Page 261 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ Ú∆ √æÂ≈Ë≈∆ ω∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ «¬√ ◊æÒ Á∆ ˜» ˛ «’ ÓΩ‹»Á ≈‹È∆«Â’ Ú≈Â≈ÚÈ Á≈ Ò≈Ì ÒÀ ’∂ √≈∂ ≈‹È∆«Â’
ÁÒ «ÓÒ ’∂ ÓΩ‹»Á ’∂∫Á ¡Â∂ ≈‹ª «Ú⁄’≈Ò √Ïø˪ √ÏøË∆ «¬’ ¡≈Ó √«‘ÓÂ∆ ω≈ ÒÀ‰ ¡Â∂ «¬√ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂
Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È Á∆ ÓΩ«Ò’ ⁄È≈ Á≈ √ÈÓ≈È ’Á∂ ‘ج∂ √øÿ ≈‹ √Ïø˪ Á≈ ÍπÈ «ÈË≈‰ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈
˛Õ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á∂ È≈Ò-È≈Ò Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ≈‹ «ÓÒ ’∂ ‘∆ Ì≈ Á≈ Â∂˜∆ È≈Ò √Ó≈«‹’-¡≈«Ê’ «Ú’≈√
’È Á≈ √Ø ω √’Á∂ ‘ÈÕ

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks):
A@. √’≈∆¡≈ ¡≈ÔØ◊ Á∆ «ÈÔπ’Â∆...................... «Úæ⁄ ’∆Â∆ ◊¬∆ √∆Õ
AA. √’≈∆¡≈ «ÍØ‡ ¡Èπ√≈ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ï‘πÓ ÁÒ Á∂ È∂Â≈ ˘ ............... «ÈÔπ’ ’∆Â≈
‹≈‰≈ ⁄≈‘∆≈Á ˛Õ
AB. √’≈∆¡≈ ¡≈ÔØ◊ ¡Èπ√≈ ≈‹Í≈Ò Á≈ ¡‘πÁ≈ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ È‘ƒ ÏÒ«’ ................... ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈
˛Õ

AC.G √≈ ¡øÙ (Summary)

J √ø«ÚË≈È Á∂ Ì≈◊ XI «Úæ⁄ √øÿ ¡Â∂ ≈‹ª «Ú⁄’≈ «ÚË≈È’ Ù’Â∆¡ª Á∆ Úø‚ Á≈ «Ú√«Âz Úȉ
’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ
J √øÿ∆ √ø√Á ¡Â∂ ‘∂’ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ √ÓÚÂ∆ √»⁄∆ Á∂ «Ú«Ù¡ª ”Â∂ ’≈˘È ω≈ √’Á∆ ˛ Í «’√∂
√ÓÚÂ∆ «ÚÙ∂ ”Â∂ √øÿ Á∂ «¬’ ’≈˘È ¡Â∂ «’√∂ ≈‹ Á∂ «¬’ ’≈˘È «Úæ⁄ fi◊Û≈ ÍÀÁ≈ ‘؉ ‹≈‰ Á∆
√«ÊÂ∆ «Úæ⁄ √øÿ Á∂ ’≈˘È ˘ ≈‹ ’≈˘È Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ Í«‘Ò «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ

J ‹Á ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡Èπ¤∂Á CEB ¡Ë∆È ≈Ù‡∆ √ø’‡’≈Ò Á∆ ÿØÙ‰≈ ’ «ÁøÁ≈ ˛ ª √øÿ Á∆ ’≈‹’≈∆
Ù’Â∆ √≈∂ ≈‹ª ”Â∂ Ò≈◊» ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ √øÿ «’√∂ ≈‹ Á∆ ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆ ˘ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È
Á∂ „ø◊ È≈Ò √Ïø«Ë «ÈÁ∂Ù Á∂ √’Á≈ ˛Õ
J √øÿ √’≈ ’ØÒ Ì≈Â∆ √ø«⁄ «ÈË∆ Á∆ ˜Ó≈È ”Â∂ ’˜≈ ÒÀ‰ Á∆ Ù’Â∆ ˛ Í «¬√ ”Â∂ √ø√Á Á∂
’≈˘Èª (¡Èπ¤∂Á BIB) È≈Ò √Ó∂∫-√Ó∂∫ ”Â∂ Ò≈◊» ÍÃÂ∆ÏøË ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ ≈‹ Ú∆ Ì≈Â∆ ÷∂Â «Úæ⁄ ¡≈͉∆
√ø«⁄ «ÈË∆ Á∆ ˜Ó≈È ”Â∂ ’˜≈ ÒÀ √’Á∂ ‘È Í ≈‹ «ÚÁ∂Ù∆¡ª ’ØÒØ∫ ’˜≈ È‘ƒ ÒÀ √’Á∂Õ Ì≈Â
√’≈ Ú∆ «’√∂ ≈‹ ˘ ’˜≈ Á∂ √’Á∆ ˛Õ
J Ì≈Â∆ √øÿ≈ÂÓ’ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ √ø√Á ¡Â∂ ≈‹ª Á∆ √«ÊÂ∆ ‡’≈¡ Ú≈Ò∆ Ú∆ ω∆ ‘∆ ˛Õ ’¬∆ Óπæ«Á¡ª
”Â∂ √øÿ ¡Â∂ ≈‹ª Â∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ Â∂ «ÚØË∆ ‘∂ ‘ÈÕ

AC.H ÙÏÁ’ØÙ (Keywords)

J «√Î≈«Ù (Recommendation): ÷πÙ≈ÓÁ, ⁄≈ͨ√∆ («‹Ú∂∫ ÈΩ’∆ Ò¬∆ «√Î≈«Ù ’È≈) ÔØ◊Â≈ ¡≈«Á
Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ’È≈Õ
J ¡≈ÔØ◊ (Commission): «ÈÔπ’Â∆, ’«ÓÙÈ, ’øÓ Á∂‰≈Õ

AC. I ¡«Ì¡≈√ ÍÃÙÈ (Review Questions)
A. ““Ì≈ Á≈ √ø«ÚË≈È È≈ Í»È ÂΩ ”Â∂ ¬∂’≈ÂÓ’ ˛, È≈ Í»È ÂΩ ”Â∂ √øÿ≈ÂÓ’, ÏÒ«’ ÁØÚª Á≈ «ÓÙ‰
˛”” ’∆ Âπ√ƒ «¬√ ’ÊÈ ÂØ∫ √«‘Ó ‘Ø? Úȉ ’ØÕ
B. √«‘’≈∆ √øÿÚ≈Á ’∆ ˛? «¬√ Á∂ «’‘Û∂-«’‘Û∂ ’Ò ‘ÈÕ

254 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY