Page 90 - DSOC102_Social Institutions

«¬’≈¬∆ñG: Í«Ú≈ Á≈ «Ú’ÒÍ : «Ú¡≈‘ Ó◊Ø∫ ÂÒ≈’ (ÂÒ≈’ ¡Â∂ ¡Ò◊≈¡)

√≈Ò Í«‘Òª «¬’ «¬¤πæ’ √ß√Ê≈ ÚæÒØ∫ «¬ß◊ÒÀ∫‚ Á∆¡ª ¡÷Ï≈ª «Úæ⁄ «¬’ “◊Ì ¿πË≈ Á∂‰” Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ «¬’ È؇
«¬Ù«Â‘≈ ‹≈∆ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ (√Ø◊∂‡) Ó≈ÂzÂÚ ‘π‰ ’ÍØÒ-’Ò«Í ⁄∆˜ È‘∆∫ ˛Õ Á¡√Ò «¬√ Â∑ª Á∂ Ó≈ÂzÂÚ
Á∂ ’πfi Ó≈ÓÒ∂ Í«‘Òª ‘∆ Íz’≈Ù «Úæ⁄ ¡≈ ¸æ’∂ ‘ÈÕ ’Ω‰ ‹≈‰Á≈ ˛ «’ ¡«‹‘∂ Ó≈ÓÒ∂ Úæ‚∆ √ß«÷¡≈ «Úæ⁄ Ì«Úæ÷ «Úæ⁄
√≈‘Ó‰∂ È‘∆∫ ¡≈¿π‰◊∂Õ
«¬˜≈¬∆Ò Á∂ «’Ïπ‹ ÒØ’ª «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á≈ ‹Ø ±Í Ù≈«ÓÒ ˛ ¿π‘ ¡æ‹-’æÒ∑ Á∂ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ Á≈ «Ú’ÒÍ Í∂Ù ’Á≈
˛Õ «¬˜≈¬∆Ò Á∆ ¡≈Ï≈Á∆ Á≈ Òæ◊Ì◊ D ÍzÂ∆Ù ’∆ÏÈ BD@ «’Ïπ‹πÓ Ï√Â∆¡ª «Úæ⁄ «‘ßÁ≈ ˛Õ ‹ÁØ∫ «’ «¬’
«’Ïπ‹πÓ ¡Â∂ Á±√∂ «’Ïπ‹πÓ «Úæ⁄ Ï‘π ¡ßÂ ˛, Í«Ú≈ Á∆ √Ë≈‰ Íz‰≈Ò∆ Á≈ Úȉ «¬È∑ª ÙÏÁª «Úß⁄ ’∆Â≈
‹≈ √’Á≈ ˛Õ «¬È∑ª «Úæ⁄ «¬’ «Ú¡≈‘ Íz⁄æ«Ò ˛Õ «Ú¡≈‘πÂ≈ ‹ØÛ≈ «¬’ ¡≈Ó ’È Á∂ ’Ó∂ ¡Â∂ «‘‰-√«‘‰
Á∂ ’Ó∂ «Úæ⁄ «¬’æ·∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ Ïæ⁄∂ «¬’æ·∂ ¡≈Ó Á∂ ’Ó«¡ª «Úæ⁄ «‘ ‘∂ ‘È, «‹æÊ∂ ¿πÈ∑ª Á∆ Á∂÷Ì≈Ò ’È
Ú≈Ò∂ ÒØ’ ‹ª ¡«Ë¡≈Í’ ¿πÈ∑≈ Á≈ Í≈Ò‰-ÍØÙ‰ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿π‘ ¡≈͉∂ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ ÂØ∫ Á± ÙÔÈÙ≈«Ò¡ª «Úæ⁄
÷ªÁ∂ ¡Â∂ √Ω∫Á∂ ‘ÈÕ ÍzÂ∆ «ÁÈ «¬’ ‹ª ÁØ ÿø‡∂ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈͉∂ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ ˘ «ÓÒ‰ Á≈ ÓΩ’≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ Ïæ⁄∂ ÂØ∫ Ì∂∫‡ ÓπÒ≈’≈ Á∂ ÓΩ’∂ ”Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ «’√∂ Â∑ª Á∆ «√æ«÷¡≈ È‘∆∫ «ÁßÁ∂Õ «¬È∑ª ÓπÒ≈’≈ª ˘ ÓÈØß‹È
Á∆ √ß«ÿ¡≈ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ ¡≈͉∆¡ª «˜ßÓ∂Ú≈∆¡ª «¬’æ· ˘ √Ω∫Í «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ √≈∂ Ïæ«⁄¡ª
˘ «’Ïπ‹ Á∂ Ïæ«⁄¡ª Á∂ ±Í «Úæ⁄ Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ ±Í «Úæ⁄ «¬È∑ª Á≈ Í≈Ò‰-ÍØÙ‰ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª «’Ïπ‹
«ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ Á∆¡ª ̱«Ó’≈Úª Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á∂ ÍzÂ∆ È’≈≈ÂÓ’ «ÁzÙ‡∆’؉ Á≈ ËØÂ’ ˛Õ
«’Ïπ‹ «Úæ⁄ ‘Ø Ú∆ ¡«‹‘∂ Í«‘Ò± ‘È ‹Ø ÍzßÍ≈◊ ͫÚ≈«’ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ÍzÂ∆ È’≈≈ÂÓ’ Úæ¬∆¬∂ ÂØ∫ ‹≈‰± ‘ÈÕ
«Ú¡≈‘πÂ≈ ‹Ø«Û¡ª «Úæ⁄ ÿ∂Ò± «˜ßÓ∂Ú≈∆¡ª «Úæ⁄ √ªfi∂Á≈∆ ‹ª ¡≈«Ê’ √«‘ÔØ◊ Ú◊∆ ’ج∆ ⁄∆˜ È‘∆∫ «Á÷≈¬∆
«ÁßÁ∆Õ «¬‘ Í«Ú≈ Á∂ Ò¬∆ È‘∆∫ ÏÒ«’ «’Ïπ‹ Á∂ Ò¬∆ ’ßÓ ’Á∂ ‘ÈÕ
¿πÈ∑ª ˘ «’Ïπ‹ È≈Ò √Ì ’πfi Íz≈Í ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛ ‹Ø ¿πÈ∑ª Á∂ Ò¬∆ ˜±∆ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬‘ √øÍzÁ≈«¬’ ÌØ‹È ÿ «Úæ⁄ ÌØ‹È
÷ªÁ∂ ‘ÈÕ √≈«¡ª Á≈ ÷≈‰≈ «¬’æ·≈ ωÁ≈ ˛Õ ’æÍÛ∂ Ë؉ ¡≈«Á Ú◊∆¡ª ˜±∆ √∂Ú≈Úª ͱ∂ «’Ïπ‹ Ò¬∆ √Ó±«‘’
±Í È≈Ò ÍzÁ≈È ’∆Â∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È ¡Â∂ «¬√ √ÏßË «Úæ⁄ «Ú¡≈‘πÂ≈ ‹ØÛ∂ Á∆ ’ج∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ È‘∆∫ ‘πßÁ∆Õ
˜≈«‘ ˛ «’ «¬˜≈¬∆Ò∆ «’Ïπ‹ «Úæ⁄ «¬’ Ï‘π-Íë’«¡≈ÂÓ’ «¬’≈¬∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á∆ ’ج∆ ‘Ø∫Á È‘∆∫
‘πßÁ∆ ¡Â∂ ’πfi ÒØ’ «¬‘ ÓßÈÁ∂ ‘È «’ «’Ïπ‹ ˘ «¬’ ÚÍ≈’ «Ú√«Âz ͫÚ≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Á∂«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛,
«’™«’ «¬‘ ¿πÂÍ≈ÁÈ, Ïæ⁄∂ Á∂ Í≈Ò‰-ÍØÙ‰, «’Ïπ‹-√ß√«¥Â∆ «Úæ⁄ ¿π√ Á∂ √Ó≈‹∆’È ¡Â∂ ¿πÍÔØ◊ Â∂ ÓÈØß‹È
Á∆ Ú∆ «¬’ «¬’≈¬∆ ˛Õ «¬‘ ‘∆ ’≈È ˛ «’ ‘ß◊∆ Á∂ Ó≈’√Ú≈Á∆ Ò∂÷’ Ú≈‹Á≈ ¡Â∂ ‘∂Ò ’«Ó¿»È ‹ª √Ó±«‘’
Í«Ú≈ ˘ ¡≈Ëπ«È’ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ Íz‰≈Ò∆ ˘ «Ú’ÒÍ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Í∂Ù ’Á∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ ’«Ó¿»È ‘∆
√≈∂ ÚÔ√’ Ïæ«⁄¡ª Á∆ Á∂÷Ì≈Ò Á∂ Ò¬∆ «˜ßÓ∂Ú≈ ‘ÈÕ ÚÔ√’ª «Úæ⁄ √ÏßË «¬’ «Ú¡≈‘ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ √Úæ¤ √∆«’⁄≈
Âæ’ ’πfi Ú∆ ‘Ø √’Á≈ ˛ «’™«’ ’«Ó¿»È «Úæ⁄ √∆«’ √ÏßË Á∂ «Ò‘≈˜ È≈Ò Ú«ÙÙ‡ ÓπæÒ √ßÁÌ È‘∆∫ ‘πßÁ∂ ‘È
Í Í«Ú≈«’ ’«Ó¿»È «¬˜≈¬∆Ò Á∂ «’Ïπ‹ ÂØ∫ «¬√ ¡Ê «Úæ⁄ Úæ÷ ‘È «’ «¬√ Á∂ «’«¡≈-’Ò≈Í ÿ∂Ò± ¡Â∂
Ïæ«⁄¡ª Á∆ Á∂÷Ì≈Ò È≈Ò ‹πÛ∂ √Ïß˪ Âæ’ ‘∆ √∆«Ó ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ Á≈«¬∂ «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á≈ «˜¡≈Á≈ ÚÍ≈’
÷∂Â È‘∆∫ ¡≈™Á≈ ‹Ø ’≈ØÏ≈ ̱«Ó’≈Úª Á∂ √ß◊·È È≈Ò √Ø’≈ æ÷Á≈ ˛Õ
«Í¤Ò∂ ¡Èπ¤∂Áª «Úæ⁄ ¡√∆∫ Í«Ú≈ Ò¬∆ Íz√Â≈«Ú √Ø˪ ¡Â∂ «Ú’Òͪ Á∆ ±Í∂÷≈ Í∂Ù ’∆Â∆ ˛Õ ÁπÈ∆¡ª Ï‘πÂ
Â∂˜∆ È≈Ò ÏÁÒ ◊¬∆ ˛Õ ¡æ‹ ͱ∆ «ÁzÛÂ≈ È≈Ò «¬‘ √ß’∂ «ÁÚ≈¿π‰≈ √ßÌÚ È‘∆∫ ˛ «’ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄
⁄∆˜ª Á≈ ±Í ’∆ ‘ØÚ∂◊≈ Í ¡√∆∫ «ÏȪ Ò≈◊-ÒÍ∂‡ Á∂ «¬‘ Ì«Úæ÷Ï≈‰∆ ’ √’Á∂ ‘ª «’ Í«Ú≈ Á≈ ±Í ¡«‹‘≈
È‘∆∫ «‘ √’∂◊≈ «‹Ú∂ «’ ¡æ‹ ˛Õ ’πfi √Ó≈‹ Ù≈√Â∆¡ª Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ÓÈπæ÷∆ ‹≈Â∆ Í«Ú≈«’ √Ïß˪ Á∆ «ÁzÙ‡∆
È≈Ò «¬’ √Ú«‰Ó Ôπæ◊ «Úæ⁄ ÍzÚ∂Ù ’ ‘∆ ˛Õ ““Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ¡Ë≈ ”Â∂ «Ú¡≈‘ √ÏßË ’≈«¬Ó ’È≈, ¡≈«Ê’
ÁÏ≈¡ «Úæ⁄ ’Ó∆ ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª Á≈ «¬¤πæ’ ±Í È≈Ò ‹ÈÓ ¡Â∂ Í≈Ò‰-ÍØÙ‰ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄ «‡’≈¿» Í«Ú≈
Á∂ Ò¬∆ «¬’ Әϱ ¡Ë≈Ù∆Ò≈ ÍzÁ≈È ’È◊∂Õ””

7.2 «Ú¡≈‘-ÂÒ≈’ Á∆ √Óæ«√¡≈ (Problem of Divorce)

√Ó≈«‹’ ¡Â∂ ’≈˘È∆ ±Í ÂØ∫ ÍÂ∆-ÍÂÈ∆ Á∂ «Ú¡≈‘ √Ïß˪ Á∆ √Ó≈ÍÂ∆ ‘∆ «Ú¡≈‘-ÂÒ≈’ ¡÷Ú≈™Á≈ ‘ÀÕ
«Ú¡≈‘-ÂÒ≈’ ÍÂ∆-ÍÂÈ∆ Á∂ «Ú¡≈‘πÂ≈ ¡Â∂ Í«Ú≈«’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ √ªfi∂͉ Á∆ ’Ó∆ ¡Â∂ ¡√ÎÒÂ≈ Á≈ √±⁄’
˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ «‹È∑ª ¿πÁ∂Ùª ˘ ÒÀ ’∂ «Ú¡≈‘ ’∆Â≈ «◊¡≈, ¿π‘ ͱ∂ È‘∆∫ ‘ج∂Õ «¬‘ Áπæ÷ Á∆ ÿ‡È≈
˛, «ÚÙÚ≈√ Á∆ √Ó≈ÍÂ∆ ˛, Íz«Âæ«◊¡≈ ¡Â∂ ÓØ‘ Ìß◊ Á∆ √«ÊÂ∆ ˛Õ «¬√ «Úæ⁄ «¬’ √≈Ê∆ Á±√∂ Á≈ ÓπÒª’‰ ’
ÒÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ «‹√ ˘ æÁ ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ‘À ¿π‘ ÷πÁ ˘ ¡ÍÓ≈«È ¡Â∂ ’π⁄«Ò¡≈ ‘Ø«¬¡≈ Ó«‘√±√ ’Á≈ ‘À, ¿π√
Á∂ ¡≈ÂÓ-√ÈÓ≈È ˘ √æ‡ Òæ◊Á∆ ˛Õ «¬‘ «¬’ «ÚË≈È’, Í«Ú≈’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ √Óæ«√¡≈ Ú∆ ˛Õ
«‘ßÁ±¡ª «Úæ⁄ «¬√Â∆ Á∂ Ò¬∆ ÍzÂ∆Úz ¡Â∂ ‘Ø∫Á Á∂ Í≈Ò‰ Á∆ ◊æÒ ’‘∆ ◊¬∆ ˛ ¡Â∂ «¬√Â∆ ÚæÒØ∫ ÍÂ∆ ˘ «Â¡≈◊‰
Á∆ ’ÒÍÈ≈ È‘∆∫ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ¡Â∂ ¡«‹‘≈ ’È≈ ¿π√ Ò¬∆ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ Ë≈«Ó’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √‘∆ È‘ƒ Óß«È¡≈
«◊¡≈, ‹Á«’ ÚÀ«Á’ ’≈Ò «Úæ⁄ «Ú¡≈‘-ÂÒ≈’ Á∂ ’πfi ¿πÁ≈‘‰ ‘ÈÕ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 83