Page 225 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

«¬’≈¬∆-AH: ÒØ’ ÷⁄ Á∂ ÍzÌ≈Ú

Í«ÔØ‹È≈Úª «‹Ú∂∫ «’ «√ß‹≈¬∆, ‹ß◊Ò Ò◊≈¿π‰≈, ̱Ó∆ Á≈ ¿πÍÔØ◊∆’È (Land reclamation) «Ï‹Ò∆ ¡Â∂ Ú≈‘È È؇
Á≈ «Ú’≈√ ¡≈«ÁÕ «¬‘ Í«ÔØ‹È≈Úª ¶Ï∂ √Ó∂∫ «Ú⁄ ª Ì≈∆ Ò≈Ì ÍzÁ≈È ’Á∆¡ª ‘È Ò∂«’È ‹Ò Á∆ ‹ª È∂Û∂ Ì«Úæ÷
«Úæ⁄ «’¿π∫«’ ’ج∆ Íz«ÂÎÒ È‘∆∫ Á∂∫Á∆ «¬√ Ò¬∆ «Èæ‹∆ «ÈÚ∂Ù’Â≈ (Private) «¬È∑ª «Ú⁄ ËÈ Ò◊≈¿π‰ Ò¬∆ Íz∂« ȑ∆∫
ß
π
‘ÁÕ (C) «√æ«÷¡≈, «√÷Ò≈¬∆, ¡Èπ√ßË≈È, ÷Ø‹ª ¡Â∂ √±⁄È≈Úª Íz≈Í ‹ª ÍzÁ≈È ’È ¿πµÂ∂ ’∆Â≈ «◊¡≈ √’≈∆
∂
÷⁄Õ (D) √Ú‹«È’ ‹ª ‹È √π¡≈√Ê (E) √Ó≈«‹’ √πæ«÷¡≈ Á∆ ÔØ‹È≈Úª «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ Á∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ «◊¡≈
√’≈∆ ÷⁄Õ «¬‘ ÷⁄ «’¿π∫«’ ’πfi ‘æÁ Âæ’ ’≈‹ √ÓÊ≈ «Ú⁄ Ú≈Ë≈ ’Á∂ ‘È, «¬√ Ò¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ú≈Ë∂
«Ú⁄ √‘≈«¬’ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ‚≈Ò‡È Á≈ «¬‘ Ú∆ Ó √∆ «’ «¬È∑ª ÓæÁª Á∂ ±Í «Ú⁄ ’∆Â≈ «◊¡≈ √’≈∆ ÷⁄ √Ó≈«‹’
«ÁzÙ‡∆ È≈Ò ÒØÛ∆∫Á≈ ‘πßÁ≈ ˛ «’¿π∫«’ Íz≈¬∆Ú∂‡ ‘æʪ «Úæ⁄ ¤æ‚∂ ‹≈‰ Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ «¬‘ ËÈ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ù’Â∆ «Úæ⁄
«˜¡≈Á≈ Ú≈Ë≈ ’Á≈ ˛Õ
’πfi ÒØ’ ¡À√∂ Ú∆ ‘È «‹‘Û∂ «¬‘ ’«‘ßÁ∂ ‘È «’ √Ú‹«È’ ÷«⁄¡ª «Úæ⁄ ’‡ØÂ∆ ’∆Â∆ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ ‹ÁØ∫ «’
’πfi Á±‹∂ ÒØ’ª Á≈ Ó ˛ «’ «¬È∑ª ÷«⁄¡ª Á≈ ÷∂Â ¡Â∂ Ó≈Â≈ ÚË≈¬∆ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ ’πfi Ú∆ ‘ØÚ∂, ¿π«⁄Â
«¬‘ ‘À «’ √Ú‹«È’ ÷⁄ «Ú⁄ «¬√ Â∑ª «Úæ⁄ ¿π√∆ Á∂ ¡Èπ±Í ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ Á∂ ÍzÌ≈Úª Á∂ «Úæ⁄
√ßÂπÒÈ √Ê≈«Í ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ

’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø √Û’ª ∂Òª ¡Â∂ «√ß‹≈¬∆ Í«ÔØ‹È≈Úª ¡≈«Á Á∂ «ÈÓ≈‰ ¿πµÂ∂ ’∆Â≈ ‹≈‰
Ú≈Ò≈ √’≈∆ ÷⁄ Á∂Ù Á∂ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √‘≈«¬’ ‘πßÁ≈ ˛Õ

Á±‹∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ‘∂’ ÓÁ ¿πµÂ∂ ’∆Â≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ ÷⁄ ¿π√ «ÏßÁ± (Point) Âæ’ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «‹æÊ∂
«’ ‘∂’ ÓÁ ÂØ∫ Íz≈Í ‘؉ Ú≈Ò≈ √∆Ӫ √Ó≈«‹’ Ò≈Ì (marginal social benefit) ¿π√ √∆Ӫ √Ó≈«‹’ Ò≈◊Â
(marginal social cost) Á∂ Ï≈Ï ‘ØÚ∂ «‹‘Û≈ «’ √’≈∆ ÷∂Â Á∆ ÚæÒ ˘ √≈ËȪ Á∆ √Ê≈È≈Â‰ ‘؉ Á∂ ’≈È
«Èæ‹∆ ÷∂Â «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ ‹ª √Ó≈«‹’ ’«Ò¡≈‰ ‹ª ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ ’Ó∆ ÂØ∫ ÍÀÁ≈ ‘ج∆ ˛ Ò∂«’È «˜¡≈Á≈Â
¡≈Ëπ«È’ ≈‹’Ø√∆ «ÚÁÚ≈Ȫ Á≈ Ó ˛ «’ «¬È∑ª «ÁÙ≈Úª «Úæ⁄ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ √’≈∆ ÷⁄ ÚÂÓ≈È
¡Â∂ Ì≈Ú∆ Ò≈̪ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ¡«Â¡ß ¿π«⁄ ˛Õ «‹Ú∂∫ «’ ‚≈Ò‡È È∂ «’‘≈ ˛ «’ ““¡À√∆ ¡È∂’ «ÁÙ≈Ú≈ «Úæ⁄
’∆Â≈ ‹≈‰≈ Ú≈Ò≈ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √’≈∆ ÷⁄ «¬√ Ò¬∆ ÒØÛ∆∫Á≈ ˛ ª «’ Úæ÷ Úæ÷ ¿πÍÔØ◊ª Á∂ «Úæ⁄
√ÓπÁ≈«¬ Á∂ √≈ËȪ Á≈ ¡À√≈ «ÚÂ‰ ’∆Â≈ ‹≈ Úß‚ ’∆Â∆ ‹≈ √’∂ «‹√ Á∂ √Ú¿πµÂÓ Í«‰≈Ó ‘؉ ¡Â∂ «‹‘Û≈
«ÏȪ «’√∆ Íæ÷Í≈ Á∂ ÚÂÓ≈È ¡Â∂ Ì«Úß÷ Á∂ «Úæ⁄ √ßÂπÒÈ æ÷ √’∂Õ”” «¬√ Ò¬∆ «¬‘ «√æ‡∂ Á∂ ±Í «Úæ⁄ «’‘≈ ‹≈
√’Á≈ ˛ «’ √≈ËȪ Á≈ ¡ßÂ‰ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÚË≈¿π‰ «Úæ⁄ ¡Â∂ ¿π√Á∂ ÎÒ√±Í Á∂Ù Á∂ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’
’«Ò¡≈‰ ˘ ÚË≈¿π‰ Ó‘æÂÚͱÈ ÔØ◊Á≈È ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Â∑ª Ú«Ë¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √’≈∆ ÷⁄ ¡≈«Ê’ Íz◊Â∆
¡Â∂ √Ó≈«‹’ ’«Ò¡≈‰ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ï‘π ӑæÂÚͱÈ ‘πßÁ≈ ˛Õ
(Ï) ¡≈«Ê’ √«ÊÂ≈ ¡Â∂ √≈ËȪ Á≈ √Ê≈È≈Â‰ ¡≈«Ê’ √«ÊÂ≈ (economic stability) Á≈ ͱÈ ؘ◊≈
¡Â∂ ÓπæÒª Á∂ √Ê≈¬ΔÂÚ ˘ ω≈¬∂ ‹≈‰ Á∂ Ò¬Δ ÚΔ ¡≈«Ê’ √≈ËȪ ÁΔ √Ê≈ÈªÂ©È (diversion) ˘ Ó‘æÂÚͱÈ Óß«È¡≈
‹ªÁ≈ ˛Õ «’√∆ Ú∆ «È√«⁄ ¡Ú«Ë «Úæ⁄ ‘Ø √’Á≈ ˛ «’ ÈÚ∂∫ «ÈÚ∂Ù ‹ª ¿π«⁄æÂÂ≈ Á∆ Ó≈Â≈ ÈÚ∆∫ Ï⁄ª Á∆
Ó≈Â≈ È≈Ò Ó∂Ò È≈ ÷≈Ú∂ ‹ª «ÈÚ∂Ù (investment) ÷πÁ ‘∆ Ï⁄Â≈ (savings) Á∂ Ï≈Ï È≈ ‘ØÚ∂Õ «¬√ ¡Èπ±ÍÂ≈
Á≈ ¡Ì≈Ú (lack of coincidence) ‘∆ ÓπæÒ ÍæË Á∆ ¡√«ÊÂ≈ ÓπÁ≈ ÎÀÒ≈¿π (Inflation) ÓπÁ≈ ¡Ú√Î∆Â∆
(deflation) ¡Â∂ Ï∂π˜◊≈∆ Á≈ «¬æ’ ’≈È ˛Õ «¬√ ¡Èπ±ÍÂ≈ ˘ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ ‹≈ Ï⁄ ¡Â∂ «ÈÚ∂Ù Á∂
«Ú⁄’≈ √Ó≈È √ßÂπÒÈ ¡≈¿π‰ ¡Â∂ ω≈¬∂ æ÷‰ Á∂ Ò¬∆ Ï‘π Ú≈ √’≈∆ Á÷Ò ¡ßÁ≈˜∆ Á∆ ˜± ‘πßÁ∆ ˛Õ
‹ÁØ∫ Ï⁄ª Á∆ Ó≈Â≈ «ÈÚ∂Ù ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆ ˛ ª ¡Ê«ÚÚ√Ê≈ «Ú⁄ √π√Â∆ ÍÀÁ≈ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ «‹‘Û∆ ¡÷∆
ÂΩ Â∂ ÓßÁ∆ ˘ ‹ÈÓ «ÁßÁ∆ ˛Õ ¡À√∆ √«ÊÂ∆ «Ú⁄ «¬‘ ˜±∆ ˛ «’ √’≈∆ ÷⁄ √’≈∆ ≈‹√Ú ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ È≈
‘ØÚ∂ ¡Â∂ √’≈∆ ÿ≈‡∂ Á∆ Ï‹‡ È∆Â∆ ¡Í‰≈¬∂Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 219