√¡≈ Íπ«Ò√ ≈‹ ˘ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ ¡Â∂ √ø«ÚË≈È ÚæÒØ∫ √Ê≈«ÍÂ
≈‹È∆«Â’ ÒØ’ÂøÂ ˘ ¡≈«Ê’ ÒØ’ÂøÂ «Úæ⁄ ÏÁÒ‰ Á∆ √Óæ«√¡≈ ˛Õ «¬‘ ’øÓ «¬øÈ≈ Úæ‚≈ ˛ «’ «¬√ ˘ ÂπøÂ
√øÍÈ È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬√ ˘ Í»≈ ’È Ò¬∆ Á∆ÿ ’≈Ò∆È ÔÂÈ ÍÃ⁄» ËÈ ¡Â∂ Â∂˜ ◊Â∆ È≈Ò ¡≈«Ê’,
√Ó≈«‹’ ¡Â∂ «√æ«÷¡’ «Ú’≈√ ˜»∆ ˛Õ
Í ≈‹ È∂ «¬‘ ’øÓ Ùπ» ’ «ÁæÂ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√∂ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ’¬∆ Ó‘æÂÚÍ»È ◊æÒª ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ‘È-
A. Í≥‹ √≈Ò≈ ÔØ‹È≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ÷∂Â∆ ¡Â∂ ¿πÁÔØ◊ª Á∆ ¿πµÈÂ∆, «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ «√‘ Á∆¡ª √π«ÚË≈Úª Á≈
ÍÃ√≈, ÈΩ’∆ ¡Â∂ ’øÓ Á∂ √≈ËȪ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, ≈Ù‡Â∆ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ ÒØ’ª Á∂ «‘‰-√«‘‰ Á∂ ÍæË ˘
¿πµ⁄≈ ¸æ’‰ Á∂ ÔÂÈ ’∆Â∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ
B. ÈΩ‹Ú≈È Ú◊ ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª ˘ ÙØÙ‰ ÂØ∫ æ«÷¡≈ ’È Ò¬∆ ¡È∂’ª ’≈˘È Í≈√ ’∆Â∂ ◊¬∂ ‘È, «ÏÓ≈∆
¡Â∂ Áπÿ‡È≈ Á∂ «ÚπæË √πæ«÷¡≈ Ò¬∆ ’πfi ‘æÁ Âæ’ Ó˜Á» Ú◊ «Úæ⁄ Ï∆Ó≈ ÔØ‹È≈ Ò≈◊» ’∆Â∆ ◊¬∆
˛ ¡Â∂ Ï∂π˜◊≈∆ Ï∆Ó≈ ÔØ‹È≈ ˘ Ò≈◊» ’È ¡Â∂ ؘ◊≈ Á∆¡ª √π«ÚË≈Úª ÚË≈¿π‰ Á∂ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹≈
‘∂ ‘ÈÕ ≈‹ √Ó≈«‹’ ’«Ò¡≈‰ Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ Â∂˜∆ È≈Ò ¡æ◊∂ ÚË «‘≈ ˛Õ
C. «‘øÁ» «ÏæÒ Á∂ ’¬∆ ¡øÙª «‹Ú∂∫ «‘øÁ» «Ú¡≈‘ ¡Ë∆«ÈÔÓ, AIEE, «‘øÁ» ¿πÂ≈«Ë’≈ «ÈÔÓ AIEF, ¡≈«Á
Í≈√ ’’∂ Á∂Ù Á∂ √≈∂ Ú◊ª Ò¬∆ Ï≈Ï «ÚË∆ √ø«‘Â≈ ÍÃ≈Í ’È Á∂ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ
D. ¡√ÍæÙ‡Â≈ «ÈÚ≈È Ò¬∆ ¡Â∂ ¡Èπ√»«⁄ ¡Â∂ Íæ¤Û∆¡ª ‹≈Â∆¡ª Á∂ Ïæ«⁄¡ª ˘ ¿πÁ≈Í»Ú’ «ÚË∆
¡Â∂ ‘Ø √π«ÚË≈Úª È≈Ò «√æ«÷¡Â ’È Á≈ ’øÓ Ú∆ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ
E. ‹Á «’ ‘π‰ Ú∆ Î∆ ¡Â∂ ˜»∆ ÍÃ≈«¬Ó∆ «√æ«÷¡≈ Â∂ √≈«¡ª Ò¬∆ «√‘ √∂Ú≈Úª Á≈ ÍÃÏøË ¡Ë»≈ ‘∆ ˛,
‹Á «’ «¬È∑ª «ÁÙ≈Úª «Úæ⁄ Ú∆ Ó‘æÂÚÍ»È ÍÃ◊Â∆ ‘ج∆ ˛Õ ¡≈÷∆ √Ê≈È ”Â∂ ÒØ’Âø«Âz’ «Ú’∂∫Á∆’È
¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬’ «Ú’≈√ ÔØ‹È≈Úª ÚæÒØ∫ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Âª ˘ ÚË∂∂ Әϻ ω≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ ‹≈
¸æ’≈ ˛Õ ◊∆Ϫ ˘ “ÓπΠ’≈˘È∆ √‘≈«¬Â≈” ÍÃÁ≈È ’È Ò¬∆ ‹æ‹ Í∆. ¡ÀµÈ. Ì◊ÚÂ∆ Á∆ ÍÃË≈È◊∆ «Úæ⁄
«¬’ √øÓÂ∆ ◊«·Â ’∆Â∆ ◊¬∆Õ ’¬∆ Íêª «Úæ⁄ Ϙπ◊ ¡Â∂ ’Ó˜Ø ÒØ’ª Ò¬∆ Ϙπ◊ ¡Ú√Ê≈ ÍÀÈÙÈ
(Old Age Pension) Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ «¬‘ ◊ΩÚ ‘«¡≈‰≈ ˘ Ú∆ ÍÃ≈Í ˛Õ
‘≈Ò ‘∆ Á∂ √≈Òª «Úæ⁄ «ÈÁ∂Ù’ Âæª Á∂ «’«¡≈Ù∆ÒÂ≈ Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ’πfi ‘Ø ’ÁÓ Ú∆ ¸æ’∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ ÏøË»¡≈
Ó˜Á»∆ Á∂ ÷≈ÂÓ∂ ¡Â∂ «¬√Â∆-ÍπÙ ˘ Ï≈Ï ÂÈ÷≈‘ «ÁÚ≈¿π‰ Á≈ ¡≈Á∂Ù ‹≈∆ ’∆Â≈ «◊¡≈, «‹√ ˘ Ï≈¡Á
”⁄ √ø√Á ÚæÒØ∫ ÍπÙ‡∆ ÍÃÁ≈È ’ «ÁæÂ∆ ◊¬∆Õ ≈‹ √’≈ª ÚæÒØ∫ Í∂∫‚» ‹ÈÂ≈ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∂ ‘Ø ’Ó˜Ø Ú◊ª Á≈
’˜≈ Óπ¡≈Î ’È Ò¬∆ ˜»∆ ’≈˘Èª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ ‘π‰∂ AIGF «Úæ⁄ √ø√Á ÚæÒØ∫ “Ù«‘∆ Ì»Ó∆
√∆Ó≈’È ’≈˘È” Í≈√ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛, «‹√ Á∂ ¡Èπ√≈ ⁄≈ ÙÃ∂‰∆¡ª Á∂ Ù«‘ª «Úæ⁄ Ù«‘∆ Ì»Ó∆ Á∆ √∆Ó≈ E@@
Ú◊ ÂØ∫ B@@@ Ú◊ Ó∆‡ «ÈÙ«⁄ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ ¡≈Ù≈ ’∆Â∆ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛ «’ ¡æ◊∂ ⁄æÒ ’∂ «¬√ ’≈˘È ˘
‘Ø Ù«‘∆ ÷∂Âª «Úæ⁄ Ú∆ Ò≈◊» ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ¡√Ò «Úæ⁄ ◊∆Ϫ Á∆ ÷πÙ‘≈Ò∆ Á∂ ÍÃØ◊≈Ó «Úæ⁄ «¬’ ÈÚƒ ‹≈È
Í≈¬∆ ◊¬∆ ˛Õ «‹È∑ª ÒØ’ª ’ØÒ ˜Ó∆È È‘ƒ, ¿πÈ∑ª ˘ ÿ ω≈¿π‰ Ò¬∆ ˜Ó∆È «ÁÚ≈¿π‰, Ì»Ó∆ √πË≈ Ò≈◊» ’È
¡Â∂ ÷∂Â∆Ï≈Û∆ ”Â∂ ’øÓ ’È Ú≈«Ò¡ª Á∆ Ó˜Á»∆ ÚË≈¿π‰ Á∂ ’øÓ Â∂˜∆ È≈Ò ¡æ◊∂ ÚË≈¬∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ
È∆Â∆ «ÈÁ∂Ù’ Âæª «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ Ò椉ª ˘ Í»≈ ’È Ò¬∆ ¡‹∂ Ï‘π ’πfi ’È≈ Ï≈’∆ ˛ Í ≈‹ «¬√ √ÏøË
«Úæ⁄ ¡≈͉∆ «˜øÓ∂Ú≈∆ ˘ Ìπæ«Ò¡≈ È‘ƒ ˛ «’ ¿πÓ∆Á ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛ «’ ¡Â∂ ¡æ◊∂ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ √≈Òª «Úæ⁄
«¬√ «˜øÓ∂Ú≈∆ ˘ Í»≈ ’È Ò¬∆ ‘Ø ÚË∂∂ Â∂˜∆ È≈Ò ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹≈‰◊∂Õ
«√æ‡≈ (Conclusion) : ¿πÍØ’Â «ÚÚ∂⁄È ÂØ∫ «¬‘ √ÍæÙ‡ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛ «’ √ø«ÚË≈È «Úæ⁄ «Ò÷Â∆ «ÈÁ∂Ù’ «√˪Â
¡Ê‘∆‰ ¡Â∂ Ó‘æÂÚ‘∆‰ È‘ƒÕ ¿πÈ∑ª Á∆ √ø«ÚË≈«È’ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ’≈¯∆ ÚË∂∂ Ó‘æÂÂ≈ ˛Õ «¬È∑ª «√˪ª ˘
«ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ «Ò¡≈¿π‰ ”Â∂ ‘∆ √≈‚∂ ÒØ’ÂøÂ Á≈ Ì«Úæ÷ «ÈÌ ˛Õ ‚≈. ¬∂. √∆. ’Í» Á∂ ¡Èπ√≈, ““«ÈÁ∂Ù’
«√˪ ÒØ’ÂøÂ ˘ «˜øÓ∂Ú≈∆ Á∂‰ Ú≈Ò∂ «√˪ ‘ÈÕ””

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 43