Page 175 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ B. ËÓ √Ó≈«‹’ ÍÃ◊Â∆ «Úæ⁄ π’≈Ú‡- ËÓ Á∆ Íë’Â∆ »Û∆Ú≈Á∆ ˛Õ ËÓ È∂ ¡æ‹ Âæ’ ¡≈͉∂ ¡ÈπÔ≈¬∆¡ª
˘ ‘˜≈ª √≈Ò Íπ≈‰∆¡ª Ó≈ÈÂ≈Úª, ’Ó’ª‚ª ¡Â∂ «ÚË∆-«ÚË≈Ȫ «Úæ⁄ Ïø«È∑¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ ÏÁÒÁ∆¡ª
ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á∂ È≈Ò ËÓ Á∆ ¡≈⁄≈-√«‘øÂ≈ «Úæ⁄ ’ج∆ ÷≈√ Í«ÚÂÈ È‘ƒ ‘πøÁ≈ ¡Â∂ È≈Ò ‘∆ ¿π‘
ÈÚ∆¡ª «Ú⁄≈Ë≈≈Úª ¡Â∂ «√˪ª Á≈ Ú∆ «ÚØË∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª ËÓ «Ú¡’Â∆ ¡æ◊∂ ÚæÒ È‘ƒ √◊Ø∫
«Íæ¤∂ ÚæÒ Ë’∂ÒÁ≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ª √Ó≈‹ ¡æ‹ Âæ’ ’¬∆ ’π∆Â∆¡ª «‹™ Á∆¡ª «Â™ «Ï≈‹Ó≈È ‘È,
«’™«’ ËÓ Á≈ ÚÁ≈È ¿πÈ∑ª ˘ ÍÃ≈Í ˛Õ
C. √Ó≈«‹’ √Óæ«√¡≈Úª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈- ËÓ Ú√» √«ÊÂ∆ ω≈¬∆ æ÷‰ Á≈ √ÓÊ’ ˛Õ «‹Ú∂∫ √«ÊÂ∆ ˛, ¿πÚ∂∫
‘∆ ω∆ ‘∂Õ ËÓ «¬√ ◊æÒ Á≈ √Á≈ √ÓÊÈ ˛Õ Ú√»-√«ÊÂ∆ ω≈¬∆ æ÷‰≈ √Ó≈‹ Ò¬∆ Ò≈ÌÁ≈«¬’
˛ ‹ª ‘≈È∆’≈’, «¬√ ◊æÒ È≈Ò ËÓ Á≈ ’ج∆ √ÏøË È‘ƒ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ËÓ Á∂ ·∂’∂Á≈ª, Áæ÷ª,
Íπ‹≈∆¡ª ¡≈«Á È∂ ËÓ Á∆ ¡≈Û∑ ‘∂· ’¬∆ ’π∆Â∆¡ª ˘ √πæ«÷¡≈ ÍÃÁ≈È ’∆Â∆Õ ÏÃ≈‘Ó‰ª È∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄
¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ √Ã∂Ù· ¡ÀÒ≈È ’∂ ‘Ø Ú◊ª Á≈ ÙØÙ‰ ’∆Â≈, ‹Á «’ Ï≈Ò «Ú¡≈‘, Á‘∂‹ ÍÃÊ≈, «ÚËÚ≈
ÍπÈ «Ú¡≈‘ «ÈÙ∂Ë ¡≈«Á √Óæ«√¡≈Úª Á∂ «È͇≈∂ Ò¬∆ √’≈ È∂ ’¬∆ ’≈˘È ω≈¬∂ Í ¡øË-«ÚÙÚ≈√∆
ÒØ’ Ë≈«Ó’ «ÈÔÓª Á∆ ¿πÓ∆Á ”⁄ √’≈∆ ’≈˘Èª Á∆ ¿πÒøÿ‰≈ ’È≈ ÚË∂∂ ⁄ø◊≈ √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ
D. ‰≈¡, Ì∂ÁÌ≈Ú ¡Â∂ √øÿÙ Ò¬∆ «˜øÓ∂Ú≈- ‘∂’ ËÓ Á∂ ¡ÈπÔ≈¬∆ ¡≈͉∂ ËÓ ˘ ‘Ø ËÓª ÂØ∫ √Ã∂Ù·
√ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª Úæ÷-Úæ÷ ËÓª È≈Ò √Ïø«Ë «¬’-Á»√∂ ˘ ‘∆‰ √ÓfiÁ∂ ‘È ¡Â∂ ËÓ ’≈È ¿πÈ∑ª
Á«Ó¡≈È ◊«‘∆ ÷≈¬∆ ω ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬‘ Ë≈«Ó’ ÷≈¬∆ √Ó≈«‹’ ¬∂’Â≈ ”Â∂ ’≈Î∆ Èπ’√≈È ’Á∆ ˛Õ
√Ó∂∫-√Ó∂∫ ”Â∂ Úæ÷-Úæ÷ √øÍÃÁ≈«¬’ Áø◊∂ ‘πøÁ∂ ‘È, «‹√ È≈Ò √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‰≈¡ ¡Â∂ √øÿÙ Á∆ √«ÊÂ∆
ÍÀÁ≈ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛Õ ËÓ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ÓÈπæ÷, ÓÈπæ÷ È≈Ò Ì∂ÁÌ≈Ú, ¤»¡≈-¤»Â ¡Â∂ Íæ÷Í≈ ’Á≈ ˛Õ
E. «Ú«◊¡≈È «ÚØË∆- ËÓ Á≈ ¡Ë≈ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ ”Â∂ «ÚÙÚ≈√ ˛, ‹Á «’ «Ú«◊¡≈È Á≈ ¡Ë≈ «È∆÷‰
¡Â∂ ÍÃÔØ◊ ˛Õ «¬√ Â∑ª «¬È∑ª ÁØÚª Á≈ Ó∂Ò ’Á∂ Ú∆ È‘ƒ ‘Ø √’Á≈Õ «Ú«◊¡≈È ¡≈͉∆¡ª ÈÚ∆¡ª-
ÈÚ∆¡ª ÷Ø‹ª ¡Â∂ «Ú⁄≈ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Íπ≈‰∆¡ª ⁄æÒ∆¡ª ¡≈ ‘∆¡ª Ó≈ÈÂ≈Úª ”Â∂ ‘ÓÒ≈ ’Á≈ ˛,
«‹Ú∂∫ «‘øÁ» ËÓ «Úæ⁄ ⁄øÁÓ≈ ˘ Á∂ÚÂ≈ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í «Ú«◊¡≈«È’ª È∂ ⁄øÁÓ≈ ”Â∂ ¡≈͉∂ ÍÀ
æ÷ ’∂ «¬‘ «√æË ’ «ÁæÂ≈ «’ ⁄øÁÓ≈ Ú∆ «ÍÃÊÚ∆ Úª◊ «¬’ ◊ë‘ ˛, «‹æÊ∂ «Óæ‡∆, Í‘≈Û ¡≈«Á √Ì ’πfi
‘ÈÕ «¬√ Â∑ª ËÓ √≈˘ «Ú«◊¡≈È ÂØ∫ Á» «Ò‹ªÁ≈ ˛, ‹Á «’ «Ú«◊¡≈È ¡≈͉∂ ⁄ÓÂ’≈ª È≈Ò
«Ú⁄≈ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Ë≈«Ó’ «Ú⁄≈Ë≈≈ ˘ fiπ·Ò≈™Á≈ ˛Õ
F. √Ó∂∫ Á∂ È≈Ò Í«ÚÂÈ «Úæ⁄ ¡’ÙÓ- ËÓ ÏÁÒÁ∆¡ª ‘ج∆¡ª ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª È≈Ò ’ÁÓ È≈Ò ’ÁÓ «ÓÒ≈
’∂ ⁄æÒ‰ «Úæ⁄ ¡√ÓæÊ ˛Õ «¬√ ’≈È ËÓ √≈‚∂ «ÚÚ‘≈«’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ÚË∂∂ √≈Ê È‘ƒ Á∂ √’Á≈,
«’™«’ ÈÚ∆¡ª ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á∂ È≈Ò-È≈Ò ÓÈπæ÷ Á∆¡ª «¬æ¤≈Úª, ˜»ª, ¡≈ÁÙª, Óø«˜Òª «Úæ⁄ Ú∆
Í«ÚÂÈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ËÓ √≈‚∂ Ò¬∆ ¿πÍÔØ◊∆ È‘ƒ «‘øÁ≈Õ «¬√∂ Ò¬∆ ’¬∆ Ó‘æÂÚÍ»È ’øÓª Á∆
«˜øÓ∂Ú≈∆ ¡È∂’ª √Ó≈‹√∂Ú∆ √ø√Ê≈Úª È∂ ÒÀ Ò¬∆ ¡Â∂ ËÓ-ÍÃË≈È «√æ«÷¡≈ Á∆ ʪ ”Â∂ ‘π‰ ËÓ «ÈÍæ÷
«√æ«÷¡≈ Á≈ Ó‘æÂÚ Úˉ Òæ◊≈ ˛Õ
G. ‘ÓÒ≈Úª ˘ ‹ÈÓ «ÁøÁ≈ ˛- ËÓ «Ú¡’Â∆ ˘ ‘ÓÒ≈Ú Ú∆ ω≈™Á≈ ˛Õ «¬’ Í≈√∂ ª √Ó≈‹ Á≈ «¬’
Úæ‚≈ Ì≈◊ «ÏȪ «’√∂ ÍÃ∆÷‰ Á∂ ¡Â∂ Í≥‚∂, Íπ‹≈∆ ¡≈«Á ¬∆ÙÚ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ¡≈͉∆ ؘ∆-؇∆ ’Ó≈ ’∂
‹∆ÚÈ «‹¿»∫Á∂ ‘È Âª Á»√∂ Í≈√∂ ¡«‹‘∂ «ÚÙÚ≈√ª Á≈ ÍÃ⁄≈ ’∆ “«‹√ È∂ Ó»ø‘ «ÁæÂ≈ ˛, ¿π‘ ÷≈‰ ˘ Ú∆
Á∂Ú∂◊≈”, «Ú¡’Â∆ ˘ ¡√¯Ò ω≈™Á∂ ‘È, «Ú¡’Â∆ Ë≈«Ó’ «ÚÙÚ≈√ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ «ÏȪ ’Ó
’∆Â∂ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ÍÃ≈Í ’È Á∆ «¬æ¤≈ æ÷Á≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â «Ú⁄≈ª ÂØ∫ «¬‘ Òæ◊Á≈ ˛ «’ Ù≈«¬Á «Ú«◊¡≈È Á∆ ÍÃ◊Â∆ ¡Â∂ √Ó∂∫ Á∂ fiø‹‡ª ÂØ∫ ËÓ »Í∆ Ó‘≈È ÓπÙ«’Òª
«¬’ «ÁÈ Ë≈Ù≈‘∆ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ ËÓ Á∆ ‘Ø∫Á ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆ Í √≈˘ «¬‘ È‘ƒ √Ø⁄‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «’ ÓÈπæ÷
’∂ÚÒ ⁄æÒ‰ Ú≈Ò∆ ÓÙ∆È ˛ ‹Ø «’ Âæ’∆ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ⁄æÒÁ≈ ˛ Í «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ÓÈπæ÷∆ ‚, ÍÃ∂Ó, ȯÂ,
¿πÂÙ≈‘, Áπæ÷ ¡≈«Á ’ØÓÒ Ì≈ÚÈ≈Úª Á≈ «¬’ ÍπÒøÁ≈ Ú∆ ˛Õ «¬È∑ª √≈∆¡ª Ì≈ÚÈ≈Úª Á≈ ¡Ë≈ «√¯ «Ú⁄≈ ‘∆
È‘ƒ ˛, ‹∂’ ËÓ Á∂ «˜¡≈Á≈Â Íæ÷ ˘ ‹Ø ¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «È≈Ë≈ ˛ ¡Â∂ ËÓ «Úæ⁄ «Ú¡≈Í’ ¡√ø◊Â∆¡ª
¡Â∂ ’πÍÃÊ≈Úª ˘ ÷ÂÓ ’’∂ ¿π√ ˘ «¬’ ·Ø√ Â∂ Â≈«’’ ¡Ë≈ ÍÃÁ≈È ’È Âª ËÓ √≈‚∂ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ÚË∂∂
Ó‘æÂÚÍ»È «√æË ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‹∂’ √≈∂ ËÓ «¬’æ·∂ ‘Ø ‹≈‰ ¡Â∂ ’∂ÚÒ «¬’ √Ó»‘ Â∂ √øÍÃÁ≈¬∂ Âæ’ √∆«ÓÂ
È≈ «‘ ’∂ ¿πÁ≈ «ÁzÙ‡∆’؉ ¡Í‰≈¿π‰ ª Í»È ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á≈ ’«Ò¡≈‰ √øÌÚ ‘Ø √’∂◊≈Õ «¬√ Â∑ª ËÓ Á≈
«¬‘ ÈÚª »Í ÔøÂ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÓÈπæ÷∆ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ÂæÍÁ∂ ‘ج∂ ∂«◊√Â≈È «Úæ⁄ Óƒ‘ Á∆¡ª √πæ÷ ÌÍ» Ïπ¤≈ª È≈Ò
ÍÃ≈Í Ù∆ÂÒÂ≈ Á∂ Ï≈Ï «√æË ‘ØÚ∂◊≈ ¡Â∂ ËÓ Á∂ √≈‘Ó‰∂ ‘π‰ «¬’ ¸‰ΩÂ∆ ˛ «’ ‹ª ª ¿π‘ ¡≈͉∂ ⁄ØÒ∂ ª
Ò≈‘ √π應 ¡Â∂ ÓÈπæ÷∆ ’«Ò¡≈‰ Á≈ ÈÚª ⁄ØÒ≈ Ë≈È ’È ¡Â∂ ÷ÂÓ ‘؉ Ò¬∆ «Â¡≈ «‘‰Õ

168 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY