Page 306 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ

H. ÒØ’Í≈Ò ˘ ͱ∂ ¡«Ë’≈ «ÁæÂ∂ ‹≈‰◊∂ ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á≈ ¡‘πÁ≈ «¬√ Á∂ ¡«Ë’≈ ÷∂Â «Úæ⁄ ‘ØÚ∂◊≈Õ È؇
ÒØ’Í≈Ò ’ØÒ ¿πµ⁄ ¡‘π«Á¡ª ”Â∂ «ÈÔπ’Â∆¡ª Á∂ √≈∂ Óπæ«Á¡ª ¡Â∂ ÓßÂ∆¡ª «ÚπæË «ÌzÙ‡≈⁄≈ Á∂ ÁØÙª
Á∆ ‹ª⁄ ’≈¿π‰ Á≈ ¡«Ë’≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ

I. ÎÀ√Ò∂ ’È Á≈ Í≈ÁÙÂ≈ ω≈¬∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
A@. «’√≈Ȫ ˘ ÷∂Â∆ Ò¬∆ ÓπΠ«Ï‹Ò∆ ¡Â∂ Í≈‰∆ Á∆ ’Ó∆ ˘ Í»≈ ’È≈ Í«‘Ò∂ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ÌØ√∂√Ø◊
ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
AA. ÷∂Â∆ ¿πÁÔØ◊ª ¡Â∂ ÷∂Â∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ «ÈÔ≈ ˘ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
AB. «¬ß√ÍÀ’‡∆ ≈‹ Íz‰≈Ò∆ ÷ÂÓ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ ≈‹ Á≈ Â∂˜∆ È≈Ò «Ú’≈√ ÌØ√∂ÔØ◊ ω≈¿π‰ Ò¬∆
ÈÚ∆∫ ¡≈«Ê’ È∆Â∆ ω≈¬∆ ¡Â∂ Ò≈◊± ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
AC. ≈‹ «Úæ⁄ Í»ø‹∆ «ÈÚ∂Ù ˘ ÚË≈¿π‰ Ò¬∆ ¡Èπ’±Ò Ú≈Â≈ÚÈ ÍÀÁ≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
AD. Òÿ± ¿πÁÔØ◊ ¡Â∂ ÿ∂Ò± ¿πÁÔØ◊ª Á∆ ͱÈ ±Í «Úæ⁄ æ«÷¡≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
AE. ≈‹ «Úæ⁄ ‘Ø «˜¡≈Á≈ Íø±‹∆ «ÈÚ∂Ù Ò¬∆ ¡Èπ’±Ò ‘≈Ò≈ ω≈¬∂ ‹≈‰◊∂Õ
AF. Ó‹Á±ª ˘ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ’∆Ó √±⁄’ ¡ß’ È≈Ò ‹Ø«Û¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ

AG. ⁄ßπ◊∆ ÷ÂÓ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ «Ú’∆ ’ Íz‰≈Ò∆ ¡≈√≈È Ï‰≈¬∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
AH. √Û’ª ¡Â∂ ¡≈Ú≈‹≈¬∆ ÈÀµ‡Ú’ (Network) Á≈ «Ú√Ê≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ «¬√ ˘ ’πÙÒ Ï‰≈«¬¡≈
‹≈Ú∂◊≈Õ
AI. √Ú‹È’ ¡≈¿π‰-‹≈‰ Íz‰≈Ò∆ ˘ ’πÙÒ Ï‰≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
B@. ’Ó⁄≈∆¡ª Á∆¡ª «ÈÔπ’Â∆¡ª ¡Â∂ Âæ’∆¡ª «Úæ⁄ Ì≈-ÌÂ∆‹≈Ú≈Á ˘ ÷ÂÓ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
BA. ‘≈¬∆ √’±Ò Âæ’ ÒÛ«’¡ª ˘ ¡Â∂ ÒÛ’∆¡ª ˘ √È≈ÂÈ ’Ò≈√ª Âæ’ ÓπΠ«√æ«÷¡≈ Á∂‰ Á∆ ÔØ‹È≈ Ò≈◊±
’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
BB. «ÚË≈ ˘ ’≈ØÏ≈ Óπ÷∆ ω≈¿π‰ Ò¬∆ ¡Â∂ «√æ«÷¡≈ ˘ ؘ◊≈ Óπ÷∆ ω≈¿π‰ Ò¬∆ ¡≈¬∆. ‡∆. ¡≈¬∆˜.
Á∆ ÍÃ∆-Í≈‡∆ ”Â∂ ’≈ØÏ≈ Íz∆÷‰ ’∂∫Á ÷ØÒ∑∂ ‹≈‰◊∂Õ
BC. √’±Òª «Úæ⁄ ÈÀ«Â’ «√æ«÷¡≈ Á∂‰ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
BD. √Ú‹È’ Úß‚ Íz‰≈Ò∆ ˘ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ

BE. ’∂∫Á ’ØÒØ∫ ≈‹ª Ò¬∆ «˜¡≈Á≈ ¡«Ë’≈ª ¡Â∂ √Ú≈ÔÂÂ≈ Á∆ Óß◊ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
BF. √’≈∆¡≈ ¡≈ÔØ◊ Á∆¡ª «√Î≈«Ùª Ò≈◊± ’Ú≈¬∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ªÕ
BG. ÈÁ∆¡ª ¡Â∂ ‘Ø Íø‹≈Ï∆ Ì≈Ù∆ «¬Ò≈’∂ Íø‹≈Ï «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’Ú≈¬∂ ‹≈‰◊∂Õ
BH. ⁄ß‚∆◊Û∑ ¡Â∂ ‘Ø Íø‹≈Ï∆ Ì≈Ù∆ «¬Ò≈’∂ Íø‹≈Ï «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’Ú≈¬∂ ‹≈‰◊∂Õ
BI. ؘ◊≈ ÔØ‹È≈ ¡Â∂ √ÚÀ-ؘ◊≈ ÔØ‹È≈Úª Ò≈◊± ’∆Â∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ªÕ

C@. Á«Òª ¡Â∂ ¡Èπ√±«⁄ ‹≈Â∆¡ª È≈Ò √Ïß«Ë ÒÛ«’¡ª Á∂ «Ú¡≈‘ √Ó∂∫ ¡’≈Ò∆-Ì≈‹Í≈ √’≈ E@@@
πͬ∂ ¿π√ Í«Ú≈ ˘ Ù◊È Á∂ ±Í «Úæ⁄ Á∂Ú∂◊∆Õ
≈‹È∆«Â’ ÁÒ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ¡’≈Ò∆ ÁÒ Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’Á∂ ‘ج∂ ¡√∆∫ ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ ¡’≈Ò∆ ÁÒ «¬’ ÷∂Â∆
ÁÒ ˛ ¡Â∂ «¬√ Á≈ Íø‹≈Ï «Úæ⁄ «Ú¡≈Í’ √ÓÊÈ ¡Ë≈ ˛Õ «¬‘ ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ «√æ÷ª Á∂ ÍzÂ∆«ÈË∆
ÁÒ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Í∂Ù ’Á≈ ˛Õ «¬‘ «¬’ ¡«‹‘≈ ÍøÊ’ ÁÒ ˛ ‹Ø «√æ÷ª Á∆¡ª √Ó≈«‹’, ≈‹È∆«Â’ ¡Â∂ Ë≈«Ó’
Ì≈ÚÈ≈Úª Á∆ æ«÷¡≈ ’È ¡Â∂ «¬È∑ª Á∆ Íz≈ÍÂ∆ Ò¬∆ Ú⁄ÈÏæË ˛Õ «¬√ Á≈ «¬‘ Óßȉ≈ ˛ «’ √æÂ≈ ¡Â∂ ≈‹È∆Â∆
È≈Ò-È≈Ò ⁄æÒÁ∂ ‘È ¡Â∂ ËÓ Á∆ æ«÷¡≈ Ò¬∆ √æÂ≈ ˜±∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª ËÓ ¡Â∂ ≈‹È∆Â∆ ˘ «ÓÒ≈¿π‰≈ ¡’≈Ò∆
≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ ÓπÙ«’Òª ¡Â∂ Óπ√∆Ϫ ÍÀÁ≈ ’Á≈ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 299