Page 33 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ Á≈ Íπ‹≈∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ÎÛ∑∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ⁄Ø ˘ Óø«Á «Úæ⁄ Óπ◊≈ ⁄Û∑≈¿π‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬È∑ª Á≈ «ÚÙÚ≈√ ˛
«’ ¡◊ ⁄Ø Á≈ ÍÂ≈ È≈ Ú∆ Òæ◊∂ ª ¿πÈ∑ª ˘ Ï≈˜≈ Á∂ ⁄≈∂ Í≈√∂ Áæıª ”Â∂ Òæ◊∆¡ª ‘ج∆¡ª ÒÛ ‹≈‰◊∆¡ªÕ
¡≈«ÁÓ ¡Â∂ ¡≈√≈È √Ó≈‹ª «Úæ⁄ Ï≈˜≈ ’∂ÚÒ ÚÍ≈ Á≈ ʪ ‘∆ È‘ƒ ‘πøÁ≈, √◊Ø∫ ◊æͪ Ó≈È Á≈ ʪ Ú∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ
«È¿» «ÏÇ∂È Á∆¡ª «¬√Â∆¡ª Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ’øË Ú∂⁄‰ ‘∆ È‘ƒ, ¡≈͉∂ Ï⁄ÍÈ Á∂ √≈Ê∆¡ª È≈Ò «ÓÒ‰ Á∆ ¿πÓ∆Á
«Úæ⁄ Ú∆ ¡≈™Á∆¡ª ‘ÈÕ È≈¬∆˜∆∆¡≈ Á∆ «‡Ú (Tiv) ‹≈Â∆ Á∂ ÍÃ∂Ó∆ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ¡≈͉∆ ÍÃ∂«Ó’≈ ˘ «ÓÒÁ∂ ‘È
¡Â∂ ÔØ‹È≈Úª ω≈™Á∂ ‘ÈÕ ¡Î∆’È Ï≈˜≈ «Úæ⁄ Ó‘æÂÚÍ»È ≈‹È∆«Â’ ’øÓ Ú∆ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ Óπ÷∆ ¡Â∂ ‹æ‹ ¿πµÊ∂
’Ø‡ Ò◊≈™Á∂ ‘È ¡Â∂ ÷∆Á‰ ¡Â∂ Ú∂⁄‰ Ú≈«Ò¡ª «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ fi◊«Û¡ª Á≈ «È͇≈≈ ’Á∂ ‘È, Ï≈˜≈ Á∂
È≈Ò-È≈Ò Ë≈«Ó’ «’«¡≈Úª Ú∆ ’∆Â∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¬∆ÏØ (Ibo) ¡Â∂ «‡Ú (Tiv) ÒØ’ª Á∂ Ï≈˜≈ Á≈ È≈Ó Ú∆
Á∂ÚÂ≈Úª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬‘ ’«‘‰≈ ÏÛ≈ ÓπÙ«’Ò ˛ «’ ‹Á ÓπÁ≈ Á≈ ÍÃ⁄ÒÈ È‘ƒ √∆ ª ÒØ’ Ú√»¡ª Á≈
√ø÷∂Í ÓπæÒ «’Ú∂∫ ÂÀ¡ ’Á∂ √ÈÕ ‡∆. ¡Àµ√. ¡ÀÍ√‡∆È Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ¡≈√≈È √Ó≈‹ª «Úæ⁄ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â
÷≈Á √Óæ◊∆¡ª ‘∆ ¡≈™Á∆¡ª √È, «‹È∑ª Á∆ «Ú’∆ È≈ ‘؉ ”Â∂ Í«Ú≈ «Úæ⁄ ‘∆ ’øÓ ”⁄ ÒÀ Ò¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª
√È ¡Â∂ Ó≈Ò Ú∂⁄‰ Ò¬∆ ÒØ’ Ó‹Ï» È‘ƒ √ÈÕ ¡≈Ëπ«È’ ¡ʪ «Úæ⁄ ¡≈«ÁÓ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ Ï≈˜≈ È‘ƒ √È ¡Â∂
È≈ ‘∆ ÓπÈ≈¯∂ Á∆ ÍëÚÂ∆Õ «¬√ Â∑ª ¡≈«ÁÓ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ Ï≈˜≈ ¡≈«Ê’, √Ó≈«‹’, √ø√«¥«Â’, ≈‹È∆«Â’,
Ë≈«Ó’ √≈∆¡ª «’«¡≈Úª Á≈ ’∂∫Á ˛Õ
¡Ω÷∂ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ Ï≈˜≈ Á≈ ÍÃÏøË ‘πøÁ≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ ÓπÁ≈, ¿πË≈, ’˜≈, ÁÒ≈Ò, ÏÀ∫’ ¡≈«Á Á∆ «ÚÚ√Ê≈
Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ ÒÀ‰-Á∂‰ Á≈ «‘√≈Ï æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ √’≈ ÚæÒØ∫ «Ú’∆ ’ Ú∆ Ú√»Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

3.3 √øÍÂ∆ (Property)

ÍÃ≈⁄∆È ’≈Ò ÂØ∫ ‘∆ √øÍÂ∆ √Ó≈‹ Á∆ «¬’ Ó‘æÂÚÍ»È √ø√Ê≈ ‘∆ ˛Õ ¡≈«ÁÓ ’≈Ò «Úæ⁄ √øÍÂ∆ Á≈ √Ó»«‘’ »Í
ÍÃ⁄æ«Ò √∆ Í ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ «¬√ Á≈ «Ú¡’Â∆◊ »Í ‘Ø∫Á «Úæ⁄ ¡≈«¬¡≈Õ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ √øÍÂ∆ Á≈ ¡Ê ÌΩ«Â’
Ú√» ”Â∂ Ó≈Ò’≈È∂ ÂØ∫ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í «Ú«◊¡≈«È’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √øÍÂ∆ Á≈ Ì≈Ú Ú∆ ÌΩ«Â’ ¡Â∂ ¡ÌΩ«Â’ Ú√»
”Â∂ Ó≈Ò’≈È∂ ¡Â∂ ¡«Ë’≈ ÂØ∫ ˛ ‹Ø «’ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ √∆«Ó ‘πøÁ∆ ˛ ¡Â∂ «‹√ ˘ √Ó≈‹ Ó≈ÈÂ≈ «ÁøÁ≈ ¡Â∂ ’∆ÓÂ∆
√ÓfiÁ≈ ˛Õ ‘≈Ï‘≈¿»√ Á∂ ¡Èπ√≈, ““√øÍÂ∆ Á≈ ¡Ê Ú√»¡ª ”Â∂ ÓÈπæ÷ª Á∂ ’ø‡ØÒ È≈Ò ˛Õ ¡«‹‘∂ ’ø‡ØÒ È≈Ò ‹Ø
√Ó≈‹ ÚæÒØ∫ Ó≈ÈÂ≈ ÍÃ≈Í ‘πøÁ∆ ˛ ¡Â∂ ¿π√ ˘ √Ó≈‹ Ó≈ÈÂ≈ «ÁøÁ≈ ¡Â∂ ’∆ÓÂ∆ √ÓfiÁ≈ ˛Õ”” ‚∂«Ú√ Á∂ ¡Èπ√≈,
““√øÍÂ∆ Úø‚ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ «¬’ √Ê≈¬∆ Íæ÷ ˛Õ «¬√ «Úæ⁄ ’πfi √∆«Ó Ú√»¡ª ”Â∂ ‘Ø «Ú¡’Â∆¡ª ¡Â∂ √Ó»‘ª
Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ’πfi «Ú¡’Â∆¡ª ‹ª √Ó»‘ª Á∂ ¡«Ë’≈ ¡Â∂ ’ÂÚª Á≈ √Ó≈Ú∂Ù ‘πøÁ≈ ˛Õ”” «Ó⁄∂Ò (Mitchell) È∂
«Ò«÷¡≈ ˛, ““√øÍÂ∆ Á≈ Ì≈Ú ¿πÈ∑ª √≈∆¡ª ÌΩ«Â’ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ‘Ø Ú√»¡ª ÂØ∫ ˛, «‹È∑ª ”Â∂ «Ú¡’Â∆ ˘ ¡«Ë’≈
ÍÃ≈Í ˛, «◊È√Ú◊ (Ginsberg) Á∂ ¡Èπ√≈, ““√øÍÂ∆ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ¡«Ë’≈ª ¡Â∂ ’ÂÚª Á∆ ¡«‹‘∂ Ó∂Ò
Á∂ »Í «Úæ⁄ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛ ‹Ø ’πfi ¡«‹‘∆¡ª ÌΩ«Â’ Ú√»¡ª ”Â∂ ’ø‡ØÒ √ÏøË∆ «Ú¡’Â∆¡ª ¡Â∂ √Ó»‘ª Á∂
«ÈøÂ √Ïø˪ ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’Á∆ ˛Õ”” ‹≈È√È (Johnson) Á∂ ¡Èπ√≈, ““«’√∂ Ú∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √øÍÂ∆ Á∆ √ø√Ê≈
ÁπÒæÌ, ’∆ÓÂ∆ Ú√»¡ª «Úæ⁄ ¡«Ë’≈ª ˘ √∆«Ó ’Á∆ ˛Õ”” ¿πÍØ’Â ÍÃ∆Ì≈Ù≈Úª ÂØ∫ √øÍÂ∆ Á∆¡ª ‘∂· «Ò÷∆¡ª
«ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ÍÃ◊‡ ‘πøÁ∆¡ª ‘È-
(A) √øÍÂ∆ Ó» ¡Â∂ ¡Ó» ‘πøÁ∆ ˛Õ (B) √øÍÂ∆ «¬’ ʪ ÂØ∫ Á»√∆ ʪ ”Â∂ «Ò‹≈¬∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ (C) √øÍÂ∆
√∆«Ó ‘πøÁ∆ ˛- √øÍÂ∆ ¿π‘∆ Ú√» ‘Ø √’Á∆ ˛ ‹Ø √øÍÂ∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ¿πÍÒæÏË ‘ØÚ∂ ¡Â∂ «‹√ ”Â∂ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂
√≈∂ ¡«Ë’≈ ’È≈ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘Ø‰Õ ËπæÍ, Í≈‰∆, ‘Ú≈, √∆«Ó ‘؉ È≈Ò «’√∂ Á∆ √øÍÂ∆ È‘ƒ ˛Õ (D) √øÍÂ∆ Á≈ √ÏøË
¡«Ë’≈ ¡Â∂ ’ÂÚª È≈Ò ‘πøÁ≈ ˛- ’ج∆ Ú√» √øÍÂ∆ ¿π√∂ √Ó∂∫ ωÁ∆ ˛, ‹Á ¿π√ ”Â∂ «’√∂ Á≈ Ó≈Ò’≈È≈ ‘æ’
’≈«¬Ó ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ √øÍÂ∆ Á∂ È≈Ò ’πfi ¡«Ë’≈, Á≈¡Ú∂, «˜øÓ∂Ú≈∆ ¡Â∂ ’ÂÚ Ú∆ ‹πÛ∂ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ √øÍÂ∆ ’∆ÓÂ∆
‘πøÁ∆ ˛- ’ج∆ Ú∆ Ú√» √øÍÂ∆ ª ‘∆ ¡÷Ú≈¬∂◊∆, ‹Á √Ó≈‹ ¿π√ ˘ ’∆ÓÂ∆ √Ófi∂Õ (E) √øÍÂ∆ ÓπæÒÚ≈È ‘πøÁ∆ ˛ ó
’ج∆ Ú∆ Ú√» √øÍÂ∆ ÂÁ ‘∆ ¡÷Ú≈¬∂◊∆ ‹Á √Ó≈‹ ¿π√˘ ÓπæÒÚ≈È √Ófi∂Õ (F) √øÍÂ∆ Á≈ Ú∆«ÈÔÓ √øÌÚ ˛Õ (G)
√øÍÂ∆ Á≈ √ÏøË √Ó≈«‹’ ÓπæÒª ¡Â∂ ¡Ë≈ª ÂØ∫ ˛- «’√∂ Ú√» ˘ √øÍÂ∆ Óø«È¡≈ ‹≈Ú∂◊≈ ‹ª È‘ƒ «¬‘ ¿π√ √Ó≈‹ Á∂
ÓπæÒª ¡Â∂ √ø√«¥«Â’ ¡≈Á∂Ùª ”Â∂ «ÈÌ ˛Õ
√øÍÂ∆ Á∂ ÍÃ’≈ (Types of Property)
A. «Ú¡’Â∆◊Â, √Ú‹È’ ¡Â∂ √Ó»«‘’ √øÍÂ∆ (Private, Public and Collective Property) -
ÍÃØ. ‚∂«Ú√ È∂ √øÍÂ∆ ”Â∂ ¡«Ë’≈ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ¿π√ ˘ «ÂøÈ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úø«‚¡≈ ˛ -
‘≈Ï‘≈¿»√ È∂ √øÍÂ∆ Á∂ ÍÃÓπæ÷ ÁØ »Íª-«Ú¡’Â∆◊ ¡Â∂ √Ó»«‘’ Úȉ ’∆Â∂ ‘ÈÕ

26 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY