Page 130 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñF: ¡«Ë’≈

√Ó≈‹ Á∂ ÍzÂ∆ «ÁzÙ‡∆’؉ ‹ª ≈‹ Á∂ ’ßÓª È≈Ò √Ïß«Ë √ÍÙ‡ «Ú⁄≈ª Á≈ ¡«‘√≈√ ˛Õ «¬√ Â∑ª Í∆‡ ‹ØÈ√ È؇
Ú∆ «Ò÷Á∂ ‘È, “¡«Ë’≈ Á≈ ¡Ê ’∆ ˛?- «¬√ ÍzÙÈ ”Â∂ ‘≈Ò∂ Âæ’ Ú∆ Úæ÷-Úæ÷ Á≈Ù«È’ª «Úæ⁄ ÓΩ«Ò’ ÓÂÌ∂Á
‘ÈÕ ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ ‹∂’ ¡«Ë’≈ª Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ’ج∆ Íz◊Â∆ ‘ج∆ ˛ ª «¬‘ Íz◊Â∆ Úæ÷Ú≈Á ÚæÒ ˛, «’√∂
“«¬’æÒ∂ √æ⁄” Á∂ ÚæÒ È‘∆∫Õ”

G. ¡«Ë’≈ª Á≈ Ó≈’√Ú≈ÁΔ «√˪ (Marxist Theory of Rights)
ÍÃ∆Ì≈Ù≈Úª, «Ú¡≈«÷¡≈Úª ¡Â∂ ˙«⁄ÂÔ Á∆ «Ú«ÌøÈÂ≈ Á∂ Ï≈Ú‹±Á «Ú¡’Â∆ Á∂ ¡«Ë’≈ª Á≈ ¡√«ÂæÂÚ ¿πÁ≈Ú≈Á
Á∆ ÓΩ«Ò’ Ë≈È≈ ˛Õ ¡«Ë’≈ √Ó≈«‹’ ÍæË ”Â∂ «Ú¡’Â∆ Á∆¡ª ’πfi ¡«‹‘∆¡ª Óß◊ª ‘È, «‹È∑ª ˘ ≈‹ ¡≈͉∂
’≈˘È ÚæÒØ∫ √πæ«÷¡Â ’Á≈ ˛Õ «¬È∑ª ¡«Ë’≈ª Á∂ ¡Ë≈ ⁄≈‘∂ Íz«’«Â’ ‘؉ ‹ª ’≈˘È∆, «¬«Â‘≈«√’, ÈÀ«Â’
‹ª ’«Ò¡≈‰’≈∆, «¬‘ «Ú¡’Â∆ Á∂ ÓΩ«Ò’ ¡«Ë’≈ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡, Ó≈’√Ú≈Á «Úæ⁄ ¡√∆∫ ¡«Ë’≈ª Á∂
«’√∂ «ÈÙ«⁄ «√˪ Á≈ ¡«‘√≈√ Í≈™Á∂ ‘ªÕ Ó≈’√Ú≈Á Á∂ ¡«Ë’≈ √ÏßË∆ «Ú⁄≈ «Èæ‹∆ √ßÍÂ∆ Á∆ Ë≈È≈ Á∂
È≈Ò ‹πÛ∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ Ó≈’√ Á≈ Óπæ÷ Ò椉 ͱߋ∆Ú≈Á∆ √Ó≈‹ ¡Â∂ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ «‘≈, ¿π√ È∂ ≈‹ ‹ª
≈‹ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ Á∂ √Ïß˪ Á≈ ’ج∆ «ÈÙ«⁄ «√˪ Í∂Ù È‘∆∫ ’∆Â≈ ¡Â∂ Ó≈’√Ú≈Á Á∂ ¡Ë∆È ¡√∆∫ ¡«Ë’≈ª
Á∂ «’√∂ √’≈≈ÂÓ’ «√˪ Á≈ ¡«‘√≈√ Í≈™Á∂ ‘ªÕ ÂÁ ‘∆ ¡«Ë’≈ª ”Â∂ ¿π√ Á∂ «Ú⁄≈ª È∂ Ïπ‹π¡≈ ¡«Ë’≈ª Á∂
÷Ø÷Ò∂͉ Á≈ ÍÁ≈Î≈Ù ’∆Â≈ ‹Ø «ÈøÂ Ï≈¡Á «Úæ⁄ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ Ó≈’√Ú≈Á∆ Ò∂÷’ª È∂ Ú∆ «ÈÌ≈¬∆Õ ’zªÂ∆ Á∂
Ï≈¡Á √ØÚ∆¡Â Ô±È∆¡È ¡Â∂ ⁄∆È Á∂ √ß«ÚË≈È Á∂ ¡«Ë¡≈¬∂ ‹ØÛ∂ ◊¬∂ Ízß± «ÚÚ‘≈«’ ÍæË ”Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆ Íz≈ÍÂ∆
Ú∆ «¬’ √πÍÈ≈ ‘∆ ‘∆Õ

Ïπ‹π¡≈ ¡«Ë’≈ª ÁΔ ¡≈ÒØ⁄È≈
Ó≈’√ È∂ ¡≈͉∆¡ª Ùπ±¡≈Â∆ ⁄È≈Úª «Úæ⁄ Ïπ‹π¡≈ ≈‹ «Úæ⁄ «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ¡«Ë’≈ª Á∆ Íz«’Â∆ Á≈
«ÚÙÒ∂Ù‰ ’∆Â≈Õ ¿πÈ∑ª Á≈ «Ú⁄≈ √∆ «’ ¡≈«Ê’ È≈-Ï≈ÏÂ≈ ≈‹È∆«Â’ È≈-Ï≈ÏÂ≈ ˘ ‹ÈÓ «ÁßÁ∆ ˛Õ
ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫, Ó˜Á± Ú◊ Ï‘πÓ «Úæ⁄ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹±Á √’≈ «Úæ⁄ Ù≈√’ Ú◊ Á≈ Á‹≈ ’Á∂ Ú∆ Íz≈Í ȑ∆∫
’ √’Á≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡«Ë’≈ ÷Ø÷Ò∂ ‘∆ «‘‰◊∂Õ ¡≈͉∆ Íπ√Â’ ‘The Jewish Question 1843’ «Úæ⁄ Îzª√
¡Â∂ ¡Ó∆’≈ Á∂ √ß«ÚË≈Ȫ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’∆Â∂ ◊¬∂ ÓÈπæ÷∆ ¡«Ë’≈ª Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’Á∂ ‘ج∂ Ó≈’√ ’«‘ßÁ∂ ‘È
«’ «¬‘ ÓÈπæ÷∆ ¡«Ë’≈ Ï‘π ‘æÁ Âæ’ ≈‹È∆«Â’ ¡«Ë’≈ √È, «‹È∑ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‘Ø ÒØ’ª Á∂
È≈Ò ‘∆ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ √∆Õ «¬È∑ª Á∆ «ÚÙ∂-Ú√± ¡Â∂ Íz«’Â∆ ≈‹ Á∆ Íz«’Â∆ ”Â∂ «ÈÌ ’Á∆ ‘ÀÕ «¬‘
“≈‹È∆Â’ √πÂßÂÂ≈Úª” ¡Â∂ “È≈◊«’ ¡«Ë’≈ª ÂØ∫ Úæ÷ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «‹Ú∂∫ ¡≈ÂÓ≈ Á∆ √πÂßÂÂ≈ ¡Â∂
Ë≈«Ó’ √πÂßÂÂ≈Õ Ïπ‹π¡≈ √Ó≈‹ «Úæ⁄ “«Ú¡’Â∆ Á∂ ¡«Ë’≈” ¡Â∂ “È≈◊«’ Á∂ ¡«Ë’≈” «Úæ⁄ ¡ßÂ ’∆Â≈
‹ªÁ≈ ˛Õ «Ú¡’Â∆ È≈◊«’ √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘؉ Á∂ È≈Â∂ ‘∆ «Ú¡’Â∆ ˛ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ Â∂ ¿π√ Á∂ ¡«Ë’≈ª ˘
ÓÈπæ÷∆ ¡«Ë’≈ «’™ «’‘≈ ‹≈Ú∂Õ Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈ «¬√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ≈‹ Á≈ È≈◊«’ √Ó≈‹ Á∂ È≈Ò √ÏßË
¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ Óπ’Â∆ Á∆ Íz«’Â∆ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ
«Ú¡’Â∆ Á∂ ¡«Ë’≈ È≈◊«’ √Ó≈‹ Á∂ ÓÀ∫Ï ‘؉ Á∂ È≈Â∂ ‘πßÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬‘ ÓÂÒÏ∆ «Ú¡’Â∆ Á∂ ¡«Ë’≈
‘È, «¬’ ¡«‹‘≈ «Ú¡’Â∆ ‹Ø Á±√∂ «Ú¡’Â∆¡ª ¡Â∂ «¬’æ· ÂØ∫ Í«‘Òª ˛Õ AGIC Á∂ ÎzÀ∫⁄ √ß«ÚË≈È È∂ Ï≈ÏÂ≈,
√πÂßÂÂ≈, √ßÍÂ∆, √πæ«÷¡≈ ¡≈«Á ˘ «Ú¡’Â∆ Á∂ ¡«Ë’≈ ¡ÀÒ≈È ’∆Â≈Õ «¬√ Á∂ ¡Èπ√≈ √πÂßÂÂ≈ Á≈ ¡Ê √∆
«’√∂ Ú∆ «Ú¡’Â∆ ˘ ¡≈͉∆ ÓÈÓ˜∆ ’È Á∆ √πÂßÂÂ≈ ÏÙÂ∂ «’ ¿π‘ Á±√∂ ˘ Èπ’√≈È È≈ Í‘πß⁄≈¬∂Õ Ó≈’√
Á∂ ¡Èπ√≈ «¬‘ «¬’ ¡«‹‘∂ √Ú≈Ê∆ «Ú¡’Â∆ Á∆ √πÂßÂÂ≈ √∆ ‹Ø ÷πÁ Âæ’ √∆«Ó ˛Õ √πÂßÂÂ≈ Á≈ «¬‘ ¡«Ë’≈
«Ú¡’Â∆ ˘ «Ú¡’Â∆ È≈Ò «ÓÒ≈¿π‰ Á≈ È‘∆∫, ÏÒ«’ ¿πÈ∑ª ˘ ¡Òæ◊ ’È Á≈ ¡«Ë’≈ ˛Õ «¬√∂ Â∑ª √ßÍÂ∆ Á≈
¡Ê √∆ ¡≈͉∆ «Ó‘ÈÂ, Ú√±¡ª, ¡≈ÓÁÈ ¡≈«Á Á≈ √Ó≈‹ Á∆ ÍÃÚ≈‘ ’∆Â∂ «ÏȪ ¡≈͉∆ Ó˜∆ È≈Ò «¬√Â∂Ó≈Ò
’È≈, ÷∆Á‰≈ ‹ª Ú∂⁄‰≈ ¡Â∂ ÙπæË ÓÂÒÏ Á≈ ¡«Ë’≈Õ √πÂßÂÂ≈ ¡Â∂ √ßÍÂ∆ È≈◊«’ √Ó≈‹ Á∂ ¡Ë≈ ‘ÈÕ «¬‘
¡«Ë’≈ ‘Ø «Ú¡’Â∆¡ª ˘ «Ú¡’Â∆◊ √πÂßÂÂ≈ «Úæ⁄ π’≈Ú‡ ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª Ï≈ÏÂ≈ Ú∆ √πÂßÂÂ≈
Á≈ ‘∆ Á±√≈ ±Í ˛ ¡Â∂ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ˘ «ÏȪ «’√∂ Ì∂ÁÌ≈Ú Á∂ ÷πÁ «Úæ⁄ «¬’ Ò椉 √Ó«fi¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬√
Á≈ ¡Ê ˛ «’ ’≈˘È √≈«¡ª Ò¬∆ Ï≈Ï ˛ ⁄≈‘∂ ¿π‘ æ«÷¡≈ ’Á≈ ˛ ‹ª √˜≈ «ÁßÁ≈ ˛Õ √πæ«÷¡≈ Á≈ ¡Ê ˛
√Ó≈‹ Á∂ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ Á∂ ‹∆ÚÈ ¡Â∂ √ßÍÂ∆ Á∆ √πæ«÷¡≈Õ √πæ«÷¡≈ Á∆ Ë≈È≈ √Ó≈‹ ˘ ¡≈͉∂ ÓÂÒÏ ÂØ∫ ¿πµÍ
¿πµ·‰ Á≈ ÓΩ’≈ È‘∆∫ «ÁßÁ≈, ÏÒ«’ «¬‘ ÓÂÒÏ ˘ «ÁzÛ ’È Á≈ ‘Ω∫√Ò≈ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 123