Page 10 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈

È؇ A.A «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ ÁΔ Ë≈‰≈ (Concept of Special Education)
«ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ «¬º’ ‘Á≈«¬Â ‘À «‹‘ÛΔ «’ ÷≈√ ÂΩ Â∂ «Ú’Òª◊ Ϻ⁄∂ ÁΔ «ÚºÒ÷‰ ˜± ˘ ͱ≈ ’È Ò¬Δ
ω≈¬Δ ◊¬Δ ‘ÀÕ «¬√Á≈ ÓÂÒÏ ‘À «’ «√º«÷¡≈ «¬º’ «Ú«ÙÙ‡ Ϻ⁄∂ ÁΔ ˜±ª ‹Ø «’ ¿∞√ÁΔ «Ú’Òª◊Â≈ Á≈ ÈÂΔ‹≈

‘È ˘ ͱ≈ ’È Ò¬Δ «Ú’«√ ’ΔÂΔ ◊¬Δ ‘ÀÕ ‘≈Òª«’ ‘ «¬º’ Ϻ⁄ ‘Δ «Ú«ÙÙ‡ ‘À, «¬√ ’’∂ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈
Á≈ «¬º’ √Ó∞º⁄≈ ¿∞Á≈‘‰ Á∂‰≈ Ó∞Ù’Ò ‘ÀÕ «¬√ ˘ ‘ Ϻ⁄∂ Ò¬Δ «Ú¡’ÂΔ◊ ω≈«¬¡≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ «Ú’Òª◊Â≈
ÓÀ‚Δ’Ò, √Ó≈‹’ ‹ª «√÷Ò≈¬Δ «Úº⁄ ¡Ω÷≈¬Δ Á∂ ’≈‰ ‘Ø √’ÁΔ ‘À ‹Ø «’ «Ú«Á¡≈ÊΔ ÁΔ √Ë≈È Âº’Δ ¡Â∂
«Ú’≈√ «Úº⁄ Ó‘ºÂÚͱÈ Á÷Ò «ÁøÁΔ ‘À, «‹Ú∂∫ «’ √’±Ò Á∂ ‹«Ï¡ª ÂØ∫ Ó∞È≈¯∂ ÁΔ √ÓºÊ≈Õ

’∞ºfi «Ú«Á¡≈ÊΔ Í±Ú Ï≈ÒÚ≈ÛΔ ◊∂‚ ͺË, ’∞fi Í«‘Ò∂, Á±√∂ ‹ª ÂΔ√∂ ◊∂‚ ͺË Â∂ ’øÓ ’ ‘∂ ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ
’∞fi «Ú«Á¡≈ÊΔ ¡‹∂‘∂ ÚΔ ‘Ø √’Á∂ ‘È «‹‘Ȫ ÁΔ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ Ì≈Ù‰ ¡Â∂ Ì≈Ù≈ «Ú’≈√, «◊¡≈È Á∂ «Ú’≈√,
‹ª ÙΔ«’ ‹ª «√÷Ò≈¬Δ «Ú’Òª◊Â≈ ÁΔ ˜± Â∂ Ó∞º÷ ±Í Â∂ ’∂∫Á« ‘Ø √’ÁΔ ‘ÀÕ
«’√∂ «Ú«Á¡≈ÊΔ Ò¬Δ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ ‘∂· «Ò«÷¡ª ¡ø’ª ÂØ∫ «ÓÒ ’∂ Ï‰Δ ‘À:

J «¬º’ «Ú’ÂΔ◊ Í≈·’ÃÓ «‹‘Û≈ «’ Ï≈Ï ¿∞Ó, ◊À «Ú’Òª◊ √≈ÊΔ¡ª ÂØ∫ ¡Òº◊ ‘ØÚ∂ (¿∞Á≈‘È
Ú‹Ø∫ «¬º’ ¡øÈ∂ «Ú«Á¡≈ÊΔ ˘ Ï∂Ò («ÒÍΔ) Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’’∂ ÍÛÈ≈ ¡Â∂ «Ò÷‰≈ «√÷≈¿∞‰≈)Õ
J «Ú«Á¡≈ÊΔ Ò¬Δ ¡È∞’±ÒÂ≈ ¡Â∂ ÂÏÁΔÒΔ¡ª Á∂ È≈Ò Ï‰≈«¬¡≈ «◊¡≈ √Ó≈È (√Ë≈È) Í≈·’ÃÓ «‹Ú∂∫
«’ ◊À «Ú’Òª◊ √≈ÊΔ¡ª Ò¬Δ ‘∞øÁ≈ ‘À (¿∞Á≈‘È Ú‹Ø∫ ÂΔ‹Δ ‹Ó≈ Á≈ «‘√≈Ï ÍÛ≈¿∞‰≈ Í «◊‰ÂΔ

Á∂ ‘«Ê¡≈ ¡Â∂ √‘≈«¬’ Â’ÈΔ’ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’’∂)Õ
J «¬‘Ȫ ºª ˘ ‹ØÛ ’∂ «¬√Â∂Ó≈Ò ’’∂Õ
√ÚÀ-Ó∞Òª’È (Self Assessment)
A. ÷≈ÒΔ Ê≈Úª ˘ ÌØ:
(i) ......... ‘Á≈«¬Â ‘À «‹‘ÛΔ «’ ÷≈√ ÂΩ Â∂ «Ú’Òª◊ Ϻ⁄∂ ÁΔ «ÚºÒ÷‰ ˜± ˘ ͱ≈ ’È Ò¬Δ Ï‰≈¬Δ

◊¬Δ ‘ÀÕ
(ii) ‘ «¬º’ Ϻ⁄ ‘Δ ....... ‘À, «¬√ ’’∂ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ Á≈ «¬º’ √Ó∞º⁄≈ ¿∞Á≈‘‰ Á∂‰≈ Ó∞Ù’Ò ‘ÀÕ
(iii) ........... ÓÀ‚Δ’Ò, √Ó≈‹’ ‹ª «√÷Ò≈¬Δ «Úº⁄ ¡Ω÷≈¬Δ Á∂ ’≈‰ ‘Ø √’ÁΔ ‘À ‹Ø «’ «Ú«Á¡≈ÊΔ ÁΔ

√Ë≈È Âº’Δ ¡Â∂ «Ú’≈√ «Úº⁄ Ó‘ºÂÚͱÈ Á÷Ò «ÁøÁΔ ‘À,

A.B ¡È∞’±ÒÂ≈ ¡Â∂ ÂÏÁΔÒΔ¡ª (Adaptations and Modifications)

«‘Á≈«¬Â ˘ «Ú’ÂΔ◊ ω≈¿∞‰≈ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ Á≈ «¬º’ Ó‘ºÂÚͱÈ «‘º√≈ ‘ÀÕ «‘Á≈«¬Â ¡Â∂ √’±Ò Á≈ ’≈‹

«Ú«Á¡≈ÊΔ ÁΔ ˜± Á∂ «‘√≈Ï È≈Ò Ï‰≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ’Á∂ ’Á∂ «¬º’ «Ú«Á¡≈ÊΔ ˘ ¿∞√ÁΔ «Ú’Òª◊Â≈
’’∂ ‹Ó≈ Á∂ ’øÓ ‹ª ¡≈Áª «Úº⁄ ÂÏÁΔÒΔ ÁΔ ˜± ‘Ø √’ÁΔ ‘ÀÕ ÂÏÁΔÒΔ¡ª ˘ ’ΔÂ≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À:
J «¬º’ Ϻ⁄∂ ˘ «’ «√÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ ‘À ‹ª
J «¬º’ Ϻ⁄ √’±Ò «Úº⁄ «’Ú∂∫ ’øÓ ’Á≈ ‘À

’Á∂ ’Á∂ ÒØ’ «¬‘ √Ø⁄ «’ Í∂Ù≈È ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘È «’ «¬º’ ÂÏÁΔÒΔ ‘؉ ÂØ∫ «’ ÓÂÒÏ ‘À ¡Â∂ «¬º’ ◊∞‹≈≈ ’È ÂØ∫
«’ ÓÂÒÏ ‘ÀÕ ¡≈Ó ÂΩ Â∂ «¬º’ ÂÏÁΔÒΔ Á≈ ÓÂÒÏ ’Δ ÍÛ≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘À ‹ª «Ú«Á¡≈ÊΔ ÂØ∫ «’ ¿∞ÓΔÁ ‘À
«Úº⁄ Í«ÚÂÈ ‘ÀÕ «¬º’ ’≈‹ ˘ ¡≈√≈È Âª «’ «Ú«Á¡≈ÊΔ ˘ Ï≈’Δ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª Á∂ √Ó≈È ÍºË Á≈ ’øÓ È≈
’È≈ ÍÚ∂, ÂÏÁΔÒΔ ÁΔ «¬º’ ¿∞Á≈‘È ‘ÀÕ «¬º’ «Ú«Á¡≈ÊΔ «‹‘Û≈ ¡≈͉∂ ‹Ú≈Ϫ ˘ «Ò÷ È≈ √’∂ ¿∞√˘ ÏØÒ

2 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY