Page 193 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ A. «ÈÔπ’Â∆ (Appointment): ¡Èπ¤∂Á AEC ¡Ë∆È Ì≈ Á≈ √ß«ÚË≈È «¬‘ ÍzÏßË ’Á≈ ˛ «’ ““‘∂’ ≈‹ Á≈
«¬’ ≈‹Í≈Ò ‘ØÚ∂◊≈Õ”” Í È≈Ò ‘∆ «¬‘ ÍzÏßË Ú∆ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ «’ «¬’ «Ú¡’Â∆ ÁØ ‹ª «¬√ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ≈‹ª
Á∂ ≈‹Í≈Ò Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’ßÓ ’ √’Á≈ ‘ÀÕ

‹ÁØ∫ √ß«ÚË≈È «ÈÓ≈‰ √Ì≈ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò Á∂ ¡‘πÁ∂ Á∂ ÍÃÏøË √ÏøË∆ «Ú⁄≈ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ √∆ ª ≈‹Í≈Ò Á∆
«ÈÔπ’Â∆ Ò¬∆ ’¬∆ Íz√Â≈Ú Í∂Ù ’∆Â∂ ◊¬∂ Í ¡ø «Úæ⁄ «¬√ ◊æÒ ”Â∂ √«‘Ó ‘Ø ◊¬∆ «’ «’™«’ ≈‹Í≈Ò È∂
≈‹ Á∂ √ß«ÚË≈«È’ Óπ÷∆¡ª Á∂ ±Í «Úæ⁄ ‘∆ ’ßÓ ’È≈ √∆, «¬√ Ò¬∆ ≈‹Í≈Ò Á∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ «ÈÔπ’Â∆ Á≈
ÍzÏßË ’È≈ √Ì ÂØ∫ ¿πÍÔπ’ ◊æÒ ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬‘ Ú∆ Ó«‘√±√ ’∆Â≈ «◊¡≈ «’ ‹∂’ ≈‹Í≈Ò ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ÁØÚ∂∫
¸‰∂ ‘ج∂ ÍzÂ∆«ÈË∆ ‘؉◊∂ ª ÁØÚª «Úæ⁄ ‡’≈¡ Á∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ ω √’Á∆ √∆, «’™«’ «¬’ ⁄π«‰¡≈ ≈‹Í≈Ò
È≈Ó≈Â Á∂ Ù≈√’ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’ßÓ ’È≈ Í√ßÁ È‘∆∫ ’∂◊≈Õ «¬√ ◊æÒ Ò¬∆ √«‘ÓÂ∆ ‘ج∆ «’ √ß√Á∆ ÍzÏßË «Úæ⁄
«¬’ ⁄π‰∂ ≈‹Í≈Ò «¬’ ◊ØÒ √π≈◊ «Úæ⁄ ⁄Ω√ Ú√± Á∂ Ï≈Ï ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬‘ Ú∆ Íz√Â≈Ú Í≈√ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆ «’
≈‹ Á∂ «ÚË≈È’≈ ⁄≈ ÓÀ∫Ïª, ‹Ø «’ ≈‹ Á∂ «ÈÚ≈√∆ ‘؉, Á∂ «¬’ ÍÀÈÒ Á∆ ⁄؉ ’∂ ¡Â∂ Á∂Ù Á≈ ≈Ù‡ÍÂ∆
«¬È∑ª ⁄≈ª «Úæ⁄Ø∫ «’√∂ «¬’ ˘ ≈‹Í≈Ò «ÈÔπ’ ’∂ Í «¬‘ Ó«‘√±√ ’∆Â≈ «◊¡≈ «’ ≈‹ Á∂ «ÚË≈«¬’ª ÚæÒØ∫
⁄≈ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª Á≈ ÍÀÈÒ Ï‰≈™Á∂ √Ó∂∫ «ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ ≈‹È∆Â∆ Á∆ ÷∂‚ ÷∂‚∆ ‹≈ √’Á∆ √∆Õ «¬√ È≈Ò ≈‹Í≈Ò
˘ √ßÿ ¡Â∂ ≈‹ «Úæ⁄ «¬’ √ßÍ’ √±Â ω≈¿π‰ Á∆ ˜± ÍÀÁ≈ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆Õ

«¬√ Ò¬∆ «¬‘ ÎÀ√Ò≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ «’ ≈‹Í≈Ò Ì≈ Á∂ ≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬√ Á∂ ¡Èπ√≈
√ß«ÚË≈È Á∂ ¡Èπ¤∂Á AEE «Úæ⁄ «Ò«÷¡≈ «◊¡≈ «’ ““≈‹ Á∂ ≈‹Í≈Ò Á∆ «ÈÔπ’Â∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ ¡≈͉∂ ‘√Â≈÷
¡Â∂ ÓØ‘ È≈Ò ‹≈∆ ¡≈Á∂Ù È≈Ò ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ””
B. ÁØ Ó‘æÂÚͱÈ ÍßzÍ≈Úª «‹È∑ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ≈‹Í≈Ò Á∆ «ÈÔπ’Â∆ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ (Two Important Conventions
which govern the appointment of a Governor) : Í«‘È∆ ÍzßÍ≈ «¬‘ ˛ «’ ≈‹Í≈Ò ¿π√ ≈‹ Á≈ «ÈÚ≈√∆
È‘∆∫ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «‹√ ≈‹ «Úæ⁄ ¿π√ Á∆ ≈‹Í≈Ò Á∂ ±Í «Úæ⁄ «ÈÔπ’Â∆ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
«¬√ ÍzßÍ≈ Á≈ ¡Ë≈ «¬‘ «Ú⁄≈ ˛ «’ ‹∂’ ≈‹Í≈Ò ¿π√ ≈‹ Á≈ «ÈÚ≈√∆ ‘ØÚ∂◊≈ ª ¿π‘ √πÂßÂÂ≈ ¡Â∂
«ÈÍæ÷ „ß◊ È≈Ò ’ßÓ È‘∆∫ ’ √’∂◊≈Õ ¿π√ Á∆ ≈‹ «Úæ⁄ ¡≈͉∆ ≈‹È∆«Â’ ÍzÂ∆ÏæËÂ≈ ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ «¬√ ◊æÒ
Á∆ ‘∂’ √ßÌ≈ÚÈ≈ «ÚËÓ≈È ‘ØÚ∂◊∆ «’ ¿π‘ ≈‹ Á∂ ¡øÁÒ∂ Ó≈Ó«Ò¡ª ¡Â∂ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ Á÷Ò¡øÁ≈˜∆ ’∂◊≈,
«√¯ ≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ «¬√ ÍÃøÍ≈ Á≈ √ÈÓ≈È ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í «¬√ ÍÃøÍ≈ È≈Ò √Ïø«Ë ’πfi ÓÂÌ∂Á Ú∆ ‘∂
‘È, «‹Ú∂∫ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ‚≈. ¡Àµ⁄. √∆. Óπ÷‹∆ ˘ ¿πÈ∑ª Á∂ ÍÀÂz’ ≈‹ Íæ¤Ó∆ Ïø◊≈Ò Á≈ ≈‹Í≈Ò «ÈÔπ’Â
’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√∂ Â∑ª ’πfi √Ó∂∫ Ò¬∆ √. ¿πµ‹Ò «√øÿ Í≥‹≈Ï Á≈ ≈‹Í≈Ò «ÈÔπ’ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ Í≥‹≈Ï Á∂
√≈Ï’≈ ≈‹Í≈Ò ÒÀ·∆ÈÀ∫‡ ‹ÈÒ («‡≈«¬‚) Ï∆. ’∂. ¡ÀµÈ. «¤æÏ Ú∆ Í≥‹≈Ï∆ √È Í ¿πÈ∑ª ˘ ÍÃøÍ≈ Á≈ ÓÂÌ∂Á
’«‘ ’∂ ¡Í∂’«Ù ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
≈‹Í≈Ò «ÈÔπ’ ’∆Â∂ ‹≈‰ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ Á»√∆ ÍÃøÍ≈ «¬‘ ˛ «’ «’√∂ «ÚÙ∂Ù ≈‹ Á≈ ≈‹Í≈Ò «ÈÔπ’ ’È
Ò¬∆ «’√∂ «Ú¡’Â∆ Á∆ ⁄؉ ˘ ¡ø«ÂÓ »Í Á∂‰ ÂØ∫ Í«‘Òª ’∂∫Á √’≈ ˘ ¡Í∂’«Ù ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰
Á∂ ÂΩ ”Â∂ AIFG «Úæ⁄ ‘«¡≈‰≈ Á∂ Óπæ÷ ÓøÂ∆ ≈˙ Ú«øÁ «√øÿ ≈‹Í≈Ò Á∆ «ÈÔπ’Â∆ È≈Ò √Ïø«Ë «Ú⁄≈ª ˘
’∂∫Á √’≈ È∂ √Ú∆’≈ È‘ƒ ’∆Â≈ √∆Õ «Ï‘≈ Á∂ Óπæ÷ ÓøÂ∆ Ó‘≈Ó≈«¬¡≈ ÍÃÙ≈Á «√øÿ È∂ ÙÃ∆ ¡ÀµÈ. ¡ÀµÈ. ’≈È◊Ø
Á∆ «Ï‘≈ «Úæ⁄ ≈‹Í≈Ò Á∂ »Í «Úæ⁄ «ÈÔπ’Â∆ Á≈ «ÚØË ’∆Â≈ √∆ Í ’∂∫Á È∂ Óπæ÷ ÓøÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ ˘ √Ú∆’≈
È‘ƒ ’∆Â≈ √∆Õ Íæ¤Ó∆ Ïø◊≈Ò ¡Â∂ Â≈«ÓÈ≈‚» Á∆¡ª √’≈ª È∂ ‘Ó∂Ù≈ ≈‹Í≈Ò Á∆ «ÈÔπ’Â∆ È≈Ò √Ïø«Ë ̻«Ó’≈
(«√Î≈«Ù ’È Á∆) ”Â∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ ˛Õ
Í ‘π‰ «¬‘ √Ê≈¬∆ »Í «Úæ⁄ ÎÀ√Ò≈ ’ «Ò¡≈ «◊¡≈ ˛ «’ ≈‹Í≈Ò Á∆ «ÈÔπ’Â∆ ’Á∂ √Ó∂∫ ’∂∫Á ‘Ó∂Ù≈ √Ïø«ËÂ
≈‹ Á∆ ÓøÂ∆ ÍÃ∆ÙÁ Á∆ √Ò≈‘ ÒÚ∂◊≈ ¡Â∂ «‹æÊØ∫ Âæ’ ‘Ø √’∂◊≈, ¡«‹‘∆ √Ò≈‘ ˘ √Ú∆’≈ Ú∆ ’∂◊≈Õ
«¬È∑ª ÁØ ⁄ø◊∆¡ª ÍÃøÍ≈Úª Á∂ È≈Ò-È≈Ò Á∂Ù «Úæ⁄ «¬’ Ó≈Û∆ ÍÃøÍ≈ Ú∆ Ù≈«ÓÒ ‘∆ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ ˛ «’ ⁄؉ª «Úæ⁄
‘≈∂ ‘ج∂ ≈‹È∆«Â’ È∂Â≈Úª Á∆ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ≈‹ª Á∂ ≈‹Í≈Ò Á∂ »Í «Úæ⁄ «ÈÔπ’Â∆ ’È≈Õ «¬’ ‘Ø Ó≈Û∆
ÍÃøÍ≈ «¬‘ ÍÀ ‘∆ ˛ «’ ’∂∫Á √’≈ ÏÁÒ‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á ≈‹Í≈Òª Á≈ ÊØ’ «Úæ⁄ ÏÁÒ‰≈ ‹ª ¿πÈ∑ª ˘ ‘‡≈«¬¡≈
‹≈‰≈Õ ˜» «¬√ ◊æÒ Á∆ ˛ «¬È∑ª ◊æÒª ÂØ∫ ¿πµÍ ¿πµ«·¡≈ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ ÔØ◊Â≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ≈‹Í≈Ò Á∆
«ÈÔπ’Â∆ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂Õ

186 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY