Page 260 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

ÒØ’ «ÚæÂ

È؇ ˛ «‹‘Û∂ ¡≈Ó ÂΩ ¿πµÂ∂ ÒØ⁄ ͱÈ ‘πßÁ∂ ‘È, Á±‹∂ ’πfi √Ø ¡À√∂ ‘πßÁ∂ ‘È «‹È∑ª ˘ ‡π’«Û¡ª «Úæ⁄ Úß«‚¡ª È‘∆∫ ‹≈
√’Á≈ «¬√ Ò¬∆ ’∂∫Á∆ √’≈ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈͉∂ ’ØÒ æ÷Á∆ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ‘∂’ «¬’≈¬∆ ˘ √ßÿ ¿πµÂ∂ «ÈÌ «‘‰≈
ÍÀ∫Á≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ Ò¬∆ Ì≈ «Úæ⁄ ¡≈ÓÁÈ ’ ’≈Í∂∂ÙÈ ’ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √Ø ’∂∫Á Á∂ ¡Ë∆È ‘È
«‹‘Û∂ ÒØ⁄ͱÈ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª Á∂ √≈ËÈ ≈‹ √’≈ª ’ØÒ È‘∆∫ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ «ÚæÂ∆ √‘≈«¬Â≈ Á∂ Ò¬∆ ≈‹ª ˘
’∂∫Á Á≈ ӱߑ Á∂÷‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ

B. ’≈ÎΔ ‘؉ ÁΔ √«ÊÂΔ ¡Â∂ Ò⁄’ Á≈ «√˪ (Principle of Adequacy and Elasticity)-√ßÿ∆ «Úæ «ÚÚ√Ê≈
Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ÍzØ. Ï∆. Í∆. ¡Á≈’≈ (Prof. B. P. Adarkar) È∂ «‹‘Û∂ Á±‹∂ «√˪ ¿πµÂ∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ ˛ «¬‘ ’≈Î∆
‘؉ Á∆ √«ÊÂ∆ ¡Â∂ Ò⁄’ Á≈ «√˪ ˛Õ «¬√ «√˪ Á≈ «¬‘ ¡Ê ˛ «’ ’∂∫Á∆ ¡Â∂ ≈‹ √’≈ª Á∂ Í≈√ «ÚæÂ∆
√≈ËÈ Í»‰ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘πßÁ∂ ⁄≈‘∆Á∆≠ «‹ÙÁ∂ ‘∂’ ⁄‰ Á∆ √’≈ ¡≈͉∆¡ª «˜ß∂Ó∂Ú≈∆¡ª ˘ ¡≈√≈È∆ È≈Ò
ͱ≈ ’ √’‰Õ Á±‹∂ ÙÏÁª «Úæ⁄ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ ‘∂’ √’≈ Á∂ ’ØÒ ¡≈ÓÁÈ Á∂ «¬ßÈ∂ √≈ËÈ ‘؉∂ ⁄≈‘∆Á∂
˛È, «‹‘Û∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ’≈‹ª ¡Â∂ ’ÂæÚª ˘ ͱ≈ ’È Á∂ Ò¬∆ ’≈Î∆ ‘؉∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ ¿πÈ∑ª ˘ √Ω∫«Í¡≈
«◊¡≈ ˛Õ ¡≈√‡z∂Ò∆¡≈ Á∂ ¿πµ⁄ «È¡ª«Ò¡≈ Á∂ ̱ÂͱÚ ‹æ‹ √ ‹ΩÈ Ò≈ÊÓ È∂ «’‘≈ ˛ «’ ““‹∂’ «¬’ √ßÿ∆ «ÚÚ√Ê≈
ͱÈ √πÂßÂÂ≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’≈«¬Ó «‘‰≈ ⁄≈‘πßÁ∆ ˛ ª ≈‹ª Á∂ ’ØÒ «¬ßÈ∂ √≈ËÈ ‘؉∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘È «‹‘Û∂ ¿πÈ∑ª
Á∆ «‹ßÓ∂Ú≈∆¡ª ˘ ͱ≈ ’È Á∂ Ò¬∆ ’≈Î∆ ‘؉Ք”
’≈Î∆ Á∂ «¬Ò≈Ú≈, «ÚæÂ∆ √≈ËȪ «Úæ⁄ Ò⁄’ (elasticity) Á≈ ‘؉≈ Ú∆ ˜±∆ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ «ÚæÂ∆
˜± Á∂ Â∂‹∆ È≈Ò Úˉ ¿πµÂ∂ ¡≈ÓÁÈ Á∂ √≈ËȪ «Úæ⁄ Ú∆ Ú≈Ë≈ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ ‹ª ¡≈ÓÁÈ Ú∆ ÚæË ‹≈Ú∂Õ ÚÈ≈
√ßÿ∆ «Úæ «ÚÚ√Ê≈, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √πæ«÷¡≈ÂÓ’ √ß’‡ «Úæ⁄ «¬’ √Óæ«√¡≈ ÍÀÁ≈ ’ Á∂∫Á∆ ˛Õ «˜¡≈Á≈Â ÂΩ ”Â∂
¡À√≈ ‘πßÁ≈ ˛ «’ ≈‹ Á∂ ’≈‹ ª ¡À√∂ ‘πßÁ∂ ‘È «’ ¿πÈ∑ª Á∂ ÷⁄∂ ª ÚËÁ∂ ‘È Ò∂«’È ¡≈ÓÁÈ Ò⁄’ͱÈ È‘∆∫
‘πßÁ∆, ‹ª ¡≈ÓÁÈ ÷«⁄¡ª Á∂ ¡Èπ√≈ È‘∆∫ ÚæË Í≈¿π∫Á∆ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ‚≈. ¡≈. ¡ÀÈ. Ì≈◊Ú Á≈ «¬‘ ’«‘‰≈ √‘Δ
˛ «’ ¡≈«Ê’ √≈ËȪ Á≈ «ÚÌ≈‹È Ò⁄’Â≈ͱÈ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ‘؉≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ˛Õ «’¿π∫Œ’ ’Ø¬Δ ÚΔ ÔØ‹È≈ ⁄≈‘∂
¿π‘ «’ßÈΔ ÚΔ ⁄ß◊Δ «’¿π∫ È≈ ‘ØÚ∂, ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ ‘∂’ √Ó∂∫ Á∂ Ò¬Δ √‘Δ È‘Δ∫ ‘Ø √’ÁΔÕ
(C) ÍzÏßË «Úæ⁄ «’Î≈¡ÂΔ ¡Â∂ «ÈÍøπÈÂ≈ Á≈ «√˪ (Principle of Administrative Economy)-ÍzØ. Ï∆. Í∆.
¡Á≈’ (Prof. B. P. Adarkar) È∂ «‹‘Û∂ Â∆‹∂ «√˪ ¿πµÂ∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ ˛ ¿π‘ √ßÿ∆ «Úæ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ÍzÏßË ¡Â∂
«ÈÍπßÈÂ≈ Á≈ «√˪ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ √ßÿ ≈‹ª Á∂ «ÚæÂ∆ √Ïß˪ Á∆ √ÎÒÂ≈ Á∂ Ò¬∆ «¬‘ Ï‘π ˜±∆
˛ «’ «ÚæÂ∆ √≈ËȪ Á∂ ÍzÏßË «Ú⁄ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ Ò≈◊ ¡≈Ú∂ ¡Â∂ «¬√ «Úæ⁄ «’√∆ Â∑ª Á≈ ’ Ï‘≈È∂Ï≈˜∆ ¡Â∂
‹≈Ò√≈˜∆ È‘∆∫ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ √≈ËȪ Á∆ Úß‚ ’Á∂ √Ó∂∫ Ú∆ «¬‘ Á∂÷‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «’ «’‘Û∂ √≈ËÈ Á≈ ’∂∫Á∆
√’≈ ‹ª ≈‹ √’≈ Á∂ Áπ¡≈≈ ⁄ß◊≈ ÍzÏßË ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «ÌzÙ‡Â≈ ¡Â∂ ÿπ√ÍÀ· ˘ √Ó≈Í ’∆Â≈ ‹≈‰≈
⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ ‘∂’ √≈ËÈ Á∆ ¡≈ÓÁÈ Á∂ Ú≈Ë∂ Á∂ Ò¬∆ ¿πÍÔØ◊ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
«¬√ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ’ «¬√ Â∑ª Ò◊≈¬∂ ‹≈‰ «’ ¿πÁÔØ◊ ¡Â∂ ÚÍ≈ ¿πµÂ∂ ¿π√Á≈ Ïπ≈ ÍzÌ≈Ú È≈ ÍÚ∂ Ò∂«’È «Î Ú∆
«¬√ È≈Ò ÚÍ≈ ¡Â∂ ؘ◊≈ Á≈ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂Õ ¡Â∂ ’-Ï‘≈È∂Ï≈˜∆ (Tax evasion) ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ‘ØÚ∂Õ

ÍzØ. √À«Ò◊ÓÀÈ È∂ Íz√≈Ù«È’ «ÈÍπßÈÂ≈ Á∂ «√˪ Áæ√Á∂ ‘ج∂ «’‘≈ ˛ «’ ““⁄≈‘∂ ’Ø¬Δ ÔØ‹È≈ «’ßÈΔ ÚΔ √‘Δ «’¿π∫ È≈ ‘ØÚ∂
‹∂’ «¬√ Á≈ Íz√≈ÙÈ ·Δ’ È‘Δ∫ ˛ ª «¬‘ ˜± ‘Δ ¡√ÎÒ ‘Ø ‹≈Ú∂◊ΔÕ””
(D) «¬’±ÍÂ≈ Á≈ «√˪ (Principle of Uniformity)-√ßÿ «Úæ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ «¬’±ÍÂ≈ Á≈ «¬‘ ¡Ê ˛
«’ √ßÿ Á∆ ‘∂’ √ßÿ √’≈ ˘ ’ Á∂ ±Í «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ Á∂ ¡≈Ë≈ ¿πµÂ∂ ¡≈͉≈ ¡≈͉≈ ¡ø√Á≈È Á∂Ú∂Õ «‹‘Û∂
’≈‹ √Ì ≈‹ª Á∂ Ò¬∆ ˜±∆ ‘È ¿π√Á≈ Ì≈ √«‘‰ ’È Á∂ Ò¬∆ √Ì ≈‹ √’≈ª ’∂∫Á∆ √’≈ ˘ √Ó≈ÈÂ≈
Á∂ ¡≈Ë≈ ¿πµÂ∂ «¬√ Ì≈ ˘ √«‘‰ ’∂ ¡Â∂ ’∂∫Á √’≈ Áπ¡≈≈ √Ó√ ≈‹ª Á∂ «ÈÚ≈√∆¡ª ¿πµÂ∂ √Ó≈È Á È≈Ò
’ Ò◊≈¬∂ ‹≈‰Õ ’≈ Á∂ Ìπ◊Â≈È Á∂ Ò¬∆ √Ì È≈◊«’ª Á∂ È≈Ò «¬’Ø «‹‘≈ «ÚÚ‘≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ ’∂∫Á∆ √’≈
˘ ¡≈͉≈ √Ú‹«È’ ÷⁄ ’Á∂ √Ó∂∫ Ú∆ √Ì ≈‹ª Á∂ È≈◊«’ª Á∂ È≈Ò «¬’Ø «‹‘≈ «ÚÚ‘≈ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
Ò∂«’È ≈‹ ’ØÙ∆ È∆Â∆ «Ú⁄ «¬√ Â∑ª Á∆ √Ó≈ÈÂ≈ Á≈ «Ò¡≈¿π‰≈ √ßÌÚ È‘∆∫ ‘πßÁ≈, «’¿π∫«’ ‘∂’ «¬’≈¬∆ Á∂ ’ØÒ
È≈ ª «¬’Ø «‹‘∂ √≈ËÈ ‘πßÁ∂ ‘È ¡Â∂ È≈ ¿πÈ∑ª Á≈ ÷⁄ √Ó≈È ‘πßÁ≈ ˛Õ ‘∂’ ≈‹ Á∂ √≈ËÈ ¡Â∂ ˜±ª Úæ÷ Úæ÷
‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ ‘ª, «¬‘ √ßÌÚ ‘Ø √’Á≈ ˛ «’ √ßÿ √’≈ Áπ¡≈≈ Ò◊≈¬∂ ◊¬∂ ’ª Á≈ Ìπ◊Â≈È ’Á∂∂ √Ó∂∫ «’√∂ «¬’
≈‹ Á∂ «Ú¡’Â∆¡≈ ˘ Á±‹∂ ≈‹ Á∂ «Ú¡’Â∆¡ª Á∆ ÂπÒÈ≈ «Ú⁄ È≈ ª ’ج∆ «ÚÙ∂Ù √‘±Ò «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ È≈
‘∆ ’ج∆ «ÚÙ∂Ù ¤Ø‡ «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂Õ

254 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY