Page 40 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ

×ÂÆ ÔËÍ ê̯: â¶Çòà Áå¶ î±ð¶ é¶ ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ ç¶ ÇÂÕ ÁÇÜÔ¶ Ãðò-ÇòÁÅêÆ ÇÃè»å ù ê¶ô Õðé ç¶ ïåé ÕÆå¶ B¯N
ÔéÍ ÇÜà ÇòÚ çð÷Åì³çÆ ç¶ ÁèÅð» çÅ Ãê¼Ãà Çòôñ¶ôä Ô¯ò¶Í
çð÷Åì³çÆ çÅ ÁÅèÅð (Basis of Staratification) - ê̯: â¶Çòà Áå¶ î±ð¶ ç¶ Áé°ÃÅð ÃîÅÜ ÇòÚ
ÃÇæåÆÁ» çÅ À°¼Ú¶ Áå¶ éÆò¶º çÅ çðÜÅ Ô°³çÅ ÔËÍ Ü篺 ÇÕ ÃÇæåÆ çÅ À°êð Ü» æ¼ñ¶ Ô¯äÅ ÇÂà ׼ñ Òå¶ Çéðíð ÕðçÅ

ÔË ÇÕ À°Ã ÃÇæåÆ çÅ ÇòòÔÅÇðÕ îÔ¼åò ò¼è ÔË Ü» ؼà ÔËÍ êð ÇÂÔ ÇÂà ׼ñ Òå¶ Çéðíð éÔƺ ÕðçÅ ÇÕ À°Ã ÃæÅé
çÆ ê±ðåÆ ÃðñåÅ ê±ðòÕ Ô¯ ÃÕçÆ ÔËÍ Áå¶ À°Ã Ü×·Å Òå¶ Õ³î Õðé òÅñ¶ ÇòÁÕåÆ ù À°Ú ÃÇæåÆ êÌçÅé Õðé çÆ
Õ¯ÂÆ ÷ð±ðå îÇÔñà éÔƺ Ô°³çÆÍ êð Ü篺 ÃæÅé îÔ¼åòê±ðé ÔË À°ÃçÆ ê±ðåÆ ÃøñåÅ ê±ðòÕ éÅ Ô¯ ÃÕçÆ Ô¯ò¶ å»

À°Ãù óì³Çèå ÇòÁÕåÆ ç¶ À°µÚ¶ ÃæÅé çÆ ôÅ鯺-ô½Õå ê¶ô ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔËÍ
Õ³î Õðé çÆ Ãîð¼æÅ - Ôð¶Õ ÃÇæåÆ ÇòÚ, íÅò¶º À°Ô í°×åÅé çÅ çð÷Å Ô¯ò¶ Ü» êÌÅêå Õðé çÅ çð÷Å, ìä¶ ðÇÔä
ç¶ ñÂÆ Õ¼°Þ Õ³î-êÌÅêå Õðé Ü» Õ³î Õðé çÆ ÷ð±ðå Ô°³çÆ ÔËÍ ÇÂÔ Õ³î çÆ êÌÅêåÆ Ü» å» ÜéîÜÅå Ô°³çÆ ÔË Ü»
Çëð ÇÃÖñÅÂÆ ç°ÁÅðÅ êÌÅêå ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔËÍ
A) Õ°Þ ÁÔ°ç¶ Ü» ÃÇæåÆÁ» ÇòÚ Õ³î Õðé ç¶ ñÂÆ À°Ú Õ¯àÆ ç¶ Çòô¶Ã ×°ä» çÆ ÷ð±ðå Ô°³çÆ ÔËÍ Ü篺ÇÕ

ÁÇÜÔ¶ ÇòÁÕåÆ ù ÃîÅÜ ç¶ Çòô¶Ã ×°ä» çÆ ÷ð±ðå Ô°³çÆ ÔËÍ Ü篺 ÁÇÜÔ¶ ÇòÁÕåÆ ÃîÅÜ ÇòÚ Ø¼à
óÇÖÁÅ ÇòÚ Ô¯ä å» À°é·» çÆ ÃîÅÇÜÕ ÃÇæåÆ ìÔ°å À°µÚÆ Ü» ôÅ鯺-ô½Õå òÅñÆ î³éÆ ÜÅò¶×ÆÍ
B) Õ°Þ ÃÇæåÆÁ» ÁÇÜÔÆÁ» Ô°³çÆÁ» Ôé ÇÜé·» Òå¶ ÇÂÔ ñ¯Õ ÔÆ ÇìðÅÜîÅé Ô¯ ÃÕç¶ Ôé, ÇÜé·» ù ñ³ìÆ,

îÇÔ³×Æ Áå¶ ÇòÃÇåÌå ÇÃÖñÅÂÆ êÌÅêå Ô¯ò¶Í Ü篺 ÇÂà êÌÕÅð çÆ ÇÃÖñÅÂÆ ÃîÅÜ ÇòÚ î½Ü±ç éÔƺ Ô°³çÆ
å» ÁÇÜÔÆ ÇÃÖñÅÂÆ ìÔ°å ؼà ñ¯Õ» ù ÔÆ êÌÅêå Ô¯ ÃÕ¶×Æ Ü» À°Ôé» çÆ ÃîÅÇÜÕ ÃÇæåÆ À°µÚÆ Áå¶
îÔ¼åòê±ðé î³éÆ ÜÅò¶×ÆÍ
î¼Ôåòê±ðé ÔÅñå»(Importance of Stratification) - ò¼Ö-ò¼Ö ÃîÅÜ» ÇòÚ ÃÇæåÆÁ» çÅ îÔ¼åò ò¼Ö-
ò¼Ö åð·» çÅ Ô°³çÅ ÔË ÇÂÃçÅ ÕÅðé ÇÂÔ ÔË ÇÕ Ôð¶Õ ÃîÅÜ ÇòÚ Á³çðñÆÁ» Áå¶ ìÅÔðñÆÁ» ÔÅñå» Áñ¼×-Áñ¼×

Ô°³çÆÁ» Ôé Í Ô¶á ÇñÇÖÁ» êÌî¼°Ö ÔÅñå» ÇÂà ÃÇæåÆ ù êÌíÅÇòå ÕðçÆÁ» ÔéÍ
A) Á³çðñÆ ÔÅñå - (À) ÇòöÃÆÕðé çÆ îÅåðÅ(Degree of specification), (Á) ÇòòÔÅÇðÕ îÔ¼åò çÆ
êÌÇÕðåÆ (The nature of functional emphasis), (Â) ÃîÅÜ ÇòÚ À°Ú ó×áé çÆ

îÅåðÅ(The magnitude of invidious), (Ã) êËçÅ Õðé òÅñÆ Çí³éåÅò» çÆ îÅåðÅ
(The degree of Stratum Society), (Õ) ڳ׶-î½Õ¶ çÆ îÅåðÅ (The degree of
Opportunities)Í
B) ìÅÔðÆ ÔÅñå - (À) óÃÇÕÌåÕ ÇòÕÅà çÅ çðÜ (The stage of Development),(Á) ç±Ü¶ ÃîÅÜ» ç¶
ÔòÅÇñÁ» ÇòÚ À°Ã ÃîÅÜ çÆ êðÃÇæåÆ (Situation with respect to other

societies), (Â) ÃîÅÜ çÅ ÁÅÕÅð(Size of society)Í
çð÷Åì³çÆ ç¶ Õ³î (Function of Stratification) - â¶Çòà Áå¶ î±ð¶ ç¶ Áé°ÃÅð ò¼Ö-ò¼Ö ÁÔ°ÇçÁ»
À°å¶ Ãí 寺 òèÆÁ» ÇòÁÕåÆ Ú°ä¶ ÜÅä Áå¶ À°Ô Ú³×» Õ³î Õðé, ÇÂÔ ÇéÃÇÚå Õðé ç¶ ñÂÆ ÃðòèÅÇðÕ êÌíÅòÆ

Ô¼ñ ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ ÔËÍ ÇÂÔ êÌäÅñÆ ÇÂà ñÂÆ êÌíÅòÆ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÃîÅÜ ÇòÚ ò¼Ö-ò¼Ö ÁÔ°çÆÁ» Ü» ÃæÅéÅ ç¶
ñÂÆ ×Ëð-ìðÅìð ê°ðÃÕÅð Áå¶ Çòöà ÁÇèÕÅð Çç³çÆ ÔËÍ ÃÅð¶ ñ¯Õ» ù ìðÅìð ê°ðÃÕÅð Çç¼åÅ ÜÅò¶, å» À°Ôé» ù
ÃÖå ÇîÔéå Õðé çÆ Õ¯ÂÆ Ç¼ÛÅ éÔÆ ðÔ¶×ÆÍ ×Ëð-ìðÅìð ê°ðÃÕÅð çÆ ÁòÃæÅ ç¶ ç¯Ôð¶ ñÅí Ô¶á ÇñÖ¶ Ôé :-

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 35