Page 223 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-AA: ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ

B¯N î½ÇÕÁ» çÆ éÅ-ìðÅìðÆ ÇÜÔÆ ÃÇæåÆ çÅ ç°ìÅðÅ Üéî Ô°³çÅ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ î½ÇÕÁ» çÆ éÅ-ìðÅìðÆ çÅ Áðæ ÔË- éÆò¶º

òð× çÅ Ç÷ÁÅçÅ ï¯× ÇòÁÕåÆ òÆ À°µéåÆ Õðé ç¶ î½Õ¶ êÌÅêå éÔƺ Õð ÃÕç¶Í îÅÂÆÕñ ï³× é¶ ÇÂà îé-Øóå
ÕÔÅäÆ çÅ Ö³âé Õð Çç¼åÅ ÔË ÇÕ êÌÇåíÅ Áå¶ ï¯×åÅ çÅ Üéî î±ñ ÃîÅÜ» Çò¼Ú Ô°³çÅ ÔËÍ òð× çÆ À°åêåÆ Ãí 寺
Ç÷ÁÅçÅ À°µÚÆÁ» ÃÇæåÆÁ» Áå¶ Ãí 寺 éÆòÆÁ» ÃÇæåÆÁ» Çò¼Ú Á¼Ü òÆ ìäÆ Ô¯ÂÆ ÔË Áå¶ õ°ç ÔÆ ÃæÅÇêå Ô¯

Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂö ÕðÕ¶ ×åÆôÆñåÅ ù Ãê¼ôà Õðé ç¶ ñÂÆ êÌÇåíÅ ÇÜÔ¶ å¼å çÆ í±îÆÕÅ ÃèÅðä ÔÆ Ô°³çÆ ÔËÍ
C. ðÂÆà ÇÃè»å (Elite Theory) - êËð¶à¯ ç¶ Áé°ÃÅð ÒÇÂÇåÔÅà ðÂÆà ò³ô» çÅ ÕìÇðÃåÅéÓ ÔËÍ ÇÂÔ ðÂÆû çÆ
×åÆôÆñåÅ éÅñ êÌÇüè ÔËÍ êËð¶à¯ ç¶ ÇÃè»å Çò¼Ú ×åÆôÆñåÅ Áå¶ ðÚéÅ ç¯ êÌÕÅð çÆ ÔË-

(i) êÇÔñÅ, êÌÇåíÅôÅñÆ ÇòÁÕåÆ Ü¯ éÆò¶º ê¼èð 寺 ÁÅÀ°ºçÅ ÔË Áå¶ À°µÚ¶ ê¼èð Çò¼Ú êÌò¶ô ÕðçÅ ÔËÍ
(ii) ç±ÜÅ, ìÔ°å òÅð òÕå Çò¼Ú Üç À°µÚ¶ Ãî±Ô» çÆ ï¯×åÅ Òå¶ êÌôé-ÇÚ³é ñ×ÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÔË íÅò ÁÕÃð éÆò¶º ê¼èð
çÆ åðø 寺 À°µÚ¶ òð×» ù Ú°é½åÆ Çç¼åÆ Ü»çÆ Áå¶ ô̶ôá ù éÕÅÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
îËÕà Õñ±ÕîËé é¶ ÇÂà ù ÒòÅð-òÅð êÇðòðåéÓ çÅ éÅî Çç¼åÅ ÔË, ÇÜà ù ÁøðÆÕÅ ÃðÕÅð ç¶ êÇðòðåé» Çò¼Ú
ç¶ÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ îÅÇðà â°ò¶ðÜð é¶ ÇÂà ù ÒÃîÅÇÜÕ ÇòòÃæÅÓ Çò¼Ú Áå¶ ÒÃîÅÇÜÕ ÇòòÃæŠ寺 êð·¶Ó óØðô ç¶

ð±ê Çò¼Ú ÃòÆÕÅð ÕÆåÅ ÔËÍ
AA.A.B ÃîÅÇÜÕ òÅåÅòðé Çò¼Ú êÇðòðåé ÇñÁÅÀ°ä òÅñ¶ ÕÅðä
ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ Çò¼Ú åìçÆñÆ ÇñÁÅÀ°ä òÅñ¶ êÌî°¼Ö å¼å» çÅ òðäé Çéîé êÌÕÅð ÔË-

A. À°çï¯×ÆÕðé (Industrialisation) - Çñêöà Áå¶ ì˺ÇâÕÃ ç¶ Áé°ÃÅð ê±ðò-À°çï¯Ç×Õ ×åÆôÆñåÅ çð»
Çò¼Ú À°çï¯×ÆÕðé é¶ ×åÆôÆñåÅ Çò¼Ú ìÔ°å Ç÷ÁÅçÅ òÅèÅ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂ¼Õ òÅð å» ÃÅð¶ À°çï¯×ÆÕðé ç¶ Ç¼Õ
Çòô¶ô ê¼èð å¼Õ ÷ð±ð êÔ°³Ú¶ ÔéÍ ÇÂà åð·» ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ çÅ À°é·» çÅ òÅèÅ ÇÂ¼Õ ÃîÅé ÔËÍ ÇÂà ÔòÅñ¶ Çò¼Ú Õ¶ð
Áå¶ Ô¯ð ñ¯Õ» é¶ ÒÃîÅéð±ê ÇÃè»åÓ çÅ Áé°òÅç ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂÃç¶ Áé°ÃÅð ÃÅðÅ À°çï¯Ç×Õ ÃîÅÜ ×åÆôÇñåÅ ç¶ Ç¼Õ
ÁÅî ã»Ú¶ çÆ åðø Õ±Ú ÕðçÅ ÔË, ÇÜà Çò¼Ú ìÅÕÆ å¼å» ç¶ éÅñ-éÅñ Ãî°¼ÚÅ çð÷Åì³çÆ çÅ ð±ê òÆ ìðÅìð Ô°³çÅ ÔËÍ

ÇÂÃç¶ À°ñà Çñêöà Áå¶ ì˺ÇâÕÃ é¶ ï±ðê Áå¶ ÁîðÆÕÅ ç¶ Áé¶Õ» ç¶ô» Çò¼Ú å°ñéÅåîÕ ÁÇèÁËé ÕðÕ¶ ç¯ î°¼Ö êÌî°¼Ö
ÕñêéÅò» ù Ü»Ú ñÂÆ ÃÅⶠÃÅÔîä¶ ð¼ÇÖÁÅ ÔË:-
êÇÔñÅ ÇÃè»å ÔË ÇÕ ÇÂ¼Õ òÅð å» ÃÅð¶ ÃîÅÜ» é¶ À°çï¯×ÆÕðé ç¶ õÅà ê¼èð ù êÌÅêå ÕÆåÅ ÔË Áå¶ À°é·» Çò¼Ú

×åÆôÇñåÅ çÆ ê±ðì-À°çï¯×ÆÕðé 寺 ÕÅøÆ Ç÷ÁÅçÅ ÃÆÍ
ç±ÜÅ, ÁîðÆÕÅ é¶ ï±ðêÆÁé ç¶ô» çÆ å°ñéÅ Çò¼Ú ×åÆôÇñåÅ ñÂÆ Ç÷ÁÅçÅ î½Õ¶ Çç¼å¶ ÔéÍ ÇÂé·» ÇòÚÅð» é¶
À°çï¯Ç×Õ ÃîÅÜ Çò¼Ú ×åÆôÆñåÅ ç¶ å¼å» ù Ô¶á ÇñÇÖå ê³Ü î°¼Ö å¼å» Çò¼Ú ò³ÇâÁÅ ÔË:-
(A) À°êñìè ÁÃÅîÆÁ» çÆ Ã³ÇÖÁÅ Çò¼Ú åìçÆñ Ô¯äÅÍ
(B) À°åêåÆ çÆÁ» ò¼Ö-ò¼Ö çð» Ô¯äÆÁ»Í

(C) ÇÕ¼å¶ Áé°ÃÅð ÃÇæåÆÁ» Çò¼Ú åìçÆñ Ô¯äÅÍ
(D) ÇòðÅÃå Çò¼Ú ÇîñÆ ÃÇæåÆÁ» çÆ Ã³ÇÖÁÅ Çò¼Ú åìçÆñ Ô¯äÅÍ
(E) óíÅÇòå î½ÇÕÁ» éÅñ óì³Çèå ÕÅùéÆ ð¯Õ» Çò¼Ú åìçÆñ Ô¯äÅÍ

B. À°êñìè ÁÃÅîÆÁ» (Available Vacancy) - À°çï¯×ÆÕðé ÇÕÃÅé 寺 òêÅÇðÕ ðÚéÅ Çò¼Ú Áå¶ ÇÂà 寺
ìÅÁç öòÅ Ö¶åð Çò¼Ú óÚÅð Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ À°çï¯× Çò¼Ú óÚÅð Ô°³ç¶ ÔÆ ÃîÅÜ Çò¼Ú ÁÚÅéÕ å¶÷ ×åÆ éÅñ ÁÅðÇæÕ
×åÆÇòèÆÁ» çÅ Üéî Ô¯ÇÂÁÅ Áå¶ ÃîÅÜ Çò¼Ú ÇìðÅ÷îÅé ÁÔ°ç¶ Ü» ÃÇæåÆ çÆ Ã³ÇÖÁÅ Çò¼Ú ìÔ°å Ç÷ÁÅçÅ òÅèÅ
Ô¯ÇÂÁÅÍ ê¶ºâ± Ö¶åð» Çò¼Ú ñ¯Õ» çÅ é×ð» Áå¶ ôÇÔð» ò¼ñ ìÔ°å Ç÷ÁÅçÅ À°åêåÆ Ô¯ÂÆ, ÇÕÀ°ºÇÕ Çê³â» ç¶ ñ¯Õ

222 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY