Page 9 - DEDU404_METHODOLOGY_OF_EDUCATIONAL_RESEARCH_AND_STATISTICS_PUNJABI
P. 9

fJekJh^1L ftfdne y'i

                fe;  gqeko  ehsk  ikDk  ukjhdk  j?,  T[;  d/  gq:'r  B{z  fe;  soQK  finkdk  gqGktPkbh  pDkfJnk  ik   B'N
                ;edk  j?.    fJ;  fdqPNhe'D  s'A  f;Zfynk^y'I  dk  ftP/P  wjZst  j?,  feT[Afe  T[;  d/  d[nkok  jh
                T[go'es ;wZf;nktK dk ;wkXkB ;zGt j' ;edk j?.

                ;wkfie^nkofEe go;fEshnK f;Zfynk d/ gq;ko, T[; dh r[DtZsk, T[; d/ BshfinK ns/ T[; dh
                gqfefonk B{z gqGkfts eodhnK jB.  fJ; gqeko fJBQK d/ ;pzX ftZu f;Zfynk dh gqfefonk ns/
                T[; dh ftt;Ek dk nfXnB ehsk ikDk th pj[s io{oh j?.  fJ; gqeko dhnK go;fEshnK fe;
                soQK f;Zfynk B{z gqGkfts eodhnK jB, fJj y'i d[nkok jh fBoXkfos ehsk ik ;edk j?.  fJ;
                gqeko fJ; fdqPNhe'D Bkb f;Zfynk^y'i dk ngDk wjZst j?.

                ftfdnkEhnK d/ ftnefsZst dhnK ftP/PsktK th f;Zfynk dh gqfefonk B{z gqGkfts eodhnK jB.
                eJh nfijhnK ftP/PsktK d/ gqGkt dk nfXnB ehsk frnk j?, gozs{ Bshik n;zfdrX ns/ fJZe'
                fij/ gqkgs BjhA j'J/ jB.  e[ZM ftP/PsktK dk nfXnB sk BKj d/ pokpo jh j?.  fJ; gqeko fJ;
                y/so ftZu th y'i dh pj[s io{os j?.  fJBQK nfXnBK B{z finkdk ;[;zrfms ns/ t?X ftXhnK
                d[nkok ;zgzB ehs/ ikD dh io{os j?.
                fgSb/ e[ZM ;kbK ftZu pj[s ;kohnK BthnK^BthnK f;ybkJh^ftXhnK dk fBowkD ehsk frnk j?.
                fJBQK dh T[g:'rsk ns/ gqGktesk dk v[zx/ ;so s/ nfXnB eoB dh io{os j?.  Bkb jh j'o th
                ftP/P  ftXhnK  dh  y'i  ehsh  ikDh  ukjhdh  j?.    fJ;  y/so  ftZu  y'i  wjZstg{oD  G{fwek  fBGk
                ;edk j?.  jo ;kb ftZu pj[s ;ko/ f;ybkJh^gqshwkBK (models to teaching) dk fBowkD ehsk
                frnk j? gozs{, fJBQK dk io{oh gqhyD BjhA j' gkfJnk j?.  f;Zfynk^y'i d[nkok fJBQK d/ gqhyD dh
                io{os  j?.    fJ;  soQK  ekoieowpZX  f;Zfynk  (programmed  learning),  ;[yw^f;ybkJh
                (micro-teaching), f;w[b/fNe f;ybkJh dh T[g:'rsk dk nfXnB th io{oh j?.

                      T[dkjoD     nfXnkge nkgD/ nkg f;Zfynk dh gqfefonk dk fJZe wjZstg{oD xNe j?.

                nfXnkge ftnefsZst dhnK ftP/PsktK, T[; d/ frnkB, T[; d/ fttjko dk ftfdnkoEhnK d/
                ftek;  s/  pj[s  v[zxk  gqGkt  g?Adk  j?,  gozs{  fJj  fejVhnK  ftP/PsktK  jB,  fet/A  nkgDk  gqGkt
                gkT[AdhnK jB, fe; soQK dk gqGkt gkT[AdhnK jB nkfd nfij/ gqPB jB, i' j[D sZe nDT[Zsoh
                jB.  f;Zfynk^y'i d[nkok fJBQK d/ fBPfus T[Zso gqkgs eoBk io{oh j?.  fJ; fdqPNhe'D Bkb
                f;Zfynk ftZu y'i dh pj[s io{os bZrdh j?.

                jo/e  ftnesh  nkgD/  gfot/P  dhnK  go;fEshnK  s'A  gqGkfts  j[zdk  j?.    ftfdnkoEh  fBozso
                rqfj^gfot/P ns/ ftfdnkb/ gfot/P d/ ftZu ftuodk j?.  rqfj^gfot/P ns/ ftfdnkb/^gfot/P B{z
                fejVhnK go;fEshnK ns/ ftP/PsktK, T; d/ f;Zfynk ns/ ftek; B{z fe; soQK gqGkfts eodhnK
                jB, f;Zfynk^y'i d[nkok fJ; dk fBoXkoD pj[s wjZstg{oD j?.  fJ; y/so ftZu f;Zfynk^y'i
                dh pj[s io{oh j?.

                f;Zfynk  dh  gqfefonk  d/  dkfJo/  s'A  jNe/  j'o  ;zdoGK  ftZu  th  f;Zfynk^y'i  dh  pj[s  finkdk
                io{os gqshs j[zdh j?.  f;Zfynk^szso nkswfBoGo ns/ ;[szso BjhA j?, T; dh ftt;Ek ns/
                rshftXhnK  s/  ;wki  d/  eJh  d{i/  szsoK  (systems)  dk  gqGkt  g?Adk  j?.  okifBsh,
                ;wkfie^ftt;Ek, noEftt;Ek, seBheh ftek;, Xow, iks nkfd eJh sZs f;Zfynk B{z gqGkfts
                eod/ jB.  f;Zfynk ns/ fJBQK ;kfonK d/ ftZu fBozso nzsofefonk j[zdh ofjzdh j?.  fJ; soQK
                fJj ikDBk th io{oh j? fe fJj ;G fe; soQK fe;h d/P dh f;Zfynk ftt;Ek B{z gqGkfts eod/
                jB.  f;Zfynk th fJBQK szsoK B{z gqGkfts eodh j?.  fJ; gqeko fJj ikDBk th wjZstg{oD j?
                fe  f;Zfynk  fJBQK  B{z  feZE/  sZe  ns/  fe;  gqeko  gqGkfts  eodh  j?.    fJ;  y/so  ftZu  th
                f;Zfynk^y'i dh io{os j?.  fJ; fdqPNhe'D Bkb th f;Zfynk^y'i dk ftP/P wjZst j?.

                fJfsjkf;e fdqPNhe'D s'A th f;Zfynk dk nfXnB  ehsk  ikDk  wjZstg{oD  j?.  fJj  wB[Zyh
                fifrnk;k  ns/  T[; dh o[uh dk ftPk j?.  ftfGzB ekbK ftZu f;Zfynk dk ;o{g eh fojk j?, feBQK




                                              LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY                                               3
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14