Page 70 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI
P. 70
«¬’≈¬∆-C: ≈‹
Á∆ ÒØ’Âß √’≈ Á∆¡ª Á∂‰Á≈∆¡ª Á∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ÒÀ‰ ÂØ∫ «¬È’≈ ’ «ÁæÂ≈ √∆Õ «¬‘∆ ’≈‰ ˛ «’ √ßÔπ’ È؇
≈‹ ¡Ó∆’≈ È∂ Ï‘π √Ó∂∫ Âæ’ ¿π√ Á∆ ’≈˘È∆ √æÂ≈ ˘ Óßȉ≈ √Ú∆’≈ È‘∆∫ ’∆Â≈ √∆Õ «¬‘ ¡√∆∫ Í«‘Ò∂ «√æË
’ ¸æ’∂ ‘ª «’ √’≈ Á∂ Í«ÚÂÈ È≈Ò ≈‹ √Ê≈¬∆ÂÚ «Úæ⁄ ¡ß ȑ∆∫ ÍÀ∫Á≈Õ √’≈ ¡Â∂ ≈‹ ÁØ Úæ÷-Úæ÷
⁄∆˜ª ‘ÈÕ √’≈ «Úæ⁄ Ï‘πË≈ Í«ÚÂÈ ¡≈™Á∂ «‘ßÁ∂ ‘È, √’≈ ¡√Ê≈¬∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ “√Ê≈«¬ÂÚ”
≈‹ Á≈ «¬’ Ó‘æÂÚÍ±È Âæ ˛Õ
(F) ≈‹ª ÁΔ Ï≈ÏÂ≈ (Equality)- ¡ßÂ≈Ù‡∆ ’≈˘È Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √≈∂ ≈‹ «¬’ Ï≈Ï ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ Ì±Ó∆ ‹ÈÂ≈
¡Â∂ √À«È’ Ù’Â∆ Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ ≈‹ª «Úæ⁄ Ì∂Á √ÍæÙ‡ ˛Õ ’ج∆ ≈‹ Úæ‚≈ ˛, ’ج∆ ¤Ø‡≈Õ ’ج∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆, ’ج∆
’Ó˜Ø Â∂ ¡ßÂ≈Ù‡∆ ÷∂ «Úæ⁄ √≈«¡ª Á∆ √«ÊÂ∆ «¬’ Ï≈Ï ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬‘∆ ’≈‰ ˛ «’ √ßÔπ’ ≈‹ √ßÿ
«Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ √≈∂ ≈‹ª ˘ √ßÿ Á∆ ‹ÈÒ ¡√øÏÒ∆ «Úæ⁄ «¬’ Ï≈Ï √«ÊÂ∆ ÍzÁ≈È ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛ ¡Â∂ √≈«¡ª
Á∆ Ú؇ «¬’ Ï≈Ï æ÷∆ ◊¬∆ ˛Õ √ßÔπ’ ≈‹ ¡Ó∆’≈ ¡Â∂ Ï∂Ò‹∆¡Ó √ÁzÙ ≈‹ª Á∆ Ù’Â∆ «Úæ⁄ «’ßÈ≈ Ì≈∆
¡ß ˛ Í √ßÔπ’ ≈‹ √ßÿ «Úæ⁄ ÁØÚª Á∂ Ú؇ Á∆ ’∆Ó «¬’ Ï≈Ï ˛Õ AIAD-AH Á∂ Ó‘ª ÔπæË Á∂ Ï≈¡Á «‹√
≈Ù‡ √ßÿ Á≈ √ß◊·È ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆, ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ Ú∆ «¬√ «√˪ ˘ √Ú∆’≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√ «√˪ Á≈
¡Ë≈ «¬‘ ◊æÒ ˛ «’ «‹Ú∂∫ «’√∂ «¬’ ≈‹ «Úæ⁄ √≈∂ È≈◊«’, ⁄≈‘∂ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ ËÈ, «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ ÙΩÔ Á≈ «’ßÈ≈
Ú∆ ¡ß «’™ È≈ ‘ØÚ∂, «¬’ Ï≈Ï ¡«Ë’≈ ¡Â∂ √«ÊÂ∆ æ÷Á∂ ‘È, ¡«‹‘∂ ‘∆ ¡ßÂ≈Ù‡∆ ÷∂ «Úæ⁄ Ú∆ √≈∂
≈‹ª ˘ ⁄≈‘∂ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ Ù’Â∆ Á≈ «’ßÈ≈ ‘∆ ¡ß «’™ È≈ ‘ØÚ∂, «¬’ Ï≈Ï √«ÊÂ∆ ¡Â∂ ¡«Ë’≈ Íz≈Í ‘؉≈
⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
Í «√˪ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ≈‹ª Á∆ √«ÊÂ∆ ˘ ⁄≈‘∂ «¬’ Ï≈Ï Óß«È¡≈ ‹≈Ú∂, Í «’«¡≈ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ”⁄ Ì∂Á ˜±∆
æ÷Á≈ ˛Õ ¡ßÂ≈Ù‡∆ ÷∂ «Úæ⁄ ¡Ó∆’≈ ¡Â∂ ±√ Ú◊∂ «ÚÙ≈Ò ¡Â∂ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ≈‹ª Á≈ ‹Ø Ó‘æÂÚ ‘ØÚ∂◊≈,
¿π‘ «¬≈’ ¡Â∂ ÏÓ≈ Ú◊∂ ≈‹ª Á≈ «’Ú∂∫ ‘Ø √’Á≈ ˛? «¬‘ Ì∂Á √ßÔπ’ ≈‹ √ßÿ Á∂ √ß◊·È «Úæ⁄ Ú∆ Íz◊‡ ‘Ø
«◊¡≈ ˛Õ ¿π√ Á∆ √πæ«÷¡≈ Íz∆ÙÁ (√«’˙‡∆ ’Ω∫√Ò) «Úæ⁄ Íø‹ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ≈‹ª (¡Ó∆’≈, ±√, «Ïz‡∂È, Îzª√ ¡Â∂
⁄∆È) ÁØ √Ê≈¬∆ ±Í È≈Ò ÓÀ∫Ï«ÙÍ Á≈ ¡«Ë’≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ‘À ¡Â∂ «¬È∑ª Íø‹ª «Úæ⁄Ø∫ ‘∂’ ˘ «¬‘ Ú∆ ¡«Ë’≈
Íz≈Í ˛ «’ ¿π‘ Íz∆ÙÁ Á∂ «’√∂ Ú∆ ÎÀ√Ò≈ (Ú؇) ’ √’∂Õ «¬‘ ¡«Ë’≈ ‘Ø ≈‹ª ˘ Íz≈Í ȑ∆∫ ˛Õ ¡ßÂ≈Ù‡∆
’≈˘È Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ⁄≈‘∂ √≈∂ ≈‹ª Á∆ √«ÊÂ∆ «¬’ Ï≈Ï ‘ØÚ∂ Í ÔÊ≈Ê ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ˘ Ï≈ÏÂ≈
Íz≈Í ȑ∆∫ ˛Õ
‡≈√’ ≈‹ Á∂ ˜±∆ Âæª ”Â∂ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Í∂Ù ’ØÕ
(A) √≈«¡ª Á∂ «‘æª «Úæ⁄ «¬’æ· Á∂ ±Í ”⁄ ≈‹ Á≈ ±Í
(State as the Supreme Association)
≈‹ ÓÈπæ÷ª Á∂ «¬’ «¬’æ· Á≈ È≈Ó ˛ Í ÓÈπæ÷ ≈‹ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ‘Ø Ú∆ ’¬∆ Â∑ª Á∂ «¬’æ·ª «Úæ⁄ √ß◊«·Â ‘ÈÕ
«¬‘ «¬’æ· ’¬∆ Â∑ª Á∂ ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ
(A) Ë≈«Ó’- «¬√≈¬∆, ÏΩË «‘ßÁ±, Óπ√«ÒÓ ¡≈«Á Ë≈«Ó’ √øÍÃÁ≈¬∂ Á∂ ’¬∆ Â∑ª Á∂ «¬’æ· «¬√ √Ó∂∫ Ù≈«ÓÒ ‘È ¡Â∂
«¬«Â‘≈√ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ‘∂ ‘ÈÕ «¬’ √Ó∂∫ √∆ ‹ÁØ∫ ≈‹ Á∂ Ï≈Ï «¬È∑ª Á∆ Ú∆ Ï‘π ْÂ∆ ‘πßÁ∆ √∆Õ ÓæË’≈Ò «Úæ⁄
Ô±Í Á∂ «¬√≈¬∆ ⁄⁄ ¡√Ë≈‰ Ù’Â∆ √ßÍÈ √ÈÕ «¬‘ ˜±∆ √∆ «’ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ ⁄⁄ Á∂ ¡Ë∆È ‘ØÚ∂ ¡Â∂ ¿π√
Á∆ ¡≈«◊¡≈ Á≈ Í≈Ò‰ ’∂Õ ⁄⁄ ≈‹ Á∂ Ï≈Ï ÒØ’ª ÂØ∫ Ï’≈«¬Á≈ ‡À’√ Ú∆ Ú√±Ò ’Á≈ √∆Õ ⁄⁄ Á∂ ¡≈͉∂
’≈˘È √È, ¡≈͉∆¡ª ¡Á≈Òª √È, ¡≈͉∆ Íπ«Ò√ √∆ ¡Â∂ ¡≈͉≈ √˜≈ ÍzÏßË √∆Õ ¿π√ Á∂ ’ØÒ ÚË∂∂ Ó≈Â≈
«Úæ⁄ ËÈ √∆, «‹√ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ¿π‘ ¡≈͉∂ ¿πÁ∂Ùª Á∆ ͱÂ∆ Á∂ Ò¬∆ ’Á≈ √∆Õ Íπ≈‰∂ Ì≈ «Úæ⁄ ÏΩË √ßÿ Ú∆
Ï‘π ْÂ∆Ù≈Ò∆ √∆Õ Óπ√«ÒÓ Á∂Ùª «Úæ⁄ ≈‹ √øÍzÁ≈¬∂ Á∂ ÍzÌ≈Ú «Úæ⁄ «‘ßÁ≈ √∆ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡ßÙª «Úæ⁄ ≈‹ ¡Â∂
√ßÍzÁ≈¬∂ «¬’ ‘∆ √æÂ≈ Á∂ ¡Ë∆È √ÈÕ
«¬√ √Ó∂∫ Ú∆ «¬√≈¬∆, ÏΩË ¡≈«Á √øÍÃÁ≈Úª Á∂ ⁄⁄ ¡Â∂ «¬’æ· Ù≈«ÓÒ ‘ÈÕ Ì≈ ¡Â∂ ¡≈«¡≈ √Ó≈‹, Ïz‘Ó √Ó≈‹
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 63