Page 8 - DEDU404_METHODOLOGY_OF_EDUCATIONAL_RESEARCH_AND_STATISTICS_PUNJABI
P. 8
ftfdne y'i gqDkbh ns/ nzeVk^ftfrnkB
B'N f;Zfynk seBheh, nfXnkge ns/ ftfdnkoEh, w[bnzeD, wkordoPB, f;Zfynk d/ nkofEe
nkXko, f;Zfynk^gqpzXB, f;Zfynk dh w{bG{s ;wZf;nktK nkfd. fJBQK ;ko/ y/soK ftZu pdbd/
j'J/ gfot/P ns/ gfotofss go;fEshnK d/ nB[e{b toswkB frnkB d/ ;ZukJh ns/
t?Xsk^gqhyD dh fBozso io{os pDh ofjzdh j?. fJj ekoi f;Zfynk^y'i d/ d[nkok jh ;wgzB
j[zdk j?. fJ; soQK f;Zfynk^y'i f;Zfynk d/ y/so ftZu toswkB ns/ g{ot;fEsh frnkB dk
gqhyD ns/ ;ZukJh ns/ Bt/A frnkB dk ftek; eoB dk sohek, fJZe gqfefonk j?. f;Zfynk d/
jo/e y/so ftZu eJh soQK dhnK ;wZf;nktK ;w/A^;w/A s/ ;kjwD/ nkT[AdhnK jB. T[jBK d/
;wkXkB y'iDk th io{oh j[zdk j?. fJj eko th f;Zfynk^y'I d/ d[nkok jh ;zGt j[zdk j?. fJ;
fdqPNhe"D s'A f;Zfynk^y'i f;Zfynk dhnK ;wZf;nktK d/ ;wkXkB gqkgs eoB dh fJZe ftP/P
gqfefonk j?. f;Zfynk^;pzXh eJh nDT[Zsoh gqPBK d/ T[Zso gqkgs eoB dk wkfXnw th
f;Zfynk y'i j?. fezB/ jh ftP/PZrK B/ f;Zfynk^y'i dhnK gfoGkPktK gq;s{s ehshnK jB.
fGNBh (1954) d/ nB[;ko, f;Zfynk^y'i f;Zfynk^y/so dhnK ;wZf;nktK d/ ;wkXkB y'iD dk
gfonk; eodk j? ns/ fJ; ekoi dh g{osh ;pzXh T[; ftZu ftfrnkBe, dkoPfBe ns/
;wkb'uBkswe ebgBk^gqXkB fuzsB^ftXhnK dk gq:'r ehsk iKdk j?. fJ; soQK ftfrnkBe
y'i ns/ gZXshnK B{z f;Zfynk^y/so dhnK ;wZf;nktK d/ ;wkXkB d/ bJh bkr{ eoBk ftfdne
y'i ejkT[Adk j?.
e'oB/b dk wzBDk j? fe ftfdnkb/ d/ pkbeK, ftfdnkfbnK, ;wkfie YKu/ ns/ f;ZyD tkfbnK d/
bZSDK ns/ fJBQK d/ ftZu j'D tkbh nzsofefonk d/ ftP/ ftZu eowpZX o{g s'A ;{uBktK fJeZso
eoBk f;Zfynk^y'i j?.
:[B/;e' d/ fJZe gqekPB d/ nB[;ko, f;Zfynk^y'i s'A Gkt j? T[jBK ;kfonK gfonk;K s'A fijV/
oki ns/ ftnesh ns/ ;z;EktK d[nkok ehs/ iKd/ jB ns/ fiBQK d/ T[d/P ftfdne ftXhnK ns/
ftfdne ekoiK ftZu ;[Xko fbnkT[Adk j[zdk j?.
1H2 f;Zfynk y'i dh io{os (Need of Educational Research)
f;Zfynk fJZe ;wkfie gqfefonk j?. T[; dk w{bG{s T[d/P ftnesh ftZu nfij/ gfotosB
fbnkT[Dk j[zdk j?, fijV/ ;wkfie ftek; ns/ ftnesh d/ ihtB B{z T[BzsPhb pDkT[D d/
fdqPNhe"D s'A io{oh j[zd/ jB. fJ; T[d/P dh g{osh w[Zy o{g s'A f;Zfynk dh gqfefonk s/ fBoGo
eodh j?. i/eo f;Zfynk dh gqfefonk :'r ns/ gqGktPkbh j't/ sK ftnesh ftZu T[; d/
d[nkok T[go'es io{oh gfotosB fbnkT[Dk ;ob ns/ ;zGt j't/rk BjhA sK BjhA. fJ; gqeko
f;Zfynk dh gqw[Zy ;wZf;nk j? fe T[; dh gqfefonk B{z wip{s gqGktPkbh ns/ :'r fet/A
pDkfJnk ikt/. fJ; ;wZf;nk d/ ;wkXkB ;pzXh y'i io{oh j?.
eh s[;hA ikDd/ j' y'i d/ d[nkok jh T[jBK ftXhnK, gZXshnK, gof;EshnK dh y'I ;zGt j?, i'
f;Zfynk dh gqfefonk B{z ;pb pDkt[D ftZu ;fj:'r d/ ;edhnK jB. fJ;
fdqPNhe"D Bkb y'I dk f;Zfynk d/ y/so ftZu pj[s finkdk wjZst j?.
f;Zfynk dh gqfefonk fJZe pj[sZsh gqfefonk j?. T[; d/ eJh nkXkoG{s sZs jB. ;wkfie
ns/ ;z;feqse go;fEshnK, rqfj^gfot/P, ftfdnkb/ dk tksktoD ns/ T[;dhnK eJh
ftP/PsktK, f;ybkJh ftXhnK, gkm^;wZroh, f;ybkJh dh ;jkfJe ;wZroh, nfXnkge ns/
T[;dhnK eJh ftP/PsktK, ftfdnkoEh ns/ T[; dhnK eJh ftP/PsktK, f;Zfynk^gqfefonk nkfd
eJh uoD jB, fijV/ f;Zfynk dh gqfefonk B{z gqGkfts eod/ jB. fJBQK ;kfonK dhnK e[ZM
ftP/PsktK nfijhnK j' ;edhnK jB, fiBQK d/ ftP/ ftZu j[D sZe fe;h B{z e'Jh ikDekoh BjhA
j?. T[jBK dh y'i nB[;zXkB d/ wkfXnw Bkb jh ;zGt j?. Bkb jh fiBQK uoDK dh y'i ehsh
ik u[Zeh j?, T[jBK d/ ftP/ ftZu fJj ikDBk ns/ fBPfus eoBk io{oh j? fe f;Zfynk dh
gqfefonk B{z wip{s pDkT[D ftZu jo/e fezBk wjZstg{oD j? ns/ T[; dk gqfefonk ftZu dyb
2 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY