Page 202 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈

È؇ ÁΔ Ì≈◊ΔÁ≈Δ Á∂ ¡≈Ë≈ ¿∞μÂ∂ ¿∞È∑ª˘ „±ø„ √º’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ϻ⁄Δ¡ª Á∂ ±Í «Úº⁄ ⁄ø◊Δ Â∑ª ÚÒØ∫ √Ó≈‹ ¡Â∂ ≈Ù‡ Ò¬Δ
«¬º’ Ó‘≈È Î‹ ‘ÈÕ

BB.A ÓÂÒºÏ ¡Â∂ ͤÛ∂ Ϻ⁄Δ¡ª ÁΔ Í«Ì≈Ù≈ (Meaning and Definition of Backward
Children)

ÙÏÁ «Íº¤Û∂͉ ÓÈÓ≈È∂ „ø◊ ÚÒØ∫ Í«Ì≈«Ù ’ΔÂ≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À, Ò∂«’È «¬‘ Ó∞Ù’Ò «Ú¡≈Í’ ±Í ÚÒØ∫
Í«Ì≈«Ù ’‰ Á∂ Ò¬ΔÕ Ï‡ Á∂ ¡È∞√≈: ͤÛ∂ Ϻ⁄∂ ÚÒØ∫ «¬º’ ‘À ‹Ø ¡◊ÒΔ ‹Ó≈ Á∂ ’øÓ ’‰ «Úº⁄ ¡√ÓÊ

‘À «’ ‘∂·ª ‹Ø ¡≈Í‰Δ ¿∞Ó Á∂ «¬º’Ø «‹‘∂ ‘ÀÕ
«Ó¡≈Á «Íº¤Û∂͉ ˘ «√º«÷¡≈ Ì≈◊ÎÒ Á∂ Ó≈ÓÒ∂ «Úº⁄ √Óºfi≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ Í¤Û∂ Ϻ⁄≈ ‘À «¬º’ «‹√Á≈
«Ú«Á¡’ Ì≈◊ÎÒ HE ‹ª ‘ÀÕ ÙÏÁ ‹ª «Ú«Á¡’ Ì≈◊ÎÒ ˘ «¬ø«◊ ’Á≈ ‘À, Ù≈«¬Á, ⁄≈‘∂ √’±Ò ӘӱȪ Á∂
«¬º’ √Ó±‘ Á∂ «¬º’ «Ú«Á¡≈ÊΔ Á∂ «◊¡≈È Á≈ ¡≈͉∂ È≈Ò √Ó≈È ‘À ’≈Ò≈È∞’«Ó’ ◊∂‡, ‹ª ’Δ «¬‘ ¿∞μÂ∂ ‹ª

‘∂·ª ͺË ¿∞μÂ∂ ‘À ¿∞√˘ ¡≈Í‰Δ ¿∞Ó Ò¬Δ ¿∞∫ÓΔÁ ’ΔÂΔ ‹≈‰ΔÕ √Ò Î≈Ó±Ò≈ ‘À, «¬√Ò¬Δ:
¡√≈Ó≈«‹’ √∞Ì≈¡ Ϻ⁄Δ¡ª ˘, ‹Ø «¬º’Ø «‹‘∂ ÚÒØ∫ ÿº‡ ⁄Ó ÈØ’ ¿∞μÂ∂ ‘È √≈Ó≈‹’ √Â∂ Á∂ Úø‚Õ ÁØÙ ÁΔ
√Óº«√¡≈ ÒØ’ª Ò¬Δ ◊øÌΔ «⁄øÂ≈ Á≈ «ÚÙ≈ Á∂ ±Í «Úº⁄ Í∂Ù ’ΔÂ≈ ‘À, «√«÷¡’ª, ¡«ÌÌ≈Ú’Ø∫, ÓÈØ«Ú«◊¡≈È’
¡Â∂ √≈Ó≈‹’ ’Ó⁄≈Δ ‘È, ‹Ø ÓÈ∞º÷ Á∂ √≈Óø‹«√¡Í±‰ «Ú’≈√ «Úº⁄ «ÚÙÚ≈√ Ù÷√Δ¡ÂÕ «√«÷¡’ª Á∂ ‹Ú≈È

«Ú«Á¡≈ÊΔ Á∂ Ù÷√Δ¡Â ˘ √±Í Á∂‰ Ò¬Δ ‹«øÓ∂Á≈ ‘ÈÕ «’ÙØ≈Ú√Ê≈ Á∂ ͺË ¿∞μÂ∂ ¡≈Ó ÂΩ ¿∞μÂ∂ Í≈«¬¡≈
‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ‹Ø Ϻ⁄Δ¡ª ÁΔ ¿∞Ó Á∂ ‘∂·ª ‘È ¡·≈ª √≈Ò Ï≈Ò ¡Í⁄≈Δ ‹≈«‰¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ

BB.B ͤÛ∂ Ϻ⁄Δ¡ª ÁΔ «ÚÙ∂ÙÂ≈ (Characteristic of Backward Children)

Ï‡ ¡Â∂ Ó≈È«√’ ¿∞Ó ¡Â∂ ’≈Ò≈È∞’«Ó’ ¿∞Ó ÁΔ ÓÁÁ Á∂ È≈Ò √ª«÷≈«¬’Δ¬∂ «ÚÙ∂ÙÂ≈ ‘À Ϻ⁄∂ ’ΔÂΔÕ
A. ͤÛ∂ Ϻ⁄∂ Ó≈È«√’ ¿∞Ó ¡≈͉∂ ’≈Ò≈È∞’«Ó’ ¿∞Ó ÁΔ Â∞Ò‰≈ «Úº⁄ ¤Ø‡Δ ‘ÀÕ
B. «¬º’ ͤÛ∂ Ϻ⁄∂ ÓøÁ Á∂ ±Í «Úº⁄ ⁄ø◊Δ Â∑ª ÚÒØ∫ ‘À, Ò∂«’È ‘Ó∂Ù≈ È‘Δ∫ ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ
C. «¬º’ Ϻ⁄∂ ÁΔ √∞√ÂΔ ¡≈͉∂ «Íº¤Û∂͉ Á∂ ’≈‰ª «Úº⁄Ø∫ «¬º’ ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ

D. «¬º’ ͤÛ∂ Ϻ⁄∂ ˘ ¿∞‘ ’Δ ’‰ «Úº⁄ √ÓºÊ≈Ú≈È ‘À ÁΔ Â∞Ò‰≈ «Úº⁄ ÿº‡ «√º«÷¡≈ ÍÃ≈ÍÂΔ ‘ÀÕ
E. ¿∞‘ ÎÂ≈ Ú◊ Á∂ È≈Ò «¬º’ «ÚÙ≈ «Úº⁄ ÚΔ ‹ª √≈∂ ӘӱȪ «Úº⁄ È‘Δ∫ º÷ √º’Á∂ ‘ÀÕ
F. «¬º’ ͤÛ∂ Ϻ⁄∂ Ú◊ Á∂ ¡◊Ò∂ ‘∂·ª ’øÓ ’‰ «Úº⁄ ¡√ÓÊ ‘ÀÕ ’Ω‰ ¿∞Ó Ò¬Δ «¬º’Ø «‹‘∂ ‘ÀÕ ‹Ó≈Â
’≈‹ ¡Â∂ ÍΔ«÷¡≈ ‹ª Ú◊ ÍÃΔ«÷¡≈ «Úº⁄ ’Ó‹Ø ‘ÀÕ

«¬º’ ͤÛ∂ Ϻ⁄∂ ˘ ’∞ºfi «¬º’Ø «‹‘∂ Òº¤‰ ‘ÀÕ «¬‘ ⁄≈ Ó∞º÷ Ù∂‰Δ¡ª «Úº⁄ Ú◊Δ«’à’ ‘∂ ‘ÈÕ
A. √Δ’ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª: √Δ’ ±Í ÚÒØ∫ ͤÛ∂ Ϻ⁄Δ¡ª ˘ ‘ΩÒΔ ÎÂ≈ ÚÒØ∫ ‹ª ¡Ú «Úº⁄ ÌΩ«Â’ ‹ª
«√‘ «Ú’≈√Õ ¿∞‘ ’∞ºfi √Δ’ ÁØÙ ¡Â∂ ’ÓΔ ‹ª ¡º÷ª ÁΔ «Ú’≈, Ⱥ’ ¡Â∂ Ì≈Ù‰ ÁØÙ, ¿∞È∑ª ÁΔ Í∂ÙΔ
◊ΔÏ ‹ª ‘ΩÒΔ ÎÂ≈ ÚÒØ∫ ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ

B. Ó≈È«√’ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª: «Íº¤Û∂͉ Á≈ ÍÃÓ∞º÷ ÷∂Â ÷∞«Î¡≈ ‘À, ¡≈Í‰Δ Ï∞ºËΔ ÚÒØ∫ ÿº‡ ‘À ¡Ω√ÂÕ ¿∞‘
ÁÒΔÒ «Úº⁄ ’ÓΔ, ¡Ó± √Ø⁄ √øÏøË’ÙÓÂ≈Úª˘ Á∂÷‰Õ ¿∞‘ ’‰ «Úº⁄ ¡√ÓÊ ‘À ¿∞È∑ª Á∂ Úº÷≈
¡È∞ÌÚª √‘√øϺËÕ
C. √≈Ó≈‹’ ¡Â∂ ÈÀ«Â’ Á∂ Òº¤‰: √≈Ó≈‹’ «Ú’≈√ Á∂ ±Í «Úº⁄ «¬º’Ø «‹‘∂ Ϻ⁄Δ¡ª Á∂ È≈Ò Â∞Ò‰≈ «Úº⁄

194 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY