Page 314 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆-AC: ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÎÓ Á≈ «√˪Â

«¬’ ÍÃÂ∆ÔØ◊∆ Ï≈˜≈ «Úæ⁄, Ú√» Á∆ ’∆Ó √∆«Ó Ò≈◊ Á∂ Ï≈Ï ‘πøÁ∆ ˛Õ «¬√ ÂØ∫ ¿πÒ‡ ¬∂’≈«Ë’≈ Á∆ √«ÊÂ∆ È؇
«Úæ⁄ Ú√» Á∆ ’∆ÓÂ, √∆«Ó Ò≈◊ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‘πøÁ∆ ˛, «’™«’ ¬∂’≈«Ë’≈∆ Ù’Â∆ (Monopoly Power) Á∂
ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ’∆Ó ¿π⁄∆ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ó≈Â≈ ÿæ‡ ‘πøÁ∆ ˛, «¬√ Ò¬∆ ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ÁÙ≈ ÏæÁÂ (Worse
off) ¡Â∂ ¿πÂÍ≈Á’ Á∆ ÁÙ≈ «Ï‘Â (Better off) ‘πøÁ∆ ˛Õ

«⁄æÂ AC.A@ «Úæ⁄ Óø◊ Ú¥ (AR) ¡Â∂ √∆«Ó ¡≈ÓÁÈ Ú¥ (MR) «Á÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛Õ MC Ú¥ ¬∂’≈«Ë’≈∆
Á∆ √∆«Ó Ò≈◊ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛Õ
Í»È ÍÃÂ∆ÔØ◊∆ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ √∆«Ó Ò≈◊ ¡Â∂ ’∆Ó Ï≈Ï ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ (MC = Price) «⁄æÂ «Úæ⁄ ‹∂’ ¡√ƒ
MC ˘ ÎÓ Á≈ Í»Â∆ Ú¥ ÓøÈ Ò¬∆¬∂ ª E «ÏøÁ» √øÂπÒÈ ˘ ÍÃ◊‡ ’∂◊≈ ¡Â∂ OP √øÂπÒÈ ’∆Ó ¡Â∂ OQ
C C
√øÂπÒÈ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ó≈Â≈ ˘ ÍÃ◊‡ ’∂◊≈Õ ’∆Ó ∂÷≈ ¡Â∂ P Á∂ ¿πÍÒ≈ ÷∂Â ¡Â∂ Óø◊ Ú¥ (AR) Á∂ ‘∂·ª
C
Á≈ ÷∂Â, ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ Ïæ⁄ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛ Í Ú¥ ¡Â∂ √∆«Ó Ò≈◊ (MC) Ú¥ Á∂ ¿πÍ Á≈ ÷∂Â ¡Â∂
’∆Ó ∂÷≈ Á∂ ‘∂·ª Á≈ ÷∂Â ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ïæ⁄ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛Õ
Í»È ÍÃÂ∆ÔØ◊Â≈ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄, ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ Ïæ⁄ DP PE ÷∂Â Á∂ Ï≈Ï ˛ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ïæ⁄ MP E
C C
÷∂Â Á∂ Ï≈Ï ˛Õ ’πæÒ Ïæ⁄ (¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ Ïæ⁄ + ¿πÂÍ≈Á’ Á∆ Ïæ⁄Â) MPE ÷∂Â Á∂ Ï≈Ï ˛Õ
¬∂’≈«Ë’≈ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄, ’∆Ó √∆«Ó Ò≈◊ Á∂ Ï≈Ï È‘ƒ ‘πøÁ∆Õ Ò≈Ì ˘ «˜¡≈Á≈ ’È Á∆ Ù √∆«ÓÂ
Ò≈◊ Á≈ √∆«Ó ¡≈ÓÁÈ Á∂ Ï≈Ï (MC = MR) ‘؉≈ ˛Õ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ «¬√ √øÂπÒÈ ÍæË ”Â∂ ’∆Ó Á≈
«ÈË≈‰ Óø◊ ¡Â∂ ¡Ω√ ¡≈ÓÁÈ (AR) Ú¥ È≈Ò ‘πøÁ≈ ˛Õ E √øÂπÒÈ «ÏøÁ» ˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛, √øÂπÒÈ Á∆ «¬√
1
√«ÊÂ∆ «Úæ⁄ OQ «¬’≈¬∆¡ª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ OP ÍÃÂ∆ «¬’≈¬∆ ’∆Ó ”Â∂ Ú∂«⁄¡≈
m m
‹ªÁ≈ ˛Õ «’™«’ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ó≈Â≈ OQ ÂØ∫ ÿæ‡ ˛ ¡Â∂ ’πæÒ Ïæ⁄ «Úæ⁄ ’Ó∆ ‘πøÁ∆ ˛, «’™«’ ¬∂’≈«Ë’≈∆
C
ÚæÒØ∫ ¿π⁄∆ ’∆Ó Ҭ∆ ‹ªÁ∆ ˛, «¬√ ’≈È ¿πÍÌØ◊Â≈ Ïæ⁄ Á≈ «¬’ «‘æ√≈ ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÚæÒØ∫ ‘ÛæÍ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈
˛Õ «Î Ú∆ √Ó≈‹ ˘ «¬√ Á≈ Ì≈ (Dead Weight Loss) ‘≈È∆ Á∂ »Í «Úæ⁄ ¿π·≈¿π‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬√ Ì≈ Á∆
«Ú¡≈«÷¡≈ «¬√ Â∑ª ˛:
¬∂’≈«Ë’≈∆ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄,
¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ Ïæ⁄ = DP PF Á≈ ÷∂ÂÎÒ
m
¿πÂÍ≈Á’ Á∆ Ïæ⁄ = ÷∂Â P ME F Á≈ ÷∂ÂÎÒ
m 1
’πæÒ Ïæ⁄ = ÷∂Â MPFE Á≈ ÷∂ÂÎÒ
1
«¬√ ¡Èπ√≈,
¿πÍÌØ◊Â≈ Ïæ⁄ Á∆ ‘≈È∆ = DP PE Á≈ ÷∂ÂÎÒ – DP PF Á≈ ÷∂ÂÎÒ
C m
= P P FR ¡≈«¬Â Á≈ ÷∂ÂÎÒ + DREF Á≈ ÷∂ÂÎÒ
c m
¿πÍÌØ◊Â≈ Ïæ⁄ Á∆ «¬√ ‘≈È∆ «Úæ⁄Ø∫ P P FR ¡≈«¬Â Á∂ ÷∂Â Á∂ Ï≈Ï ¬∂’≈«Ë’≈∆ ¡≈͉∆ ‹∂Ï «Úæ⁄ Í≈ ÒÀ∫Á≈
c m
˛, «’™«’ ¿π‘ Í»È ÍÃÂ∆ÔØ◊∆ ’∆Ó ÂØ∫ «‹¡≈Á≈ ’∆Ó Ú√»Ò ’Á≈ ˛ ª Ú∆ DRFE ÷∂Â Á∂ Ï≈Ï ÿ≈‡≈
√Ó≈‹ ˘ ¸æ’‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛, ‹∂’ ¬∂’≈«Ë’≈∆ È∂ ¿πÍÌØ◊Â≈ Ïæ⁄ Á≈ ’πfi «‘æ√≈ (P P FR ¡≈«¬Â Á≈ ÷∂Â) ‘ÛæÍ
c m
«Ò¡≈ ˛, «¬√ Â∑ª ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Ïæ⁄ Á≈ «¬’ «‘æ√≈ (DRE E Á≈ ÷∂Â) ‹Ø Í»È ÍÃÂ∆ÔØ◊Â≈ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄
1
˛, ¿π√ ˘ ÍÃ≈Í ‘πøÁ≈ ˛, ¿π‘ ‘π‰ ÙπæË ÿ≈‡∂ (Dead Weight) Á≈ »Í Ë≈È ’ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ
¡Â∂ ¬∂’≈«Ë’≈∆ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ’πæÒ ÿ≈‡≈ = DRFE Á≈ ÷∂Â + DRE E Á≈ ÷∂ÂÕ
1
‹Á Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ¬∂’≈«Ë’≈∆ Ù’Â∆ ÓΩ‹»Á ‘πøÁ∆ ˛, ¿πÁØ∫ ¡«‹‘≈ ÿ≈‡≈ ˜» ÍÚ∂◊≈Õ «¬√∂ ’≈È √’≈, ¬∂’≈«Ë’≈∆
ÍÃÊ≈ ˘ ’ø‡ØÒ «Úæ⁄ æ÷‰ Á≈ Ò◊≈Â≈ ÔÂÈ ’Á∆ ˛Õ

AC.AH ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÎÓ Á≈ Í»Â∆ Ú¥
(Supply Curve of a Firm Under Monopoly)

Í»È ÍÃÂ∆ÔØ◊Â≈ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ √∆«Ó Ò≈◊ ڥ Á≈ ¿π‘ «‘æ√≈ ‹Ø ¡Ω√ ÿæ‡Á∆-ÚæËÁ∆ Ò≈◊ (AVC) Ú¥ Á∂
¿πÍ ‘πøÁ≈ ˛, ÎÓ Á≈ ÿæ‡ √Óª Í»Â∆ Ú¥ ‘πøÁ≈ ˛Õ «’™«’ ¡Ω√ ÿæ‡Á∆-ÚæËÁ∆ Ò≈◊ «Úæ⁄ ÿæ‡ ’∆Ó ”Â∂ ÎÓ
˘ ¡≈͉∆ ÿæ‡Á∆-ÚæËÁ∆ Ò≈◊ Ú∆ Ú√»Ò È‘ƒ ‘πøÁ∆ ¡Â∂ ¿π√ ˘ ¿πÂÍ≈ÁÈ ˘ Ø’‰≈ (Shut-down) ÍÀ∫Á≈ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 309