Page 26 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA: √Ó≈‹Ù≈√Â : «¬’ ‹≈‰’≈∆

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment) È؇
÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks) :
A. ¡≈◊√‡ ’≈Ó‡ ˘ .................Á≈ ‹È’ «’‘≈ ‹≈Á≈ ˛Õ
B. √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ «ÚÙ∂-÷∂Â È≈Ò √Ïß«Ë «Ú5⁄≈ª ˘ ............Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úß«‚¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
C. √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ «ÚÙ∂-÷∂Â Á∂ ¡Ë∆È √Ë≈‰ ¡Â∂ ...............ÁØȪ Á≈ ‘∆ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

‚∂«Ú√ Á∂ «Ú⁄≈ (Views of Davis)
«’ß◊√Ò∂ ‚∂«Ú√ È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «ÚÙ∂-Ú√± Á∂ ¡Ë∆È ‘∂· «Ò«÷¡ª «Ú«Ù¡ª ˘ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ :
A. √Ó≈«‹’ ⁄È≈- «¬√ Á∂ ¡Ë∆È √Ó≈‹ «ÚÚ√Ê≈, «¬√ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ Ì≈◊ ¡Â∂ Âæª Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’∆Â≈
‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ «Úæ⁄ «¬‘ Ú∆ ÍÂ≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ¿π‘ «’‘Û∂ ÂæÊ ‘È ‹Ø √≈∂ √Ó≈‹ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄
Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È? Í«ÚÂÈÙ∆Ò Âæ ’∆ ‘πßÁ∂ ‘È, «¬È∑ª Í«ÚÂȪ Á≈ ’≈È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆¡ª ‘æÁª ’∆
‘È?
B. √Ó≈«‹’ ’ßÓ- √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ Á∆¡ª Óπæ÷ ˜±ª «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª ‘πßÁ∆¡ª ‘È ¡Â∂ √Ó≈«‹’
⁄È≈ «¬È∑ª ˘ «’√ Â∑ª È≈Ò Í±≈ ’Á∆¡ª ‘È? √Ó≈‹ Á∂ √ß◊·È ¡Â∂ ¿π√ Á∂ ’ßÓ Á∂ «Úæ⁄ ’ج∆
¡ßÁÒ∂ √ÏßË ‘πßÁ∂ ‘È, «¬√ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò «’ ‹∂’ «¬’ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ¡≈ ‹≈Ú∂ ª Á±√∂ «Úæ⁄
Í«ÚÂÈ ÓΩ‹±Á ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈? √Ó≈«‹’ ’≈‹’πÙÒÂ≈ ‹ª √Ó≈«‹’ ’≈‹’πÙÒÂ≈ Á≈ ¡≈«Á ’ج∆ ¡Ê
˛ ª ’∆ ‘À?
C. √Ó≈«‹’ ¡ßÂ:«¥¡≈- «¬√ Á∂ ¡Ë∆È √«‘ÔØ◊ ¡Â∂ √ßÿÙ Á≈ ÓÈπæ÷∆ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ’∆ √Ê≈È ˛, Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ
’∆Â≈ ‹≈Á≈ ˛Õ Í≈√«ÍÃ’, √Ó±«‘’ ÍzÂ∆’, √Ó≈Ø‘ ¡Â∂ ¡ÈπÙ·≈Ȫ Á≈ √Ó±‘-«ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ ’∆ √Ê≈È
˛, Á≈ Ú∆ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
D. «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ ¿π√ Á≈ √Ó≈‹-«¬√ Á∂ ¡Ë∆È «¬√ ◊æÒ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ «’√ Â∑ª È≈Ò
ÓÈπæ÷ «Ú¡’Â∆ÂÚ √Ó≈‹ Á∆ ¿πÍ‹ ˛Õ √Ó≈‹ «’√ Â∑ª Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª Á∂ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ ‹ÈÓ «ÁßÁ≈ ˛
¡Â∂ ¿πÍÔØ◊ ’Á≈ ˛? Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª Á∆ √Ó≈«‹’ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ Á∆¡ª ’∆ ÍzÂ∆«¥¡≈Úª
‘πßÁ∆¡ª ‘È ¡≈«ÁÕ
E. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ- √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ ⁄æ’ ‘πßÁ≈ ˛ ‹ª «’√∂ ∂÷≈ «Úæ⁄? Í«ÚÂÈ «Ò¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂
’≈’ «’‘Û∂-«’‘Û∂ ‘È ¡Â∂ «’‘Û∂ ’≈’ ¿π√ «Úæ⁄ π’≈Ú‡ ‘È? √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∆ ◊Â∆ ˘
«’√ Â∑ª Ó≈ÍÁ∂ ‘È ¡Â∂ «’ßÈ∆ ◊Â∆ È≈Ò √Ó≈‹ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ Ì≈◊ «¬’ Á±√∂ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ Í«Ú«ÂÂ
‘πßÁ∂ ‘ÈÕ
¿πµÍ ÍÃ’≈«Ù √ßͱÈ «ÚÙ∂-√Óæ◊∆ ”Â∂ «Ë¡≈ÈͱÚ’ «Ú⁄≈ ’È ”Â∂ ¡√∆∫ Í≈™Á∂ ‘ª «’ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆
«ÚÙ∂-√Óæ◊∆ «Úæ⁄ Óπæ÷ ◊æÒ √Ó≈«‹’ √ÏßË ˛Õ «¬√ Á≈ ’≈È «¬‘ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡Ë∆È ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â∂
‹≈‰ Ú≈Ò∂ √≈∂ «Ú«Ù¡ª Á≈ ÍzÓπæ÷ ¡Ë≈ √Ó≈«‹’ √ÏßË ‘∆ ˛Õ ÓÀ’≈¬∆Ú ¡Â∂ Í∂‹ È∂ √ÍæÙ‡ «Ò«÷¡≈ ˛ «’
““√Ó≈‹Ù≈√Â √Ó≈«‹’ √ÏßË Á∂ «ÚÙ∂ «Úæ⁄ ˛Õ”” ¡æ◊∂ «¬√ ◊æÒ ˘ ‘Ø √ÍæÙ‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ
√Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «ÚÙ∂-√Óæ◊∆ √Ó≈«‹’ √ÏßË ‘∆ ˛Õ
’¬∆ «ÚÁÚ≈È √Ó≈«‹’ √Ïß˪ ˘ ‘∆ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «ÚÙ∂-√Óæ◊∆ ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ «¬‘ ◊æÒ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ ’ÊȪ È≈Ò
Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ √ÍæÙ‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛Õ ÓÀ’≈¬∆Ú ¡Â∂ Í∂‹ ’«‘ßÁ∂ ‘È, ““√Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «ÚÙ∂-Ú√± √Ó≈«‹’ √ÏßË ‘∆
˛Õ”” ⁄≈‘∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «ÚÙ∂-Ú√± Á∆ √±⁄∆ «Úæ⁄ «’ßÈ∂ ‘∆ «Ú«Ù¡ª ˘ Ù≈«ÓÒ «’™ È≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ Ízß± «¬‘
√æ⁄ ˛ «’ Ó±Ò ±Í «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á≈ ‘∆ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÓÀ’√ Ú∂Ï Á∂ ¡Èπ√≈,
√Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ¡«‹‘≈ «Ú«◊¡≈È ˛ ‹Ø √Ó≈«‹’ √Ïß˪ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «’«¡≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈ ˛, ‹ÁØ∫
«’ ¡≈͉∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡Ë∆È √Ó≈«‹’ «’«¡≈ (Social Action) Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ ”Â∂ «ÚÙ∂Ù ˜Ø «ÁæÂ≈ ‘À, Ízß±
«¬æÊ∂ «¬√ ◊æÒ ”Â∂ Ú∆ «Ë¡≈È Á∂‰≈ ˜±∆ ˛ «’ √Ó≈«‹’ «’«¡≈ Ú∆ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ‘∆ ‘Ø √’Á∆
˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄, √Ó≈«‹’ «’«¡≈ Á∂ ÷ÂÓ ‘؉ Ò¬∆ Ú∆ √Ó≈«‹’ √ÏßË Ï‘π ˜±∆ ‘ÈÕ «¬‘∆ ’≈È ˛ «’
√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Ùπ»¡≈Â∆ √Ó∂∫ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ‘π‰ Âæ’ Á∂ √≈∂ ÍzÓπæ÷ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ ˘ ‘∆ √Ó≈‹Ù≈√Â

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 19