Page 193 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

fJekJh^10L ;wkfie gfotosD
fJekJh^10L ;wkfie gfotosD
fJekJh^10L ;wkfie gfotosD
fJekJh^10L ;wkfie gfotosD
fJekJh^10L ;wkfie gfotosD
eqKsh dk T[d/P wB[~y dk ;wkfie, ;K;feqse, okiB?fse ns/ nkofEe dk;sk s'A w[esh fdtkT[D dk j? T[BQK BØN
nzd'bBK Bz{ fiBQK dk T[d/P gozgokswe ;wkfie ftnt;Ek dh w[V ;EkgBk iK g[BopbB j? T[BQK Bz{
“gqsh^eqKshnK” efj ;ed/ jK. gozs{ eqKshnK dk T[d/P g[okDh ;wki ftnt;Ek dh w[V ;EkgBk eoB dk
th fojk j?. fJ; gqeko dh eqKsh d[nkok ftfdwkB ;wkfie ftnt;Ek ftu fJe BthA ftnt;Ek ;Ekfgs
eoB dh fdqPNh s'A nkXkoG{s o{gKsoD BjhA j[zdk j?. wfjbK ftu j'Jh eqKsh Bz{ gqk;kd eqKsh fejk ik ;edk
j?. ftPt fJfsjk; ftu fJ;d/ nB/e T[dkjoD fwbd/ jB.
tk;st ftu eqKsh dk noE “nkX[fBeheoD” s'A j?, Bk fe w[V ;EkgBk s'A. 19thA ;dh ftu :[o'g ftu
ftfrnkB, seBheh, T[fd:'r ns/ y/sh d/ y/soK ftu nkX[fBeheoD d[nkok eqKshekoh ftw[esh nzd'bB T[Go/
. ;' eqKsh Ppd d/ ;ekokswe noE jB. edh^edh id eqKshekoh nzd'bBK dk T[d/P g[BoT[sEkBtkd j'
t/ sd th gqsh^eqKshnK (gqshfeqnktkdh j'D T[s/ th) Bz{ gqrshPhb wzfBnk ik ;edk j?. Gkos ftu 19thA
Pskpdh ftu nB/e ;[Xko nzd'bB gqsh eqKshekoh ;B. feT[Afe T[BQK dk T[d/P gozgokswe ehwsK (fit/A
t/dK dk nfXn?B) Bz{ w[V gqsh;Ekgs eoB dk ;h.
gqsh^eqKshnK dk gqw[Zy ftw[esh BjhA j? fJe eqKshekoh nzd'bB dk w{b T[d/P nkofEe nt;oK ns/ Pesh
ns/ ftP/PkfXeko d/ ;zdoG ftu nBfwn ;'gkBh ftnt;Ek Bz{ T[ykV ;[~ND dk j?. gqsh^eqKsh d[nkok nfijh
;zGktBk BjhA fdykJh fdzdh. eqKsh w[Zy s"o s/ fJe okiBhfse gqxNBk j? Bk fe ;wkfie gqxNBk ns/ fJ;d/
d[nkok Pesh d/ ;zdoG ftu gfo;fEsh Bz{ gqGkts ehsk iKdk j?. gqsh^eqKsh d[nkok pj[ ;wkfie ;w{j Bz{
bkG BjhA fwbdk. gqsh^eqKsh d[nkok T[BQK d/ ;wkfie ;w{jK dh Pesh dh fdqVsk tXdh j? i' fe ;Ekfgs
okiBhfse ftnt;Ek ftu gfjbK s'A jh pj[s gqGktPhb jB. ;' gqsh^eqKsh d[nkok “nkXkoG{s gfotosD”
BjhA nkT[Adk. nfij/ gfotosD Bz{ “;zouBkswe gfotosD” fejk ik ;edk j?.

Nk;e ;wkfie gfotosD d/ nfXn?B ftu :'r/Ado f;zx dk eh :'rdkB fojk j?<

wjkswk rKXh ns/ ;wkfie gfotosD
wjkswk rKXh ns/ ;wkfie gfotosD
wjkswk rKXh ns/ ;wkfie gfotosD
wjkswk rKXh ns/ ;wkfie gfotosD
wjkswk rKXh ns/ ;wkfie gfotosD
eh fpBk fjz;k d/ e'Jh eqKsh j' ;edh j?< “T[d:'fre eqKsh”, “iBKfeehJ/ eqKsh”, “ftX[drDhJ/ eqKsh” iK
“ezfgT[No eqKsh” nkfd dk T[b/y nfjz;e eqKshnK d/ o{g ftu ehsk iKdk j?. fJj f;oc byPDh nfGftneshnK
jB. gozs{ fJBQK ftfPPN y/soK ftu ;wki d/ s/i o{gKsoD d/ pko/ ftu fJBQK Bkb p'X j[zdk j?. 1948 ftu u/
e';btkfenk dh eqKsh, 1868 ftu ikgkB ftu whik Pk;B dh w[V ;EkgBk ns/ nkX[fBe uhB ftu ;K;feqse
eqKsh nkfd e[M nfij/ T[dkjoD jB fiBQK ftu pj[s x~N y{B^yokpk j'fJnk j?.
fjz;k Bz{ f;XKs d/ s"o T[s/ fso;eqs eod/ j'J/ wjkswk rKXh B/ Gkos ftu nzr/qIh Pk;B d/ fto[~X bVkJh
S/Vh ;h. ntfrnk nzd'bB Bz{ ubkT[D ftu rKXh Bz{ iB ;woED gqkgs ;h. fco th gqPB fJj j? eh rKXh
Gkosh ;wki ftu j'bh^j'bh gfotosD fbnkT[Dk ukj[zd/ ;B iK s/i nkXkoG{s gfotosD fbnkT[D d/
;woEe ;B< nfijk gqshs j[zdk j? fe nfjz;e g~XshnK d[nkok rKXh fJe wzEo gfotosB Bz{ gqkefwesk
d/Dk ukj[zd/ ;B. gozs{ Gkosh ;wki ftu nkXkoG{s gfotosD fbnk e/ P'PD ns/ dwB s'A w[esh fdtkT[D
ftu rKXh dh pj[s fInkdk o{uh ;h. rKXh nkgD/ nkg Bz{ fJe ;Zuk eqKshekoh wzBd/ ;B.
;wekbhB ;z;ko ftu rKXh Bz{ nd[sh iB ;woED gqkgs ;h. ;wkfie ns/ okiBhfse ftnt;Ek Bz{ T[ykV
;[ZND ftu rKXh d[nkok T[g:'r ftu fbnkJ/ rJ/ T[gkn tor/ n;fj:'r, ;ftB/ nt~frnk, nkwoD nBPB,
nkfd nkgD/ nkg ftu eqKshekoh gqfeosh d/ ;B. fpqfNP Pk;eK Bz{ Gkos S~vD T[s/ wip{o eoB s'A pknd
th rKXh d/ nzd'bB Bz{ ;wkfie ftnt;Ek ftu g{oD pdbktg{oe “eqKshekoh” nzd'bB BjhA efj ;ed/.
tZv/ tgkoh ns/ fIwhAdko s[ozs ns/ gqsZy o{g s'A gqGkts BjhA j'J/ ;B. okfinK, ikrhodkoK ns/ fIwhAdkoK
Bz{ Bt/A ekBz{B d/ nzsors g?sqe nkXko T[s/ ;zgsh ns/ G{wh oyD dh S{N fdsh rJh ;h, ns/ T[BQK (okfinK
Bz{) 1969 se Pkjh G~sk th fdsk frnk ;h. T[BQK dh ikfJdkd ns/ ikrhoK d/ T[Bw{bB d/ pdb/ ftu w[nktik
fdsk frnk ;h.

187
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY