Page 48 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñB: Ù’ÂΔ ¡Â∂ √æÂ≈

ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √ßÌÚ ‘æÁª Âæ’ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∆ √«ÊÂ∆ Íz≈Í ’∆Â∆ ‹≈Ú∂Õ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈Úª ‘Ó∂Ù≈ ¡Â∂ È؇
√ÚÂ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∆ ÂÒ≈Ù «Úæ⁄ «‘ßÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¡Àµ√. ¡ÀµÓ. «ÒÍ√∂‡ Á≈ ’ÊÈ ˛ «’ ““«’√∂ Ú«ÙÙ‡ ÒØ’ÂßÂ
Á∆ √«ÊÂ≈ È≈ ’∂ÚÒ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ ”Â∂ ‘∆, ÍÃø» ¿πµÊ∂ Á∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ √Ó∫ ¡Â∂ √ÓæÊ≈ ”Â∂ Ú∆
«ÈÌ ’Á∆ ‘ÀÕ””

«Ú⁄≈ÙΔÒÂ≈ : Ë≈È≈ Á≈ «Ú’≈√
«¬√ ÙÏÁ Á∆ ÚÔπÂÍÂ∆, ÒÀ«‡È Ì≈Ù≈ Á∂ ‘Legitumus’ ’ÂØ∫ ‘ج∆ ˛ ¡Â∂ ÓæË’≈Ò «Úæ⁄ «¬√‘ Legitimitas ‹ª
¡ª◊Ò Ì≈Ù≈ «Úæ⁄ “lawful’ ¡Â∂ “«ÚË≈«È’” «’‘≈ «◊¡≈Õ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∂ «Ú⁄≈ ‹ª Ë≈È≈ Á≈ ¡≈͉≈ «¬’
¶Ó≈ «¬«Â‘≈√ ˛Õ ÍÒ∂‡Ø È∂ “«È¡≈” Ì≈ÚÈ≈ Á∂ ¡Ë∆È «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á≈ Ï∆‹≈Ø͉ ’ «ÁæÂ≈ √∆Õ ¿π√ Á∂ ¡Èπ√≈
‘∂’ Ù≈√È Á≈ ÏπæË∆ͱ‰ ¡Ë≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆¡ª ‹Û∑ª ÈÀ«Â’ ÓπæÒª, Á∆ÿ’≈Ò∆È «ÚÙÚ≈√ª
¡Â∂ √Ë≈‰ √Ú∆’≈Â≈ Á∆ ◊«‘≈¬∆ «Úæ⁄ ◊¬∆ ‘ج∆ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ ¡√± È∂ ’≈˘È Ù≈√È ‹ª √ø«ÚË≈È’
Ù≈√È Á∂ ±Í «Úæ⁄ «¬√ Ë≈È≈ Á≈ «⁄Â‰ ’∆Â≈ ˛Õ «√√Ø È∂ ‘Legitimum’ ÙÏÁ Á≈ ÍzÔØ◊ “«ÚË∆ Áπ¡≈≈ ◊«·Â
Ù’Â∆¡ª ‹ª ‹æ‹ª” Á∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ ˛Õ Ï≈¡Á «Úæ⁄ «¬√ Á≈ ÍzÔØ◊ Íz≈⁄∆È ÍzßÍ≈Úª Á∂ ÍzÂ∆ ¡Èπ’±ÒÂ≈, ±Û∆◊Â
«’«¡≈ «ÚË∆¡ª, √ø«ÚË≈«È’ «ÈÔÓª ¡Â∂ √Ú-«ÚÚ√Ê≈ Á∂ Âæª Á∂ Ò¬∆ ¡Í‰≈«¬¡≈ ‹≈‰ Òæ◊≈Õ ÓæË’≈Ò «Úæ⁄
¡ß«Â¡≈⁄≈∆ ‹ª ¡Í‘Â≈ Ù≈√’ ¡Â∂ «È¡≈Ôπ’ Ù≈√’ «Úæ⁄ ¡ßÂ Áæ√Á∂ ‘ج∂ «¬√ Á≈ Úȉ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ
¡√± È≈Ò «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ≈ ’Á∂ ‘ج∂ Ó≈√Δ«Ò¡≈ ¡≈Î Í∂‚»¡≈ È∂ «¬√ ÙÏÁ Á∆ ËÓ Ù≈√Â∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Á∆
ʪ ”Â∂ √ø«ÚË≈«È’ «Ú¡≈«÷¡≈ Í∂Ù ’∆Â∆Õ Ò≈’ È∂ √«‘ÓÂ∆ ¡Â∂ √ÓfiΩÂ∂ Á∆ Ë≈È≈ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò «¬√ «Ú⁄≈
Á≈ «ÁzÛ √ÓÊÈ ’∆Â≈Õ
¡≈Ëπ«È’ Ôπæ◊ «Úæ⁄ «¬’ √ÚÌΩ«Ó’ Ë≈È≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ «¬√ Á≈ Í«‘Ò∆ Ú≈ ÍzÂ∆Í≈ÁÈ Ó∂’√ Ú∂Ï Áπ¡≈≈ ’∆Â≈
«◊¡≈Õ ¿π√ Á∂ ¡Èπ√≈ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ «ÚÙÚ≈√ ”Â∂ ¡Ë≈« ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ Ò¬∆ ¡≈«◊¡≈
Í≈Ò‰ Á∆ √«ÊÂ∆ Íz≈Í ’Á∆ ˛Õ ÓÀ’√ Ú∂Ï È∂ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∂ ¡Ë≈ª ”Â∂ Ú∆ «Ú√Ê≈ͱÚ’ «Ú⁄≈ ’∆Â≈
˛Õ ¿π√ È∂ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∂ «ÂßÈ ¡Ë≈ Áæ√∂ ‘È : ÍzßÍ≈◊Â, ÏΩ«Ë’ ’≈˘Èª ¡Â∂ «¥ÙÓ≈ÂÓ’Õ «¬’ ‘Ø «Ú⁄≈’
’≈Ò √’«Ó‡ (Carl Schmitt) È∂ ÒØ’Âß«’ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∆ √Óæ«√¡≈ ”Â∂ «Ú⁄≈ ’∆Â≈ ˛Õ ◊π◊ÒΔÓØ ÎÀØ
(Gugleilmo Ferro) È∂ ÒØ’ÂßÂ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∂ ÁØ ¡Ë≈, (A) Ï‘π ¡Â∂ (B) ÿæ‡ «◊‰Â∆ «ÚØË∆ ÁÒ Áæ√∂ ‘ÈÕ
¿π‘ ÓÀÂ’Ô ˘ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á≈ ˜±∆ Âæ ȑ∆∫ ÓßÈÁ≈Õ ÒØ’ÂßÂ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ¡Ë∆È «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈
Á∂ Íz√ß◊ «Úæ⁄ «¬’ Ó‘æÂÚͱÈ ÂæÊ «¬‘ ˛ «’ «¬’ √∆«Ó Ó≈Â≈ «Úæ⁄ «ÚØË Á≈ ¡√«ÂæÂÚ Ú∆ «Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈
Í«⁄≈Ô’ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«Ú⁄≈ÙΔÒÂ≈ : «Ú¡≈«÷¡≈

«Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ «¬’ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ Á≈ È≈Ó ˛ «‹√ Á∂ ¡Ë∆È «¬’ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ √Ë≈‰ ÓÀ∫Ï ˘ «¬‘
«ÚÙÚ≈√ ‘πßÁ≈ ˛ «’ √æÂ≈ Ë≈’ Á∆ √æÂ≈ ¡Â∂ «¬√ Á≈ ÍzÔØ◊ √Ë≈‰ √Ú∆’≈ «ÈÔÓª ¡Â∂ «’«¡≈ «ÚË∆¡ª
”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ ‚ØÒÎ √‡ÈÏ‹ (Dolf Sternberger) È∂ «¬√ ˘ Ù≈√È Á∆ Ù’Â∆ Á∆ È∆∫‘ Óß«È¡≈ ˛, «‹√ Á∂
¡Èπ√≈ √’≈ ˘ «¬‘ ⁄∂ÂÈ≈ «‘ßÁ∆ ˛ «’ ¿π√ ˘ Ù≈√È ’È Á≈ ¡«Ë’≈ ˛ ¡Â∂ Á±√∂ Í≈√∂ Ù≈«√ª Áπ¡≈≈
¿π√ ¡«Ë’≈ ˘ √Ú∆’≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

«Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á∆¡ª ’πfi Ó‘æÂÚͱÈ ÍÃ∆Ì≈Ù≈Úª «¬√ Íz’≈ ‘È:
¡ÀµÓ. ¡Àµ√. «ÒÍ√∂‡ Á∂ ¡Èπ√≈, ““«Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á≈ Ì≈Ú «ÚÚ√Ê≈ Á∆ ¿π√ ÔØ◊Â≈ ¡Â∂ √ÓæÊ≈ ÂØ∫ ˛, «‹√ ÚæÒØ∫
«¬‘ «ÚÙÚ≈√ ’∆Â≈ ˛ ¡Â∂ √«Ê æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ÚÂÓ≈È ≈‹È∆«Â’ √Óæ«√¡≈Úª √Ó≈‹ √ÏßË∆ √Ì ÂØ∫
«˜¡≈Á≈ √Óπæ⁄∂ ÂΩ ”Â∂ ‘ÈÕ””
Íz«√æË ¡≈Ëπ«È’ «Ú⁄≈’ ‹ΔÓ ÏÒØÈ‚ÀÒ Á∂ «Ú⁄≈ ¡Èπ√≈, ““«Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ ÂØ∫ Ì≈Ú ¿π‘ ‘æÁ ˛ «‹√ ‘æÁ Âæ’ ÒØ’
¿π√ √ß◊·È ˘, «‹√ «Úæ⁄ ¿π‘ √Ïß«Ë ‘È, «ÏȪ Íπ椫◊æ¤ Á∂ ¡Â∂ √πÌ≈«Ú’ ±Í «Úæ⁄ ‘∆ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘È-√«‘ÓÂ∆
‹ª √Ú∆’≈Â≈ Á≈ ÷∂Â «‹øÈ≈ «ÚÙ≈Ò ‘ØÚ∂◊≈, ¿π√ √ß◊·È Á≈ ¿π∫È≈ ‘∆ «˜¡≈Á≈ «Ú⁄≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ””

π
∂
∂
’±‘È ¡ÀÒÎ∂‚ Á ’ÊÈ ¡È√≈-““«Ú⁄≈Ù∆ÒÂ≈ Á≈ ¡Ê Ù≈√’ª ¡Â∂ Ù≈«√ª Á Ó≈«Ë¡Ó «¬’ √ÓfiΩ ˘ √Ú∆’≈È≈
∂
˛Õ «¬√ Á∂ Ï‘π «˜¡≈Á≈ Ùπ±¡≈Â∆ ±Í È≈Ò «¬‘ ÒØ’ª Á≈ «¬’ ¡«‹‘≈ √ÓfiΩÂ≈ ‘À, «‹√ Á∂ ¡Ë∆È ÒØ’ «‹¿»∫Á∂ «‘ßÁ∂
¡Â∂ ’ÀÁ ÂØ∫ Ï≈‘ «‘‰ Á∂ ÏÁÒ∂ √’≈ Á∂ ¡≈Á∂Ùª Á≈ Í≈Ò‰ ’È≈ ¡Â∂ ’ Á∂‰≈ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘ÈÕ””
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 41