Page 247 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ ‹ªÁ∆ ‘∆ ˛ Í ’∂∫Á ≈‹ª Á∆ √Ò≈‘ ‹ª √«‘ÓÂ∆ È≈Ò ‹ª «¬√ ÂØ∫ «ÏȪ ≈‹ª «Úæ⁄ √∆. ¡≈. Í∆. ¡ÀµÎ. Ì∂‹‰
Á∂ ¡«Ë’≈ Á≈ Ò◊≈Â≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á≈ «‘≈ ˛Õ «¬‘ Ú∆ ‰≈¡ Á≈ «¬’ ÷∂Â Ï«‰¡≈ «‘≈ ‘ÀÕ
F. ≈‹ª ÚæÒØ∫ √ßÿ ’≈˘Èª ˘ Ò≈◊± È≈ ’È Á≈ ÓπæÁ≈ (The Issue of Non-implementation of Union Laws
by the States): √ß«ÚË≈È Á∂ ¡Èπ√≈ ≈‹ √’≈ª Á≈ ¡≈͉∂-¡≈͉∂ ≈‹ Á∂ ̱-÷∂Âª «Úæ⁄ √ßÿ Á∂ ’≈˘È
Ò≈◊± ’È Á∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ ¿πÁ∂Ù Ò¬∆ √ßÿ ≈‹ª ˘ «ÈÁ∂Ù Ú∆ ‹≈∆ ’ √’Á≈ ˛Õ ≈‹ª Á∆ «¬‘
√ß«ÚË≈«È’ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∆¡ª Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò «¬√ „ß◊ È≈Ò ’È ‹Ø √ßÿ Á∂ ’≈˘È Ò≈◊±
’È «Úæ⁄ √‘≈«¬Â «√æË ‘ØÚ∂Õ ’¬∆ Ú≈ ≈‹ √’≈ª √øÿ ÚæÒØ∫ ω≈¬∂ «’√∂ «ÚÙ∂Ù ’≈˘È ˘ Ò≈◊» ’È Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄
È‘ƒ ‘πøÁ∆ ‹Ø ¿πÈ∑ª ¡Èπ√≈ ¿π√ Á∆¡ª È∆Â∆¡ª ¡Â∂ ÍÃØ◊≈Óª «Úæ⁄ π’≈Ú‡ ÍÀÁ≈ ’È Ú≈Ò∆ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
AIFH «Úæ⁄ ’∂Ò √’≈ ÚæÒØ∫ ’∂∫Á √’≈ Á∂ ’Ó⁄≈∆¡ª ÚæÒØ∫ ’∆Â∆ ◊¬∆ ‘ÛÂ≈Ò Ø’‰ Ò¬∆ √øÿ ÚæÒØ∫ ‹≈∆
’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ˜»∆ √∂Ú≈Úª ¡«Ë¡≈Á∂Ù (Essential Services Ordinance) ˘ Ò≈◊» ’È ÂØ∫ «¬È’≈ ’
«ÁæÂ≈ √∆Õ AIGI «Úæ⁄ «Ï‘≈, ◊π‹≈Â, ‘«¡≈‰≈, «‘Ó≈⁄Ò, ≈‹√Ê≈È (√≈∆¡ª ‹ÈÂ≈ Í≈‡∆ Á∆¡ª √’≈ª),
Â≈«ÓÒÈ≈‚» (¬∂. ¡≈¬∆. ¬∂., ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. √’≈), «ÂzÍπ≈ ¡Â∂ Íæ¤Ó∆ Ïø◊≈Ò (Ú≈ÓÍ≥Ê∆ √’≈ª), «Úæ⁄ ¿π’Â
ËÈ ¡Â∂ ’≈Ò≈ Ï≈˜≈∆ Ø’‰ Ò¬∆ ’∂∫Á «Úæ⁄ ⁄È «√øÿ √’≈ ÚæÒØ∫ ‹≈∆ ’∆Â≈ «◊¡≈ «ÈÚ≈’ ȘÏøÁ∆
¡«Ë¡≈Á∂Ù (Preventive Detention Ordinance) Ò≈◊» ’È ÂØ∫ «¬È’≈ ’ «ÁæÂ≈ √∆Õ ≈‹ √’≈ª Á∆¡ª
¡«‹‘∆¡ª ◊Â∆«ÚË∆¡ª ÂØ∫ ’∂∫Á ≈‹ «ÚÚ≈Á ‘Ø ◊«‘∂ ‘πøÁ∂ ‘∂ ‘ÈÕ √øÿ √’≈ ’ØÒ ¡Èπ¤∂Á CFE ¡Ë∆È «’√∂
≈‹ «Úæ⁄ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ È≈Ò ¡Â∂ √ø«ÚË≈«È’ ÓÙ∆È∆ Á∆ ¡√ÎÒÂ≈ È≈Ò «È͇‰ Á∆ Ù’Â∆ ‘πøÁ∆ ˛ ¡Â∂ «¬√
Â∑ª ¿π‘ ¡Èπ¤∂Á CEF ¡Ë∆È √ø«ÚË≈«È’ √ø’‡’≈Ò Á∆ √«ÊÂ∆ Ò≈◊» ’È Ò¬∆ Ó‹Ï» ‘πøÁ≈ «‘≈ ˛Õ AII@ «Úæ⁄
Â≈«ÓÒÈ≈‚» ”⁄ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. √’≈ Á∂ æÁ ’È Á≈ ÎÀ√Ò≈ «¬√∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬‘ Ó«‘√»√ ’∆Â≈
«◊¡≈ √∆ «’ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. √’≈ ÙÃ∆Òø’≈ Á∂ ¿πÈ∑ª Â≈«ÓÒ ¿π◊Ú≈Á∆¡ª «ÚπæË ’∂∫Á∆ ’≈˘È Ò≈◊» È‘ƒ ’ ‘∆
√∆ ‹Ø Â≈«ÓÒÈ≈‚» «Úæ⁄ «‘ ‘∂ √ÈÕ ’∂∫Á Á∂ ¡«‹‘∂ ÎÀ√«Ò¡ª Á≈ ‘Ó∂Ù≈ ≈‹ª ÚæÒØ∫ «ÚØË ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛Õ

G. ≈‹ª «ÚπæË Ì∂ÁÌ≈Ú (Discrimination Against States): ≈‹ ÁØ ’∂∫Á∆ ¬∂‹ø√∆¡ª ÔØ‹È≈ ¡≈ÔØ◊ ¡Â∂ «ÚæÂ
¡≈ÔØ◊ ÚæÒØ∫ ≈‹√Ú Á∆ Úø‚ ¡Â∂ ’∂∫Á∆ √‘≈«¬Â≈ ≈Ù∆ Á∂‰ Á∂ ÓπæÁ∂ ”Â∂ Ú∆ È≈≈˜ ‘∂ ‘ÈÕ √øÿ √’≈ ”Â∂ ’πfi
≈‹ª Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ¡Â∂ ’πfi ≈‹ª «ÚπæË Ì∂ÁÌ≈Ú ’È Á≈ ÁØÙ Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª ≈‹ª «ÚπæË «‹æÊ∂
“«ÚØË∆” ÁÒ Ù≈√È ’Á∂ √È, «¬‘ ÁØÙ Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ Úæ‚∂ ¿πÁÔØ◊ª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’È Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’Á∂
√Ó∂∫ ’∂∫Á È∂ ’πfi ≈‹ª «‹Ú∂∫ «’ Í≥‹≈Ï, ‘«¡≈‰≈, «‘Ó≈⁄Ò ¡Â∂ ‹øÓ»-’ÙÓ∆ ˘ ’«Ê »Í «Úæ⁄ ˜»∆ ’∆Â≈ √∆Õ
Í≥‹≈Ï «Úæ⁄ «¬æÊØ∫ Á∆ ÍÃÂ∆ «Ú¡’Â∆ ¡≈ÓÁÈ √Ì ÂØ∫ ÚË∂∂ ˛, ¿πµÊ∂ ’∂Ò ÁØ Úæ‚∂ ¿πÁÔØ◊-Èø◊Ò Î‡∆Ò≈¬∆˜
¡Â∂ ∂Ò ’Ø⁄ ÎÀ’‡∆ ‘∆ √Ê≈«Í ’∆Â∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ ≈‹ «Úæ⁄ ¡æÂÚ≈Á È≈Ò «È͇‰ Ò¬∆ Í≥‹≈Ï ˘ «ÁæÂ∂ ◊¬∂
’˜∂ ˘ Ó≈Î ’È «Úæ⁄ ’∆Â∆ ◊¬∆ «fi‹’ ¡Â∂ Á∂∆ Á∆ Í≥‹≈Ï Á∆ ¡Àµ√. ¬∂. ‚∆., Ï∆. ‹∂. Í∆. √’≈ ÚæÒØ∫ ’Û∆
¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ¡Â∂ «¬√ ˘ ’∂∫Á Á≈ √ΩÂ∂Ò∆ Óª Ú≈Ò≈ ÚÂ∆≈ «’‘≈ «◊¡≈ ˛Õ Áæ÷‰∆ ≈‹ª «ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂
Â≈«ÓÒÈ≈‚» ÚæÒØ∫ ’¬∆ ÓΩ«’¡ª ”Â∂ AIFG, AIGE ¡Â∂ AIHB «Úæ⁄ ’∂∫Á∆ Í»Ò ÚæÒØ∫ ÌØ‹È (⁄≈ÚÒ) Á∆ ÿæ‡ √ÍÒ≈¬∆
Á∆ «Ù’≈«¬Â ’∆Â∆ ◊¬∆ √∆Õ Íæ¤Ó∆ Ïø◊≈Ò √’≈ (Ú≈Ó ÓØ⁄∂ Á∆ √’≈) ÚæÒØ∫ AIH@ Á∂ Á‘≈’∂ ÁΩ≈È ’øÓ ÍÃÂ∆
ÌØ‹È ÍÃØ◊≈Ó ¡Ë∆È «¬æÊØ∫ Á∆ ‹ÈÂ≈ ˘ «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ÌØ‹È «Úæ⁄ ’∂∫Á∆ Ì∂ÁÌ≈Ú Á≈ «ÁzÛ «ÚØË ’∆Â≈ «◊¡≈
√∆Õ «ÚæÂ∆ ¡≈ÔØ◊ È∂ Ú∆ Ù≈«¬Á ‘∆ ’Á∂ ≈‹ª ˘ ’πæÒ √’≈∆ ¡≈ÓÁÈ∆ Á∂ C@ ÍÃÂ∆Ù ÂØ∫ ÚË∂∂ Á∆ ÓȘ»∆ «ÁæÂ∆
‘ØÚ∂Õ ÔØ‹È≈ ¡≈ÔØ◊ È∂ ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ √øÿ Á∆ ÒøÓ∆ Ϫ‘ ω ’∂ ’øÓ ’∆Â≈ ˛Õ ≈Ù‡∆ «ÈÔØ‹È È≈Ò √øÿ Á∆ Ì»«Ó’≈
˘ ‘Ó∂Ù≈ ÚË≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ È≈Ò ≈‹ª Á∆ Ì»«Ó’≈ ˘ ÿ‡≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√ È∂ √øÿ
Á≈ ≈‹ª ”Â∂ ’ø‡ØÒ Âª ÚË≈«¬¡≈ ˛Õ ≈‹ «Ú«Ù¡ª ˘ ≈Ù‡∆ ÔØ‹È≈Úª È≈Ò √øÿ ÚæÒØ∫ ‘ÛæÍ «Ò¡≈ «◊¡≈ ˛Õ
¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ √ÓπÁ≈«¬’ «Ú’≈√ ÍÃØ◊≈Ó «¬’ ≈‹ «ÚÙ≈ ˛ Í «¬√ ˘ ’∂∫Á ÚæÒØ∫ ’ø‡ØÒ ÍÃØ◊≈Ó ¡Ë∆È
⁄Ò≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ’¬∆ ≈‹ª Á∆¡ª √’≈ª È∂ «¬‘ Ú∆ ÁØÙ Ò◊≈«¬¡≈ ˛ «’ GCÚƒ ¡Â∂ GDÚƒ √ØË È≈Ò √øÿ
ÚæÒØ∫ Í≥⁄≈«¬Âª ¡Â∂ Ù«‘∆ √Ê≈È’ √’≈ª Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ «ÚæÂ∆ √≈ËÈ √Ω∫͉ «Úæ⁄ ≈‹ª Á∂ ¡«Ë’≈ ˘
√∆«Ó ’∆Â≈ ˛Õ ’∂. √øÊ≈ÈÓ ’«‘øÁ∂ ‘È, ““«ÈÔØ‹È «Úæ⁄ √øÿÚ≈Á ”Â∂ ¡«Ë’≈ ’ «Ò¡≈ ˛ ¡Â∂ √≈‚≈ Á∂Ù ’¬∆
Â∑ª Á∆ ¬∂’≈ÂÓ’ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ’øÓ ’ «‘≈ ˛Õ ≈Ù‡∆ «Ú’≈√ ’Ω∫√Ò Ú∆ ¡≈͉∆ Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈¿π‰
«Úæ⁄ ¡√ÎÒ ‘∆ ˛Õ ≈‹ª ˘ ’∂∫Á∆ √‘≈«¬Â≈ Á∂‰ «Úæ⁄ ‘Ó∂Ù≈ Ì∂ÁÌ≈Ú ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛Õ Ì≈Â∆ √øÿÚ≈Á
«Úæ⁄ «¬‘ «¬’ ‰≈¡ Á≈ ÷∂Â ω «‘≈ ˛Õ””

240 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY