Page 111 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«¬’≈¬Δ-AA: ◊±≥◊∂ ¡Â∂ ÏØÒ∂ ¡Í≥◊Â≈ ÁΔ¡≈ √Óº«√¡≈Úª, Í«‘⁄≈‰, ’≈È

«¬º’ √∞‰Ú≈¬Δ «Ú◊«Û¡≈ Ϻ⁄Δ¡ª ÁΔ Í«‘⁄≈‰ «’Ú∂∫ ‘ØÚ∂◊≈? √≈¯ ‘À, ¿∞μÊ∂ ’∞ºfi √∞Ì≈¡ ’ ‘∂ ‘È √ø’∂Â’Ø∫ ¡Â∂ √«‘ È؇
’∞ºfi º’ÛΔ √Óº◊ΔÕ Ò∂«’È «¬√ÂØ∫ Í«‘Òª «’ Ϻ⁄∂ ˘ «¬º’ ’‰ Ò¬Δ Ì∂«‹¡≈ ‘À ’«Ò«È’, ’∞ºfi Òº¤‰ «Ú÷≈¬Δ Á∂ ‘∂
‘ÈÕ «¬‘ √∞Ì≈¡ √∞≈◊ Ò¬Δ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Ïº⁄∂ ˘ «Á÷≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À «ÈÓÈ «Úº⁄Ø∫ «¬º’ ‹ª «‹¡≈Á≈Õ

A. Ò◊≈Â≈ ’øÈ «Úº⁄ ÁÁÕ
B. ’øÈ ÚÒØ∫ ÁÚ «ÈÚ‘ÈÕ
C. √Δ ¡Â∂ ¿∞μ⁄Δ ¿∞‚≈È ÌÈ≈ ◊Ò∂ ¡’√ ‘؉ Ú≈ÒΔÕ
D. √øÂ∞ÒÈ ÁΔ ’ÓΔÕ

E. «Èº⁄∂ «Ò÷∂ «ÁÙ≈Úª «Úº⁄ ¡√ø◊ÂΔÕ
F. ‘Ó∂Ù≈ ͱ¤ ’Δ-’Δ
G. ‹ª⁄-ÍÛÂ≈Ò Ï∞Ò∑ ¡øÁØÒÈÕ
H. Ì≈Ù‰ ÁØÙÕ

I. √ΔÓ ÙÏÁ≈ÚÒΔÕ
A@. «Ë¡≈È Ì∞◊Â≈È∂ «Úº⁄ Í∂Ù≈ÈΔ ‘∞øÁΔ ‘ÀÕ
AA.B.B ’≈‰ (Causes)

√∞‰Ú≈¬Δ È∞’√≈È Á∂ √≈∂ ’≈‰ª ⁄≈ Á∂ «‘ Ú◊Δ’Ã ’ΔÂ≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À: (’) ÚøÙ≈È∞◊ ¡Â∂ ◊À

ÚøÙ≈È∞◊ (÷) ‹øÓ‹≈ ¡Â∂ ¡«Ë◊‘‰ (◊) ÍÃ√Ú Í±Ú, ÍÃ√Ú’≈ÒΔÈ ¡Â∂ ÍÃ√Ú Á∂ Ï≈¡Á, ¡Â∂ (ÿ) √Δ’
¡Â∂ Ó≈È«√’Õ ’Á∂ ’Á∂ √∞‰È «Úº⁄ Í∂Ù≈ÈΔ ‘∞øÁΔ ¡≈È∞Ú∫«Ù’ Á∞¡≈≈ ͱÚ «ÈË≈ ‘À «Ú¡’ÂΔ ÁΔ √ø⁄È≈Õ
«¬‘ ‹ÈÓ Á∂ √Ó∂∫ ÓΩ‹±Á ‘Ø √’Á≈ ‘À ‹ª ‹ΔÚÈ «Úº⁄ Ï≈¡Á «Úº⁄ «Ú’«√ ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ «¬√ ÁØÙØ∫ ·Ø’, Ø◊ ‹ª
Á∞ÿ‡È≈ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó ÚÒØ∫ ‘≈√Ò ’ ‘∂ ‘ÈÕ ¡Í’Ù¬Δ ¡Í≈‘‹Â≈ Á∂ «¬º’ ÚøÙ≈È∞◊ ÍÃ’≈ ‘ÀÕ «Î ¿∞μÊ∂

¡Í’Ù¬Δ Âø«’≈ ÏØÒ≈͉ Á∂ «¬º’ ÚøÙ≈È∞◊ ÍÃ’≈ ‘À ‹Ø ‹ÈÓ Á∂ √Ó∂∫ ÓΩ‹±Á ‘À ‹ª ‘Ø √’Á≈ ‘À ‹ΔÚÈ «Úº⁄
Ï≈¡Á «Úº⁄ «Ú’«√ ’‰≈Õ «¬√Ò¬Δ Ó≈Â≈Úª ˘ ◊Ì≈Ú√Ê≈ Á∂ ÁΩ≈È «¬√ ÁÚ≈Úª ˘ ÒÀ‰ Ò¬Δ ÍÃÂΔÏø«Ë ’
‘∂ ‘ÈÕ Ó≈ÂÃ’ ’∞ÍØÙ‰ ¡Â∂ ◊Ì≈Ú√Ê≈ Á∂ ÁΩ≈È Ø◊Δ «‘‰ ÁΔ ‘≈Ò «Úº⁄ ’∞ºfi Ó‘ºÂÚͱ‰ ’≈È ÚΔ ‘ÈÕ
Ó√ÂÙ’ Â≈Í, Ó√ÂÙ’ ‹ª √∞‰È ÍÉ≈ÒΔ ¡Â∂ Ï∂È «‡¿±Ó Á≈ ¡‰-¿∞«⁄ «Ú’≈√ ¡Â∂ ’∞ºfi È∞’√≈È √∞‰Ú≈¬Δ

Á∂ √È≈«¬«Ú’ Á≈ ’≈È Ï‰Á≈ ‘ÀÕ ÍÃ√Ú’≈ÒΔÈ ’≈È √≈≈ ÍÃ√Ú Á∂ √Ó∂∫ Á∂ Ï≈¡Á ¡È≈’«√Â≈ √Ó«√¡≈Úª
ÚÒØ∫, ÍÃ√Ú «Úº⁄ √øÁøÙ, Ú≈‹≈ Úø‚ Á∂ ÚÂØ, √Óª ÚÒØ∫ Í«‘Òª ÍÃ√Ú Á∂ Ï≈¡Á ÍΔÒ¡≈ ¡Â∂ Úø‚ «Úº⁄ √øÚ∂ÁÈ≈‘≈Δ
¬∂‹∂∫‡Ø∫ Á∂ ÚÂØ Á∞¡≈≈ Â∞øÂ, ’≈ÒΔ ÷øÿ, ‡≈«¬Î≈«¬‚ Ï∞÷≈, «¬ø√∂Î∂Ò≈«¬«‡√ ¡Â∂ ’ø·Ó≈Ò≈ Á≈ Ø◊ È∞’√≈È
√∞‰Ú≈¬Δ Á∂ Ó‘ºÂÚͱ‰ ÍÃ√ÚغÂ ’≈È ‘∞øÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ √Ì Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ’≈’ª, Á∞ÿ‡È≈Úª, ◊øÌΔ ‹ÒÁ≈ ‘À,

˜«‘ΔÒ≈ ÁÚ≈Úª, Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ¡Ú√≈Á ¡Â∂ Á∞º÷ ÚΔ √∞‰Ú≈¬Δ ‘Ø ÁØÙÕ ¡øÁÒ≈ ’øÈ «Úº⁄ √∞‰Ú≈¬Δ ‹Ø Ù≈«¬Á
‘Δ ’Á∂ ‘∞øÁ≈ ‘À ÁΔ È∞’√≈È «Úº⁄¡√≈Ó≈«È«¬Â≈Úª‹ª √∞‰È Âø«’≈ ÈÂΔ‹≈ √‹Δ ’‰ Ò¬Δ ¿∞μÂÁ≈¬Δ ‘ÀÕ
’Á∂ ’Á∂ Ï‘≈ÍÈ Ø◊ Á≈ Ï‘≈«È¡≈ Á∂ È≈Ò Ì«Ó ‘À «‹√ «Úº⁄ «Ú¡’ÂΔ ˘ √∞‰È Ò¬Δ ’‰ «Úº⁄ ¡√ÓÊ
‘؉ Á≈ «Á÷≈Ú≈Õ Ò∂«’È Ø◊ Á≈ Ï‘≈«È¡≈ «ÚÙ∂Ù ÍÃΔ÷¡≈ Á∞¡≈≈ Í≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À Õ

A. H.I. Á∂ ‹ÈÓ ÚÒØ∫ Í«‘Òª ’≈È: ’∞ºfi ’≈È ‘À ‹Ø ‹ÈÓ ÚÒØ∫ Í«‘Òª ‘∞øÁ∂ ‘È
(’) ÚøÙ≈È∞◊ (÷) ±Ï∂Ò≈ (◊) √ø’Ã≈«Ó’ Ø◊
(ÿ) ‚◊√ ¡Â∂ (Ÿ) ’∞ÍØÙ‰Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 103