Page 224 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ

ëËÕàðÆÁ» Çò¼Ú ð°÷×Åð çÆ Ö¯÷ Çò¼Ú ôÇÔð» ò¼ñ ÇéÕñ ê¶, ܯ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ çÅ ÇÂ¼Õ ð±ê ÔËÍ ÇÂà Çò¼Ú B¯N
í±×½ÇñÕ êÇÔñ± ç¶ éÅñ ÔÆ À°èðò ê¼èð òÆ ÇÂ¼Õ îÔ¼åòê±ðé ê¼Ö ÔËÍ
(i) 궺Ⱡñ¯Õ» ù ôÇÔð Çò¼Ú ð°÷×Åð Çîñä éÅñ À°é·» çÅ ÁÔ°çÅ, ÃÇæåÆ Áå¶ îÅé-ÃéîÅé Çò¼Ú ñÅ÷îÆ ÔÆ òÅèÅ
Ô¯ò¶×Å, ÇÜà éÅñ À°é·» çÅ ê¼èð À°µÚÅ Ô¯ò¶×Å Áå¶ ÃîÅÜ çÆ ×åÆôÆñåÅ À°µÚ¶ ê¼èð çÆ åðø ò¼è¶×ÆÍ

(ii) Áé¶Õ ÃøËç-ê¯ô» çÅ Üéî Ô¯ÇÂÁÅ, ÇÜò¶º ÇÕ Õ³ÇêÀ±àð ç¶ ÇÕ¼å¶ Çò¼ÚÍ
C. ÕÅùéÆ ð¯Õ (Legal Restrictions) - êÇÔñ» ÜÅå êÌæÅ ÕÅðä ñ¯Õ» Çò¼Ú êð³êÇðÕ Õ³î» çÅ ìàòÅðÅ ÕÇåÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ Õ°¼Þ Õ³î ÇÜò¶º ÇÕ êó·ä-êó·ÅÀ°ä çÆ éÆò¶º òð× ç¶ ñ¯Õ» ñÂÆ ÕÅùéÆ Ü» êð³êÇðÕ ð±ê Çò¼Ú îéÅÔÆ ÃÆÍ

Ô°ä éÅ×ÇðÕ» ñÂÆ ìðÅìð ÁÇèÕÅð» çÆ Õñêé» Áå¶ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ Çò¼Ú ð°ÕÅòà» ù ÕÅùé ç°ÁÅðÅ õåî Õð
Çç¼åÅ ÔËÍ éÅ×ÇðÕ» ù ìðÅìð ÁÇèÕÅð Áå¶ ê³ÚÅÇÂåÆ ðÅÜ çÆ ÇòòÃæÅ ò×ËðÅ çÆ ÃæÅêéÅ ÕðÕ¶ ðÅÜéËÇåÕ Ö¶åð
Çò¼Ú ÃÅð¶ éÅ×ÇðÕ» ñÂÆ ìðÅìð ð±ê éÅñ êÌ×åÆ Áå¶ ÇòÕÅÃ ç¶ çðìÅ÷¶ Ö¯ñ· Çç¼å¶ ׶Í
D. ÁÔ°çÅ Áå¶ À°µéåÆ (Rank and Status) ÇÕö ÇòÁÕåÆ çÆ ÃÇæåÆ Çò¼Ú Çìé» ÇÕö åìçÆñÆ ç¶ òÆ
×åÆôÆñåÅ ÁÅ ÃÕçÆ ÔË, ܶÕð À°ÃçÆ ÃÇæåÆ ç¶ ðËºÕ Çò¼Ú åìçÆñÆ Ô¯ ÜÅÂ¶Í À°çÅÔðä ç¶ å½ð Òå¶ ÁîðÆÕÅ Çò¼Ú

ê³ÜÅÔ ç¶ çÔÅÕ¶ Çò¼Ú òÆÔò¶º çÔÅÕ¶ çÆ å°ñéÅ Çò¼Ú ÃðÕÅðÆ ÁÔ°ÇçÁ» Çò¼Ú îÅé-ÃéîÅé ÃÆÍ ÇÂà åð·» ÃðÕÅðÆ
é½Õð» é¶ ÁÅêä¶ Õ³î Çò¼Ú åìçÆñÆ ÕÆå¶ Çìé» À°µÚÆ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ çÅ Áé°íò ÕÆåÅÍ ÇÂà êÌÅÕð Õç¶-Õç¶
Õ³î» çÅ îÅé-ÃéîÅé ؼà Ô¯ ÜÅä éÅñ À°Ô êÇÔñ» çÆ î°ÕÅìñ¶ ÃîÅÜ Áå¶ ÁðæÇòòÃæÅ Çò¼Ú ؼà îÔÅåòê±ðé

Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ
E. ÇîñçÆ-Ü°ñçÆ ÕñêéÅ (Similar Hypothesis) - ÕËð ÁÅÇç ÇòÚÅðÕ» ç¶ Áé°ÃÅð Á¼Ü çÆ ç°éÆÁÅ Çò¼Ú
À°çï¯×ÆÕðé ê±ð¶ ìäŶ À°çï¯× ÃîÅÜ» ù íÇò¼Ö ç¶ ÇÂÕ ÁÅî ÃîÅÜ ò¼ñ êÌÇðå ÕðçÅ ÔË, ÇÜà ù À°Ô ìÔ°òÅçÆ
Áîçéí¯×Æ À°çï¯Ç×Õ ÃîÅÜ ç¶ éÅî éÅñ ì°ñÅÀ°ºç¶ ÔéÍ ÇÂé·» ÃîÅÜ» Çò¼Ú çð÷Åì³çÆ çÅ ìðÅìð ã»ÚË éÅñ ÔÆ
×åÆôÆñåÅ çÅ òÆ ÃîÅé ð±ê Ô°³çÅ ÔËÍ

À°êð¯Õå Õæé ç¶ À°ñà ׯñâ æÅðê é¶ ÇÂÔ Ãê¼ôà ÕÆåÅ ÔË ÇÕ À°çï¯Ç×Õ ÃîÅÜ» Çò¼Ú ×åÆôÆñåÅ çÆÁ» çð» ǼÕ
ÃîÅé éÔƺ ÔéÍ ÇÂÃçÅ åðÕ ÔË ÇÕ À°çï¯×ÆÕðé ÔÆ éÔƺ, ìñÇÕ ÇÂÃç¶ éÅñ Ô¯ð å¼å» ÇÜÔ¶ ÇÕ Ã³ÃÇÕÌÇåÕ ÇüÇÖÁÅ
ò×ËðÅ òÆ Ôé, ܯ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ ù êÌíÅÇòå Õðç¶ ÔéÍ

AA.A.C ×åÆôÆñåÅ ç¶ ÁÅïÅî
ç¯ åðÆÕ¶ (Two Methods) - ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ ç¶ ÁÇèÁËé ç¶ ç¯ åðÆÕ¶ Ôé-
(A) ìçñÆ êð³êðÅ×å ×åÆôÆñåÅ (Changed Traditional Mobility) - ÇòÁÕåÆ ÇÂà ׼ñ çÅ ÁÇèÁËé
Õð ÃÕçÅ ÔË ÇÕ ÇÂ¼Õ ÇòÁÕåÆ ÁÅêä¶ Õ³î-ÕÅÜÆ ÜÆòé ç¶ ç½ðÅé ÁÅêä¶ ÇÕ¼å¶ Çò¼Ú ÃîÅÇÜÕ îÅêç³â ç¶ Áé°ÃÅð
ÇÕ³éÅ À°µêð Ü» éÆÚ¶ Ü»çÅ ÔËÍ

(B) Áêð³êðÅ×å ×åÆôÆñåÅ (Inter-Traditional Mobility) - ÇÂà ׼ñ çÅ Çòôñ¶ôä ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË
ÇÕ ì¼Ú¶ ÁÅêä¶ ÇêåÅ Ü» çÅç¶ ò»× À°Ã¶ êÌÕÅð ç¶ Õ³î Çò¼Ú ÇÕ¼æ¶ å¼Õ Ü»ç¶ ÔéÍ êÆóÆ å¯º ìÅÁç ×åÆôÆñåÅ ù
Áêð³êðÅ×å ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ

ÇÕö ÇòÁÕåÆ ç¶ ÜÆòéÕÅñ Çò¼Ú åìçÆñÆÁ» ç¶ ÇÕö ÇÂ¼Õ Çì³ç± Òå¶ ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÁÇèÁËé åìçÆñ êð³êÇðÕ
×åÆôÆñåÅ çÅ ÁÇèÁËé çÅ ÇòôÅ ÔËÍ Ü¶Õð ÁÇèÁËé ç¯ Ü» Çå³é êÆóÆÁ» ç¶ ìÅÁç êÇðòÅð Çò¼Ú ԯ¶ êÇðòðåé
é¶ ÇÕö ÇÂ¼Õ Çì³ç± 寺 ÕÆåÅ ÜÅò¶, å» À°Ô Áêð³êðÅ×å ×åÆôÆñåÅ çÅ ÇòôÅ ÔËÍ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 223