Page 37 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ 3.6 √Ó≈‹Ú≈Á (Communism)

√Ó≈‹Ú≈Á ˘ ’¬∆ Ó≈’√Ú≈Á∆ √Ó≈‹Ú≈Á Ú∆ ’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ √Ó≈‹Ú≈Á ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á «¬‘ ÁØÚ∂∫ ‘∆ «Ú⁄≈Ë≈≈Úª
«√¯ ÓÈπæ÷ Á∆ Ï≈ÏÂ≈, «ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ ¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈ Á∂ «Ú⁄≈ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛ ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ ’¬∆ «Ú¡’Â∆
«¬È∑ª ˘ «¬’ ‘∆ √Ófi‰ Á∆ ÌπæÒ ’ ÏÀ·Á∂ ‘ÈÕ ¡√Ò «Úæ⁄ «¬√ Á∂ ¿πÁ∂Ù, √≈ËÈ, ’≈‹ ÷∂Â ¡Â∂ ÍæÁÂ∆ «Úæ⁄
Ï‘π ÚË∂∂ ¡øÂ ˛Õ ÷πÁ Ó≈’√ ’«‘øÁ∂ ‘È, ““√Ó≈‹Ú≈Á √≈ÓÚ≈Á Á∆ Í«‘Ò∆ ÍΩÛ∆ ˛Õ «¬‘ ¿π√ Á∆ Óø«˜Ò Á∂
¡æË∂ √Â∂ ”Â∂ ˛ ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á ¡≈͉∂ ¿πÁ∂Ùª «Úæ⁄ √Ó≈‹Ú≈Á ÂØ∫ «’Â∂ ÚË∂∂ ¿π‹≈◊ ¡Â∂ ¡æ◊∂ ˛Õ”” ¡√Ò «Úæ⁄
√Ó≈‹Ú≈Á Á∂ Úæ÷-Úæ÷ »Íª «Úæ⁄ √≈ÓÚ≈Á ¿π√ Á≈ «¬’ ÍÃÓπæ÷ »Í ˛, ‹Á «’ √Ó≈‹Ú≈Á Á∂ ‹ÈÓÁ≈Â≈ ’≈Ò
Ó≈’√ √È Í Úæ÷-Úæ÷ Á∂Ùª «Úæ⁄ «¬√ Á∂ »Íª ”⁄ ¯’ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ »√ «Úæ⁄ Ò∂«ÈÈ, √‡≈«ÒÈ ¡Â∂ ÷πÙ⁄∂Ú
È∂ ¡Â∂ ⁄∆È «Úæ⁄ Ó≈˙ÂØ√∂-Âπø◊ È∂ ¡≈͉∂-¡≈͉∂ „ø◊ È≈Ò √≈ÓÚ≈Á Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆Â∆Õ √Ê≈È’ «Ú«ÌøÈÂ≈ Á∂
Ï≈Ú‹±Á Ú∆ ’πfi «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ¡«‹‘∆¡ª ‘È ‹Ø √≈∂ √≈ÓÚ≈Á∆ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘È, «‹Ú∂∫ √≈∂ √≈ÓÚ≈Á∆ √Ó≈«‹’,
¡≈«Ê’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ Ï≈ÏÂ≈ ”Â∂ ˜Ø «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ √≈ÓÚ≈Á √Ó≈‹ Á∆ ¿π‘ «ÚÚ√Ê≈ ˛, «‹æÊ∂ ≈‹ ¡Â∂ Ú◊
Á∆ ◊À-ÓΩ‹±Á◊∆ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈∂ √≈ËȪ ”Â∂ √Ó≈‹ Á≈ ’߇ØÒ ‘ØÚ∂Õ √≈ÓÚ≈Á ˘ «¬’ ¡«‹‘∆ ¡≈«Ê’
«ÚÚ√Ê≈ Ú∆ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ˘ «È¿»ÈÂÓ ˜±ª Á∆¡ª ⁄∆˜ª Íz≈Í ‘؉◊∆¡ª ¡Â∂
‘∂’ «Ú¡’Â∆ ˘ ¿π√ Á∂ ’ßÓ ¡Â∂ ÔØ◊Â≈ ¡Èπ√≈ «Ó‘ÈÂ≈È≈ «ÓÒ∂◊≈Õ “√≈ÓÚ≈Á∆ ÿØÙ‰≈ ÍæÂ” «Úæ⁄ «’‘≈ «◊¡≈
‘À, ““√≈ÓÚ≈Á ¡≈͉∂ ÙÏÁ ¡Ê «Úæ⁄ ’zªÂ∆’≈∆ Íz‰≈Ò∆ Á≈ «√˪ ˛Õ ¿π‘ ¿πÈ∑ª «√˪ª Á≈ ÍzÂ∆Í≈ÁÈ ’Á≈
˛ «‹È∑ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Íø±‹∆Ú≈Á ˘ √≈ÓÚ≈Á «Úæ⁄ ÏÁ«Ò¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ”” «¬√ Á∂ ÁØ ˜±∆ «√˪ ‘È-Ú◊-
√ßÿÙ ¡Â∂ √Ú‘≈≈ Ú◊ ÚæÒØ∫ ¥ªÂ∆, «‹√ Á≈ ¡Ê ‘À «‘ß√≈ÂÓ’ „ß◊ È≈Ò √æÂ≈ Íz≈ÍÂ∆Õ
√≈ÓÚ≈Á ¿πÂÍ≈ÁÈ, Úß‚ ¡Â∂ ¿πÍÌØ◊ «¬È∑ª «ÂßȪ È≈Ò √Ïß«Ë √≈ËȪ ”Â∂ √Ó≈È Ó≈Ò’≈È≈ ‘æ’ Á∆ Óß◊ ’Á≈
‘ÀÕ √≈ÓÚ≈Á ⁄≈‘πßÁ≈ ˛ «’ ÒØ’ «ÓÒ‹πÒ ’∂ √«‘’≈∆ „ß◊ È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È ¡Â∂ √Ó±«‘’ ±Í È≈Ò ‘∆ «¬√
Á≈ ¿πÍÌØ◊ ’ÈÕ √≈ÓÚ≈Á «‘ß√≈ÂÓ’ √≈ËȪ Áπ¡≈≈ ‹ÒÁ∆ ‘∆ ͱߋ∆Ú≈Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ¡ßÂ ’ Á∂‰≈ ⁄≈‘πßÁ≈
˛Õ √≈ÓÚ≈Á ≈‹ ˘ ÙØÙ‰ Á≈ «¬’ ¡«‹‘≈ ÔßÂ ÓßÈÁ≈ ‘À, «‹√ Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò Í±ß‹∆ÍÂ∆ Ú◊ Ó˜Á± Ú◊
Á≈ ÙØÙ‰ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬‘ ≈‹ Á≈ ¡ßÂ ’ Á∂‰ Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ‘ÈÕ ¿π‘ ÓßÈÁ∂ ‘È «’ √≈ÓÚ≈Á Á∆ √Ê≈ÍÈ≈
‘؉ ”Â∂ ≈‹ ¡≈͉∂ ¡≈Í ¡ÒØÍ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ √≈ÓÚ≈Á ËÓ «ÚØË∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Ú∆ ˛Õ «¬‘ ËÓ ˘ ‹ÈÂ≈ Á∂ Ò¬∆
¡Î∆Ó ÓßÈÁ≈ ˛Õ «¬‘ Íz‹≈ÂßÂ Á∂ Ú∆ «ÚπæË ˛ ¡Â∂ Ó˜Á± Ú◊ Á∆ Â≈È≈Ù≈‘∆ Á≈ √ÓÊ’ ˛Õ √≈ÓÚ≈Á «¬‘
ÓßÈÁ≈ ˛ «’ ͱߋ∆ÍÂ∆ ¡Â∂ Ó˜Á±ª «Úæ⁄ ÔπæË ˜± √πÌ≈«Ú’ ˛ «‹√ Á≈ √πÌ≈«Ú’ ÈÂ∆‹≈ √≈ÓÚ≈Á Á∆ √Ê≈ÍÈ≈
˛Õ √≈ÓÚ≈Á∆ √Ó≈‹ «¬’ ͱÈ √πÂßÂ √Ó≈‹ ‘ØÚ∂◊≈ ¡Â∂ ¿π√ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ ”Â∂ «’√∂ Ï≈‘∆ Ø’ª ‹ª ’߇ØÒ
Á∆ ˜± ȑ∆∫ ‘ØÚ∂◊∆Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Ù’Â∆ Á∂ ÍzÂ∆’ ≈‹ Á∆ ’ج∆ ˜± ȑ∆∫ ‘∂◊∆ ¡Â∂ ¿π‘ ÷πÁ ‘∆
÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ Í ¥ªÂ∆ √Ó∂∫ «Úæ⁄ ≈‹ Á∆ ˜± ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬√ Â∑ª √≈ÓÚ≈Á «Ó‘È Á∆ ˜±Â, ¿πÂÍ≈ÁÈ
Á∂ √≈ËȪ ”Â∂ ≈‹ Á∂ Ó≈Ò’≈È≈ ‘æ’, ¿πµÈÂ∆ Á∂ ÓΩ’∂ Á∆ Ï≈ÏÂ≈, «Ú¡’Â∆ Á∆ ¿πÓ∆Á ≈‹ ˘ Ó‘æÂÚ ¡Â∂
«ÈÔØ‹È, ¡≈«Á ”Â∂ ˜Ø «ÁßÁ≈ ˛Õ

È؇√ √Ó≈‹Ú≈Á ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á ¿πµÍÒ∂ ÍæË ”Â∂ «¬’ ‘πßÁ∂ ‘ج∂ Ú∆ «¬È∑ª «Úæ⁄ Ó±Ò̱ ¡ßÂ
˛Õ √≈ÓÚ≈Á «‹æÊ∂ Ú◊‘∆‰ √Ó≈‹ ˘ Ó‘æÂÚ «ÁßÁ≈ ˛, ¿πµÊ∂ √≈ÓÚ≈Á ͱø‹∆Ú≈Á Á∂ «ÚØË
«Úæ⁄ √Ú‘≈≈ ’zªÂ∆ √ÏßË∆ «¬’ ÍæË ”Â∂ «‘ß√≈ Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò ˘ Ú∆ Í«‘Ò «ÁßÁ≈ ˛Õ

3.7 ͱø‹∆Ú≈Á ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á «Úæ⁄ ¡ßÂ
(Distinction Between Capitalism and Communism)

Íø±‹∆Ú≈Á ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á ÁØÈØ∫ «¬’ Á±√∂ Á∂ ¿πÒ‡ ‘ÈÕ «¬È∑ª «Úæ⁄ ‘∂· «Ò÷∂ ¡ßÂ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È-
A. ͱߋ∆Ú≈Á «Ú¡’Â∆◊ √ßÍÂ∆ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ’Á≈ ˛, ‹ÁØ∫ «’ √≈ÓÚ≈Á √Ó≈«‹’ ‹ª ≈‹ Á∆ √ßÍÂ∆
«Úæ⁄Õ
B. ͱߋ∆Ú≈Á «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ Úß‚ Á∂ √≈ËȪ ”Â∂ «Ú¡’Â∆ Á≈ ¡«Ë’≈ ‘πßÁ≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ √≈ÓÚ≈Á «Úæ⁄
≈‹ Á≈Õ

30 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY