Page 13 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«¬’≈¬Δ-A: «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈: Ë≈‰≈ ¡Â∂ Íë’ÂΔ

(ii) ........ Á≈ ÓÂÒÏ ’Δ ÍÛ≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘À ‹ª «Ú«Á¡≈ÊΔ ÂØ∫ «’ ¿∞ÓΔÁ ‘À «Úº⁄ Í«ÚÂÈ ‘ÀÕ È؇
(˙) ’≈‹ (¡) ÂÏÁΔÒΔ (¬) «Ú’Òª◊Â≈ (√) «Ú«Á¡≈ÊΔ
(iii) ...... º’ Ó≈«Í¡ª ¡Â∂ Í∂Ù∂Úª È∂ Í∞≈‰∂ ÍÃÏøË Á∂ ¡º◊∂ Ӌϱ ⁄∞ÈΩÂΔ¡ª Á∂ Í‘≈Û ÷Û∂ ’ «ÁºÂ∂ √È,

¡Â∂ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ È∂ Â∂‹ ÏÁÒ≈Ú Á≈ √Ó≈ Ù∞± ’ «ÁºÂ≈ √Δ «‹‘Û≈ «’ ¡º‹ ÚΔ ⁄ºÒ «‘≈ ‘ÀÕ
(˙) AIG@ (¡) AIH@ (¬) AIF@ (√) AII@
(iv) ’∞fi ¡Á≈∂ ¡Â∂ ....... ◊À-Ó≈Ó±ÒΔ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª ÁΔ ‹± Á∂ ¡˘√≈ «Ú«Á¡’ √∂Ú≈Úª Ò¬Δ ’·Ø
¡È∞Ù≈√È ÍëÂ√Ê≈ÍÈ ’ ‘∂ √ÈÕ

(˙) «ÚÙ∂Ù √’±Ò (¡) «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ (¬) «Ú’≈√ÙΔÒ Á∂Ù (√) ¡È∞Ù≈√È

A.D Ì≈ «Úº⁄ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ (Special Education in India)

¡≈‹≈ÁΔ ÂØ∫ Í«‘Òª Á∂ Ì≈ «Úº⁄, Á∂Ù «Úº⁄ Ï∞ºË‹ΔÚΔ ÷≈ÏΔ Ú≈Ò∂ Ϻ«⁄¡ª Ò¬Δ Ï‘∞ ÿº‡ «ÚÙ∂Ù √’±Ò √È

«‹‘Û∂ ◊À-√’≈Δ √ø◊·Èª Á∞¡≈≈ ⁄Ò≈¬∂ ‹≈ ‘∂ √ÈÕ ’∞fi «ÁÓ≈◊Δ ¡«Ú’«√ ÒØ’ª ˘ «ÁÓ≈◊Δ ‘√ÍÂ≈Òª
«Úº⁄ ÌÂΔ ’Ú≈«¬¡≈ «◊¡≈ √Δ ¡Â∂ Ï‘∞ √≈∂ ÿ ‘Δ «‘ ◊¬∂ √ΔÕ ¡≈‹≈ÁΔ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ì≈ «Ú’Òª◊Â≈
Í∞ÈÚ≈√ Á∂ ÷∂Â «Úº⁄ ’≈ÎΔ ¡º◊∂ «È’Ò «◊¡≈ ‘ÀÕ «Ú’Òª◊ ÒØ’ª Á≈ «‘‰-√«‘‰ Á≈È ÂØ∫ ‘º’ Â∂ «Úº⁄ ÏÁÒ
«◊¡≈ ‘ÀÕ «√º«÷¡≈, Í∂Ù∂Ú «√÷Ò≈¬Δ, Í∞ÈÚ≈√ Á∂‰≈ ‘∞‰ «¬‘ Á∂‰ Ú≈Ò∂ ÁΔ «¬º¤≈ ‹ª Í√øÁ È‘Δ∫ ‘Δ, Í √‘≈≈

‘≈√Ò ’È≈ «Ú’Òª◊ ÒØ’ª Á≈ ‘º’ ‘ÀÕ
Ì≈ √’≈ È∂ «Ú’Òª◊ ÒØ’ª Ò¬Δ √’≈Δ ÔØ‹È≈Úª ˘ ÍÃÌ≈ÚΔ „ø◊ È≈Ò Ò≈◊± ’È Ò¬Δ, «Ú’Òª◊ª È≈Ò
Â≈ÒÓ∂Ò ’È Ò¬Δ ÓÈ∞º÷ √ø√≈ËÈ «Ú’«√ ’È Ò¬Δ, √ÚÀ Á∂ ÈÓ±È∂ «Â¡≈ ’È Ò¬Δ, ÷Ø‹ ’È Ò¬Δ ¡Â∂
√±⁄È≈ ˘ Á√Â≈Ú∂‹ ¡Â∂ ÍÃ√≈ ’È Ò¬Δ ⁄≈ ≈Ù‡Δ ÍºË Á∂ ¡Á≈∂ «Â¡≈ ’ΔÂ≈ ‘ÈÕ «¬‘ ¡Á≈∂ ‘È:

≈Ù‡Δ Á«Ù‡Δ-«Ú’Òª◊ √ø√Ê≈È, ≈Ù‡Δ √∞‰È-«Ú’Òª◊ √ø√Ê≈È, ‘º‚Δ «Ú’Òª◊Â≈ Ò¬Δ ≈Ù‡Δ √ø√Ê≈È,
¡Â∂ ≈Ù‡Δ Ó≈È«√’ «Ú’Òª◊ √ø√Ê≈ÈÕ «Ú’Òª◊ - «Ú¡’ÂΔ √ø√Ê≈È ¡Â∂ ≈Ù‡Δ Í∞ÈÚ≈√, «√÷Ò≈¬Δ ¡Â∂
÷Ø‹ √ø√Ê≈È Í∞ÈÚ≈√ Ò¬Δ ÁØ ‘Ø ≈Ù‡Δ ÍºË Á∂ ¡Á≈∂ ‘ÈÕ «¬√ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ A@ ≈‹ª «Úº⁄ «ÈÚ≈’ ¿∞Í≈¡
¡Â∂ «Ú¡≈Í’ Í∞ÈÚ≈√ ˘ Ò’Ù º÷ ’∂ «‹Ò≈ Í∞ÈÚ≈√ ’∂∫Á (DRC) ÔØ‹È≈ Ù∞± ’ΔÂΔ ◊¬Δ ‘ÀÕ ‚Δ ¡≈ √Δ ÁΔ

‹ÈÙ’ÂΔ ÁΔ «√÷Ò≈¬Δ Ò¬Δ ⁄≈ ÷∂ÂΔ Í∞ÈÚ≈√ «√÷Ò≈¬Δ ’∂∫Á √Ê≈«Í ’ΔÂ∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ
«√º«÷¡≈ Â∂ ≈Ù‡Δ ÈΔÂΔ (AIHF) «¬º’ Ó‘ºÂÚͱÈ ÿ∞Ó≈¿∞Á≈ Ó∞’≈Ó Ï«‰¡≈ ‘ÀÕ «¬√ ÈΔÂΔ «Úº⁄ Í«‘ÒΔ Ú≈
«Ú’Òª◊Â≈ Ò¬Δ √À’ÙÈ Ù≈ÓÒ ’ΔÂ≈Õ √ø÷∂Í «Úº⁄ √À’ÙÈ «Úº⁄ Ù≈ÓÒ ’ΔÂ∂ ¡ø’ ‘∂· «Ò÷∂ ‘È:
J ‘Ò’Δ «Ú’Òª◊Â≈ Ú≈Ò∂ Ϻ«⁄¡ª ÁΔ «√º«÷¡≈ √Ë≈È √’±Ò «Úº⁄ ‘ØÚ∂◊ΔÕ

J ◊øÌΔ «Ú’Òª◊Â≈ Ú≈Ò∂ Ϻ«⁄¡ª ÁΔ «√º«÷¡≈ «ÚÙ∂Ù √’±Ò «Úº⁄ «‹Ò≈ ’∂∫Á «Úº⁄ ‘Ø√‡Ò ÁΔ √∞«ÚË≈ Á∂
È≈Ò ‘ØÚ∂◊ΔÕ
J «√º«÷¡≈ ÁΔ «Ú¡Ú√≈«¬’Â≈ ˘ Ù∞± ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
J «√«÷¡’ ¡«Ë¡≈ÍÈ ÍÃØ◊≈Óª Ò¬Δ «Ú’Òª◊ Ϻ⁄Δ¡ª ÁΔ «√º«÷¡≈ ˘ Ù≈«ÓÒ ’‰ Ò¬Δ

Í∞È«Ì«Úø«È¡≈«√ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈;
J √≈∂ √ÚÀº«¤’ ’Ø«ÙÙª ˘ ÍÃØÂ√≈«‘ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
¡º‹ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ Á∂ ÷∂Â «Úº⁄ CG «‚ÍÒØÓ≈ ÍÃØ◊≈Ó ¡Â∂ C ÏΔ. ¡À‚. (RCI) «‚◊Δ¡ª ‘ÈÕ Ì≈ÂΔ Í∞ÈÚ≈√
Í«ÙÁ (), √≈Ó≈‹’ ÈΔ¡ª ¡Â∂ ¡«Ë’≈«Â≈ ÓøÂ≈Ò∂ Á∂ «‘ «¬º’ √ª«Ú«Ë’ ¡Á≈≈ ‘À «‹‘Û≈ «’ «Ú’Òª◊

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 5