Page 172 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñI: «È¡≈ Í≈«Ò’≈ : √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈ÒÂ, ¿πµ⁄ ¡Á≈ÒÂ, «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰

B. √ÍæÙ‡Â≈ Á∆ ’Ó∆ (Lack of Clarity)- Ì≈ Á≈ √ß«ÚË≈È Á≈ ÍπÈ «È∆÷‰ Á∆ Íz‰≈Ò∆ Á∆ √ÍæÙ‡ «Ú¡≈«÷¡≈ È؇
È‘∆∫ ’Á≈Õ «¬‘ Ù’Â∆ «˜¡≈Á≈Â √ß«ÚË≈È Á∆¡ª ’¬∆ Ë≈≈Úª Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ”Â∂ Ó≈‰ Ú≈Ò∆¡ª Ù’Â∆¡ª
(Implied Powers) Á∂ «√˪ ”Â∂ «ÈÌ ’Á∆¡ª ‘ÈÕ

C. ÍÃÙ≈√«È’ √Óæ«√¡≈Úª Á≈ √Ø (Source of Administrative Problems)- «¬‘ ÍÉ≈Ò∆ √Óæ«√¡≈Úª Á≈ «¬’
√Ø ‘∆ ˛, ‹Á «’√∂ ’≈˘È ‹ª «¬√ Á≈ «’√∂ Ì≈◊-Ì≈◊ª ˘ √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò ÚæÒØ∫ ◊À-√ø«ÚË≈«È’ ÿث٠’’∂
æÁ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª ÎÀ√Ò≈ ¿π√ Â≈∆÷ ÂØ∫ Ò≈◊» ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛, «‹√ «ÁÈ «¬‘ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Òª
ÚæÒØ∫ √π‰∂ ‹ªÁ∂ Óπ’æÁÓ∂ «Úæ⁄ ‹Á «’√∂ ’≈˘È Á∆ ◊À-√ø«ÚË≈«È’ Á≈ ÍÃÙÈ ¿πµ·Á≈ ˛ ª ‘∆ ÍπÈ «È∆÷‰ ’∆Â≈
‹ªÁ≈ ˛Õ ’≈˘È Á∂ Ò≈◊» ‘؉ ÂØ∫ E ‹ª A@ ‹ª ÚË∂∂ √≈Òª ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘π‰ ¡«‹‘≈ Óπ’æÁÓ≈ √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈ÒÂ
√≈‘Ó‰∂ ¡≈ √’Á≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ‹Á ¡Á≈Ò «¬√ ˘ æÁ ’Á∆ ˛ ª «¬‘ ÍÃÙ≈√«È’ √Óæ«√¡≈Úª ÍÀÁ≈ ’Á≈ ˛Õ
’¬∆ Ú≈ «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ «¬’ √Óæ«√¡≈ ‘æÒ ’È ÂØ∫ ÚË∂∂ √Óæ«√¡≈ ÍÀÁ≈ ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ
D. ÍÃÂ∆«’«¡≈Ú≈Á∆ (Reactionary)- ’¬∆ ¡≈ÒØ⁄’ «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ ÍÉ≈Ò∆ ˘ ÍÃÂ∆«’«¡≈Ú≈Á∆
ÍÉ≈Ò∆ √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ ¿π‘ √ÓfiÁ∂ ‘È «’ «’√∂ Á∂ √ø«ÚË≈«È’ ¡Ω«⁄ÂÔ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’Á∂ √Ó∂∫, √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈ÒÂ
√Ë≈‰ »Í «Úæ⁄ ’≈˘È∆ ¡Â∂ »Û∆Ú≈Á∆ «ÁzÙ‡∆’؉ ¡Í‰≈™Á∆ ˛ ¡Â∂ √Ó≈«‹’, ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈
Á∂‰ Ò¬∆ «ÚË≈È Í≈«Ò’≈ ÚæÒØ∫ «È«Ó ÍÃ◊Â∆Ù∆Ò ’≈˘È æÁ ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ «È¡≈«¬’ ÍÃ∆÷‰ «¬√ Â∑ª «ÚË≈È
Í≈«Ò’≈ ”Â∂ »Û∆Ú≈Á∆ Ø’ ˛Õ
E. Á∂ ’È Ú≈Ò∆ ÍÉ≈Ò∆ (Delaying System)- «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ ÍÉ≈Ò∆ «¬’ Á∂∆ Â∂ ’πÙÒÂ≈ Á≈
«¬’ √Ø ‘∆ ˛, ‹Á «¬’ ’≈˘È ‘Ø∫Á «Úæ⁄ ¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª ’¬∆ Ú≈ ÒØ’ ¡Â∂ «ÚÙ∂Ù ’’∂ ’≈˘È Ò≈◊» ’È
Ú≈Ò∆¡ª ¬∂‹ø√∆¡ª ‘ΩÒ∆ ⁄æÒ‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’Á∆¡ª ‘È ‹ª «’√∂ ’≈˘È ˘ Ò≈◊» ’È Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ‘æÊ ”Â∂ ‘æÊ
æ÷ ’∂ ÏÀ· ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¿π‘ ¿πÁØ∫ Âæ’ «¬ø˜≈ ’È ˘ ÍÃ≈Ê«Ó’Â≈ «ÁøÁ∆¡ª ‘È, ‹Á Âæ’ √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈ÒÂ
¡≈͉∂ «’√∂ Óπ’æÁÓ∂ «Úæ⁄ «¬√ Á∂ √ø«ÚË≈«È’ ¡Ω«⁄ÂÔ Á≈ ÎÀ√Ò≈ È‘ƒ ’ ÒÀ∫Á≈Õ «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ Á∆
Íë’«¡≈ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Úæ⁄ «¬’ ‘ΩÒ∆ ¡Â∂ Á∂∆ ’È Ú≈Ò∆ Íë’«¡≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰
Á∂∆ ¡Â∂ ’πÙÒÂ≈ Á≈ «√Î «¬’ √Ø ωÁ∆ ˛Õ
F. √ø√Á ˘ ◊À «˜øÓ∂Ú≈ ω≈™Á∆ ˛ (Makes the Parliament Irresponsible)- ¡≈ÒØ⁄’ ¡æ◊∂ «Ú⁄≈ «ÁøÁ∂
‘È «’ «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ Á∆ ÍÉ≈Ò∆ √ø√Á ˘ ’¬∆ Ú≈ ◊À-«˜øÓ∂Ú≈ ω≈™Á∆ ˛, «’™«’ «¬‘ «’√∂
’≈˘È ˘ Í≈√ ’Á∂ √Ó∂∫ «¬‘ √Ø⁄ ÒÀ∫Á∆ ˛ «’ √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò ¡≈͉∂ ¡≈Í «¬√ Á∆ √ø«ÚË≈«È’-¡Ω«⁄ÂÔ Á≈
ÎÀ√Ò≈ ’ ÒÚ∂◊∆Õ
G. «È¡≈«¬’ «Èø’πÙÂ≈ (Fear of Judicial Tyranny)- √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò Á∆ «¬’ «Íæ· √ø«ÚË≈«È’ Óπ’æÁÓ≈ ‹Ø
«¬√ Á∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈™Á≈ ˛, ˘ √π‰Á∆ ˛ ¡Â∂ √Ë≈‰ Ï‘πÓ È≈Ò «¬√ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’Á∆ ˛, Ï‘π Ú≈ «¬√ „ø◊
È≈Ò «¬’ ‘∆ ‹æ‹ Á≈ «Ú⁄≈ ‘∆ «’√∂ ¿π√ ’≈˘È Á∆ «’√Ó Á≈ ÎÀ√Ò≈ «ÁøÁ≈ ˛ ‹Ø ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆ ÒØ’ª Á∂ ¸‰∂
ÍÃÂ∆«ÈË∆¡ª Á∂ Ï‘πÓ È≈Ò Í≈√ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ
H. √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò ÚæÒØ∫ ¡≈͉∂ ‘∆ ÎÀ√«Ò¡ª ˘ ÂÏÁ∆Ò ’È≈ (Reversal of its own decisions by the
Supreme Court)- «¬‘ Á∂«÷¡≈ «◊¡≈ ˛ «’ ’¬∆ ÓΩ«’¡ª ”Â∂ √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò ¡≈͉∂ ÎÀ√Ò∂ ˘ ÷πÁ ‘∆ æÁ
’ «ÁøÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÂÏÁ∆Ò ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ ◊ØÍ≈Ò È≈ÊÈ Óπ’æÁÓ∂ «Úæ⁄ «ÁæÂ∂ ÎÀ√Ò∂ È∂ Í«‘Ò∂ ÎÀ√«Ò¡ª ˘ ÏÁÒ «ÁæÂ≈
¡Â∂ ’∂ÙÚ≈ÈøÁ Ì≈Â∆ Óπ’æÁÓ∂ «Úæ⁄ ÎÀ√Ò∂ È∂ Í«‘Òª Ú≈Ò∆ √«ÊÂ∆ ÍπÈ √Ê≈«Í ’ «ÁæÂ∆Õ ¿π√ È∂ «¬’ ’≈˘È
˘ Í«‘Òª √‘∆ ·«‘≈«¬¡≈, «Î ¿π√ ˘ ◊Ò ·«‘≈«¬¡≈ ¡Â∂ «Î «¬√ ˘ √‘∆ ·«‘≈«¬¡≈Õ ¡«‹‘∂ Í«ÚÂÈ
¿π√ Á∆ «¬æ’Ø «‹‘∂ Óπ’æÁ«Ó¡ª «Úæ⁄ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ÏÀ∫⁄ª ÚæÒØ∫ ¡Â∂ ÎÀ√«Ò¡ª «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆◊ √Ø⁄ Á∂ Âæ Á≈
ÍÃÁÙÈ ’Á∂ ‘ÈÕ
I. ¡Á≈Ò Á∂ √ÈÓ≈È ”Â∂ ‰≈¡ Á≈ «¬’ √Ø (A Source of Strain on the prestige of the court)- √Ú¿πµ⁄
¡Á≈Ò ’¬∆ Ú≈ «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ Á∆ Ù’Â∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘ج∂ ≈‹È∆«Â’ ⁄⁄≈ Á≈ ’∂∫Á ω
‹ªÁ∆ ˛Õ ◊ØÍ≈Ò È≈ÊÈ Óπ’æÁÓ∂ Á∂ ÎÀ√Ò∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á È≈Ê Í≈¬∆ «ÏæÒ ”Â∂ ‘ج∆ √ø√Á ⁄⁄≈ È∂ √ÍæÙ‡ »Í «Úæ⁄ «¬√
ÂæÊ ˘ ¿πÌ≈«¡≈ √∆Õ «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ ¡Á≈Ò Á∂ √ÈÓ≈È ˘ ÿæ‡ ’ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ ˘ ≈‹È∆«Â’
⁄⁄≈ Á∂ ¡÷≈Û∂ «Úæ⁄ «Ò¡≈ √’Á≈ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 165