Page 503 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ Ó≈’√ Á≈ Óøȉ≈ ˛ «’ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆¡ª «¬‘ Ù’Â∆¡ª ’Á∆ Ú∆ √«Ê È‘ƒ ‘πøÁ∆¡ª, ÏÒ«’ Â’È∆’∆ «Ú’≈√ Á∂
’≈‰ Ò◊≈Â≈ «Ú’≈√Ó≈È ‘πøÁ∆¡ª ‘È ¡Â∂ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ò-È≈Ò «¬È∑ª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ √øÏø˪ Á∂ È≈Ò Â‰≈¡
ÚËÁ≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹√ Á∆ ¡«Ì«Ú¡’Â∆ Íπ≈‰∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ √øÏø˪ «Úæ⁄ Ú◊ √øÿÙ Á∂ »Í «Ú⁄æ ‘πøÁ∆ ˛Õ «’™«’,
ÈÚ∆È ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª Í«‘Ò∂ ‘∆ ÍÃ⁄æ«Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ √øÏø˪ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á∆ Óø◊ ’Á∆¡ª ‘È Íø»
Í«‘ÒØ∫ ÂØ∫ ÍÃ⁄æ«Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ √øÏø˪ «Úæ⁄ ‹Ø √Ú≈Ó∆ Ú◊ ‘πøÁ≈ ˛ ¿π‘ ¿πÂÍ≈ÁÈ √øÏø˪ «Úæ⁄ «¬√ Í«ÚÂÈ Á≈
«ÚØË ’Á≈ ˛Õ ‹ÁØ∫ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¡≈͉∂ «Ú’≈√ Á∂ ⁄Ó ”Â∂ Í‘πø⁄Á∆¡ª ‘È Âª Íπ≈‰∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ
√øÏø˪ Á∂ È≈Ò «¬√Á≈ Â≈ÒÓ∂Ò √Ó≈Í ‘؉ Ò◊Á≈ ˛ ¡Â∂ √Ú≈Ó∆ Ú◊ Á∂ «ÚØË Á∂ Ï≈Ú‹»Á ÈÚ∂∫ ¿πÂÍ≈ÁÈ √ÏøË
‘Ø∫Á «Úæ⁄ ¡≈™Á∂ ‘È ¡Â∂ ¿π√∂ Á∂ ¡Èπ»Í ¡«Ë-√ø⁄È≈ Á∂ ‘Ø Âæ Ú∆ Í«Ú«Â ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘ȤÕ

AD.H √≈ ¡øÙ (Summary)

J Ó≈’√ Áπ¡≈≈ ÍÃ√Â𠫬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á Á≈ «√˪ Ó≈’√’≈Ò∆È Ô»Í Á∂ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ √Ó≈‹
Á∂ ¡ÈπÌÚª ”Â∂ ¡Ë≈« √∆Õ Íø», ¿πÁØ∫ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ¡æ‹ Âæ’ «¬√ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ √Ó≈‹ Á∂ √»Í «Úæ⁄ ’≈Î∆
ÏÁÒ≈¡ ¡≈ ¸æ’≈ ˛Õ
J «¬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á, «¬«Â‘≈√ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á≈ Ó≈’√ Áπ¡≈≈ ÍÃÂ∆Í≈«Á «¬’ ‹«‡Ò
«√˪ ˛, ‹Ø «¬«Â‘≈√, √ø√«¥Â∆ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∆ √≈∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ¡≈ÁÙÚ≈Á Á∂ ¿πÒ‡
ÌΩ«Â’ ÓπæÒª ”Â∂ ¡Ë≈« ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’Á≈ ˛Õ
J Ó≈’√ Á∆ «¬‘ Ó≈ÈÂ≈ ˛ «’ Ó≈ÈÚ √Ó≈‹ Á≈ «¬«Â‘≈√ Ú◊ √øÿÙ Á≈ «¬«Â‘≈√ ˛, √Ó’≈Ò∆È
√Ó≈‹ «Úæ⁄ Í»∆ Â∑ª Ò≈◊» È‘ƒ ‘πøÁ≈ ˛ «’™«’ √Ó’≈Ò∆È «È◊Ó Í»ø‹∆Ú≈Á (Corporate Capitalism)
Ú◊-√«‘ÔØ◊ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ
J Ó≈’√ È∂ ¡Ò◊≈Ú Á∆ Ë≈È≈ Á≈ ÍÃÔØ◊ ÂæÂ’≈Ò∆È Í»ø‹∆Ú≈Á∆ √Ó≈‹ Á∆ ¡ÒØ⁄È≈ ‹ª ¿π√ Á∂ ¡øÂ«ÚØ˪
˘ ¿π‹≈◊ ’È Á∂ ¥Ó «Úæ⁄ Ó˜Á»ª Á∆ ¡Ó≈ÈÚ∆ √«ÊÂ∆ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆ √Ó≈«‹’ ÓÈØ«Ú«◊¡≈È’
‘≈Òª Á≈ «⁄Â‰ ’È Á∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ √∆Õ
J Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈, «’√∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ú√ª ¡Â∂ √∂Ú≈Úª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ √ø◊·È Á∂ ÂΩ-Â∆«’¡ª
˘ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ ’«‘øÁ∂ ‘È, ‹Ø √≈∂ √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈Úª (√≈ÓøÂÚ≈Á, Í»ø‹∆Ú≈Á, √≈ÓøÂÚ≈Á) Á≈
¡Ë≈ ‘πøÁ∆ ˛Õ

AD.I ÙÏÁ’ØÙ (Keywords)

J ÍÃ√ø«◊’Â≈-ÍÃ√ø◊ È≈Ò √ÏøË æ÷‰ Ú≈Ò≈Õ
J Í«Ò’«ÙÂ-⁄ø◊∆ Â∑ª Á∂«÷¡≈-Ì≈«Ò¡≈ ‘Ø«¬¡≈Õ
J ¡«ÂÚ≈Á∆-ÓÔ≈Á≈ Á≈ ¿πÒøÿ‰ ’È Ú≈Ò≈Õ

AD.A@ ¡«Ì¡≈√ ÍÃÙÈ (Review Questions)

A. Ó≈’√ Á∂ «¬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á «√˪ Á≈ Ú‰È ’Á∂ ‘ج∂ «¬√Á∆ ÍÃ√ø«◊’Â≈ ¡Â∂ ¡ÍÃ√ø«◊’Â≈
Á∆ «ÚÚ∂⁄È≈ ’ØÕ
B. Ó≈’√ Á∂ ÌΩ«Â’Ú≈Á∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á≈ Ú‰È ’ØÕ
C. Ó≈’√ Á∂ “Ú◊-√øÿÙ «√˪” ÂØ∫ Âπ√ƒ ’∆ √ÓfiÁ∂ ‘Ø? «¬√Á∆ ÍÃ√ø«◊’Â≈ Á≈ Ú‰È ’ØÕ
D. ¡Ò◊≈Ú Á∆ Ë≈È≈ ”Â∂ «Ú«ÌøÈ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ «Ú⁄≈ª Á∆ «ÚÚ∂⁄È≈ ’ØÕ
E. ¡Ò◊≈Ú Á∆ √Ó’≈Ò∆È ¡ÍÃ√ø«◊’Â≈ ‹ª ÍÃ√ø«◊’Â≈ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ’ØÕ

¿πµÂ: √ÚÀ-ÓπÒª’‰ (Answer: Self Assessment)
A. ÍÃ≈√Í«’ B. ¿πÂÍ≈ÁÈ
C. ÙØÙ‰ D. √æ⁄

496 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY