Page 377 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

«¬’≈¬∆-BI : ≈‹ª Á≈ «ÚæÂ

¡Â∂ ’∆Óª ¡Â∂ «Ú⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ ¡≈«ÁÕ Ì±-≈‹√Ú Á≈ «ÈË≈È ’Á∂ √Ó∂∫ «¬È∑ª Âæª ˘ È؇
«ÁzÙ‡∆◊ æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ ∆Â∆ «Úæ⁄ ““√ÚÍzÊÓ √ßͱÈ Ì±ÓΔ ÍzÁ∂Ù Á∂ Ò¬Δ Ì±-≈‹√Ú ÁΔ ’πÒ
ËÈ≈ÙΔ «ÈË≈ ’ «ÁæÂΔ ‹ªÁΔ ˛ ¡Â∂ «Î ¿πÈ∑ª ˘ «Íø‚ª ¡Â∂ Úæ÷ Úæ÷ ÌπÓΔ ÷ø‚ª «Ú⁄ Úß‚ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈
˛Õ”” Ó‘ª≈Ù‡, ’È≈‡’, Ó‰∆Íπ ¡Â∂ «ÂzÍπ≈ «Ú⁄ «¬√ ∆Â∆ Á≈ ¿πÍÔØ◊ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
(D) ‹ÓªÏßÁΔ ÓπæÒ (Rental Value) -«¬√ ∆Â∆ Á∂ ¡ßÂ◊Â, √ÚÍzÊÓ «¬‘ «ÈË≈« ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’
«˜ßÓ∆∫Á≈ (Land-Lord) Ú≈√ÂÚ «Ú⁄ «’ßÈ≈ Ò◊≈È Íz≈Í ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «Î ’πfi ’‡ΩÂ∆¡ª ’愉 Á∂
Ï≈¡Á ¿π√ ̱Ó∆ Á≈ Ò◊≈È «ÈÙ«⁄ ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ Â≈«ÓÒÈ≈‚± ˘ ¤æ‚ ’∂, Á±‹∂ Ò◊Ì◊ √Ì ≈‹
‹ÓªÏßÁ∆ ÓπæÒ ‹ª Ò◊È ÓπæÒ ¿πµÂ∂ ‘∆ ÏÒ Á∂∫Á∂ ‘ÈÕ

(E) ͱߋΔ◊ ÓπæÒ (Capital Value) -ͱߋ∆◊ ÓπæÒ ˘ «¬√ Á∂Ù Á∂ «’√∆ Ú∆ ≈‹ «Úæ⁄ ̱ ≈‹√Ú Á∂
«ÈË≈È Á∂ ¡≈Ë≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ È‘∆∫ ¡Í‰≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛Õ ‘ª, «ÚÚ‘≈ «Ú⁄ √Ì ≈‹ª «Úæ⁄ «¬‘
˜±∆ ‘πßÁ≈ ˛ «’ ̱-≈‹√Ú Á∂ «ÈË≈‰ Á∂ √Ó∂∫ Á±‹∂ Âæª Á∂ È≈Ò ‘∆ ̱Ó∆ Á∆ «Ú’∆ ¡Â∂ ¿π√Á∂ ÏßË’
ÓπæÒ (mortgage Values) ˘ Ú∆ «ÁzÙ‡∆◊ æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

(F) ’πÒ ¿πÂÍæÂΔ (Gross Produce) - «¬‘ Í«‘Ò≈ ÂØ∫ √Ì ÍzªÂª «Ú⁄ Íz⁄«Ò √∆, Ò∂«’È ‘π‰ «¬‘ ¡ª√≈Ó
Âæ’ ‘∆ √∆Ó ˛Õ «¬√ ∆Â∆ Á∂ ¡ßÂ◊ ¡≈√≈Ó «Ú⁄ «’√∆ Ú∆ ̱Ó∆ Á∂ ‡π’Û∂ Á∆ ̱-≈‹√Ú Á∆ √∆Ó≈
¿π√ ‡π’Û∂ Á∆ ’πÒ ¿πÂÍæÂ∆ Á∂ ÓπæÒ ˘ A@% «ÈË≈« ’ «ÁæÂ∆ ◊¬∆ ˛Õ

’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø √ÚÍzÊÓ √ßͱÈ Ì±Ó∆ ÍzÁ∂Ù Ò¬∆ ̱-≈‹√Ú Á∆ ’πæÒ ËÈ≈Ù∆ «ÈË≈Â
’ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ «Î ¿πÈ∑ª ˘ «Íø‚ª ¡Â∂ Úæ÷ Úæ÷ ̱Ó∆ ÷ø‚ª «Ú⁄ Úß‚
«ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

BI.F Ú√±ÒΔÔØ◊ √æÊ◊È ¡Â∂ ¤Ø‡ª (Suspension and Remission)

‹ÁØ∫ «’√∂ √≈Ò «’√∆ ’≈Ȫ ÂØ∫ Î√Òª ÷≈Ï ‘Ø ‹ªÁ∆¡ª ‘È Âª «ÚÚ‘≈ ÂΩ ”Â∂ √Ì ≈‹ª «Úæ⁄ ̱-≈‹√Ú Á∆
¡Á≈«¬◊∆ «Ú⁄ «¡≈«¬Âª «ÁæÂ∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬‘ «¡≈«¬Â≈ (Concessions) ̱-≈‹√Ú Á∆ Ú√±Ò∆ Á∂
√ʺ≈È Á∂ √Ê◊È ‹ª ̱-≈‹√Ú «Ú⁄ ¤Ø‡∂ ±Í «Ú⁄ ‘πßÁ∆ ˛Õ «Ïz«‡Ù ’≈Ò ÂØ∫ Í«‘Òª ¡À√∂ √Ê◊È ¡Â∂ ¤Ø‡≈ Á∂ Ò¬∆
’ج∆ «ÚÙ∂Ù «ÈÔÓ È‘∆∫ √ÈÕ
BI.F.A ̱-≈‹√Ú ÍzÙ≈√È (Land-Revenue Administration)
̱-≈‹√Ú Á∂ ÍzÙ≈√È Á∆ ÓÙ∆È∆ Á≈ √Ú±Í √Ì ≈‹ª «Úæ⁄ Ò◊Ì◊ «¬’Ø «‹‘≈ ‘∆ ˛Õ ‘∂’ ≈‹ «Úæ⁄ «¬’ «¬’
≈‹√Ú Óß‚Ò (Board of Revenue) ˛Õ ¡≈Ó ÂΩ Â∂ «¬‘ ‘πßÁ≈ ˛ «’ √ßͱÈ ÷∂Â ˘ «˜«Ò∑¡ª «Úæ⁄ Úß‚ «ÁæÂ≈
‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «Î «˜«Ò∑¡ª ˘ Ú∆ «‘√∆Ò, Í◊È∂ ¡Â∂ ‡æͪ ¡≈«Á «Ú⁄ Úß‚ ’ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
√ßÈ AI@A «Ú⁄ ¡’≈Ò ¡ÔØ◊ (Famine Commission) Áπ¡≈≈ Í©√Âπ ’∆Â∆ ◊¬∆ «ÍØ‡ Á∂ ÎÒ√±Í √Ì
≈‹ª Áπ¡≈≈ ̱-≈‹√Ú «Úæ⁄ «¡≈«¬Â≈ ¡Â∂ ¤Ø‡ª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ «¬È∑ª ˘ ’≈‹Í≈«Ò’≈ Á∂
¡≈Á∂Ùª Áπ¡≈≈ Ò≈◊± ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

BI.F.B. ̱-≈‹√Ú ÁΔ¡ª Íz≈ÍÂΔ¡ª Á≈ π÷ (Trends in Land Revenue Receipts)
‘≈Òª«’ «¬‘ ◊æÒ √Ú«◊¡≈ ˛ «’ ≈‹ ̱Ó∆ ¿πµÂ∂ ¡«Ë’ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∂ «˜¡≈Á≈ ⁄≈‘Ú≈È È‘∆∫ ‘∂ ‘È,
Ò∂«’È «Î Ú∆ «¬‘ √Ø⁄‰≈ ◊Ò ‘ØÚ∂◊≈ «’ ̱-≈‹√Ú Á∆ Ó≈Â≈ √Á≈ √«Ê ‘∆ ˛Õ ¡æ◊∂ Â≈«Ò’≈ «Úæ⁄ «ÁæÂ∂
◊¬∂ ¡ª’«Û¡ª ÂØ∫ «¬‘ ◊æÒ «ÏÒ’πÒ √ÍæÙ‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛-

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 371