Page 252 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAC: √øÿ-≈‹ √ÏøË-«ÚË≈È’, ÍÃÙ≈√«È’ ¡Â∂ «ÚæÂ∆ ≈‹È∆Â∆

(÷) ¿πÁ∂Ù (Aims) È؇
ÙÃØÓ‰∆ ¡’≈Ò∆ ÁÒ ‘∂· «Ò÷∂ ¿πÁ∂Ùª Á∆ ͱÂ∆ Ò¬∆ ÔÂÈ ’∂◊≈ :
A. ËÓ ¡Â∂ «√æ÷ Ó Á≈ Íz⁄≈ ¡Â∂ È≈√«Â’Â≈ Á∆ «ÈßÁ≈Õ

B. ÍøÊ Á∆ √πÂßÂ ‘Ø∫Á √Ê≈«Í æ÷‰≈ ¡Â∂ ¡«‹‘∂ Ú≈Â≈Ú‰ Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È≈ «‹æÊ∂ «√æ÷∆ Ì≈ÚÈ≈Úª
ͱ∆ Â∑ª «Ú’«√ ‘Ø √’‰Õ

C. Ï≈Ï ¡≈«Ê’ „ª⁄∂ √ßÍÂ∆ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ¡Â∂ √≈∆ Â∑ª Á∂ ÙØÙ‰ Á≈ ¡ß ’’∂ ◊∆Ï∆ ¡Â∂ Ìπæ÷ ˘ ÷ÂÓ
’È≈Õ

D. «√æ÷ Ë≈«Ó’ ◊zßʪ ”Â∂ ⁄æÒÁ∂ ‘ج∂ «ÈÍæ÷Â≈ ¤±Â-¤≈ ¡Â∂ ‹≈Â∆Ú≈Á Á≈ ÷≈ÂÓ≈Õ
E. «ÏÓ≈∆ ¡Â∂ Ø◊ª Á≈ ÷≈ÂÓ≈, È«Ù¡ª ”Â∂ ÍzÂ∆ÏßË Âª «’ ÒØ’ª ˘ ≈Ù‡ Á∆ æ«÷¡≈ Ò¬∆ Íz∂« ’∆Â≈
‹≈ √’∂Õ

Ì≈◊-I (Part-I)

ÙÃØÓ‰∆ ¡’≈Ò∆ ÁÒ Á∂ «Ú⁄≈ ¡Èπ√≈ «√æ÷ª «Úæ⁄ Ë≈«Ó’ Ì≈ÚÈ≈ ÍÀÁ≈ ’È≈ ¿πÈ∑ª Á≈ Óπæ÷ ’ÂÚ ˛ «‹√ ”Â∂
«’ ¿π‘ Ó≈‰ ’ √’‰Õ «¬√ ÓÈØÊ Á∆ Íz≈ÍÂ∆ Ò¬∆ ¡’≈Ò∆ ÁÒ ‘∂· «Ò÷∂ ÍzØ◊≈Ó Ùπ± ’∂◊≈:

A. ÍzÓ≈ÂÓ≈ «¬’ ˛, Á∂ «√˪ Á≈ Íz⁄≈, Á√ ◊π±¡ª ¡Â∂ Ùz∆ ◊π± ◊zßÊ √≈«‘Ï «Úæ⁄ ÌØ√≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂
ÁÙÈ Á≈ Íz⁄≈ ’È≈ ¡Â∂ «√æ÷ª «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ˘ Ò≈◊± ’È≈Õ
B. «√æ÷ ËÓ, ÁÙÈ Ó («√˪Â) ¡Â∂ ¶◊ ¡≈«Á Á∂ √ÎÒÂ≈ͱÚ’ Íz⁄≈ Ò¬∆ «√æ÷ «ÓÙÈ∆ ’≈Ò‹ª
ÚæÒØ∫ ⁄ß◊∂ Íz⁄≈’, ◊≈«¬’, „≈‚∆ ¡Â∂ ’Ú∆ ÍÀÁ≈ ’∆Â∂ ‹≈‰ ª «’ Íz⁄≈’ Ì≈ «Úæ⁄ ¡Â∂ «ÚÁ∂Ùª
«Úæ⁄ «Íø‚ª ¡Â∂ Ù«‘ª «Úæ⁄, √’±Òª ¡Â∂ ’≈Ò‹ª ¡≈«Á «Úæ⁄ √πÂßÂ ±Í «Úæ⁄ Íz⁄≈ ’ √’‰Õ

C. ¡ß«Óz Íz⁄≈ Á≈ ’ßÓ Úæ‚∂ ÍæË ”Â∂ «ÚÙ∂Ù ±Í «Úæ⁄ √’±Òª ¡Â∂ ’≈Ò‹ª «Úæ⁄ Ùπ± ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬√
¿πÁ∂Ù Ò¬∆ ¡«Ë¡ÀÈ Ò¬∆ ’≈Ò‹ª Á∂ ÍzØÎÀ√ª ¡Â∂ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ √ß◊«·Â ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
D. «√æ÷ª «Úæ⁄ Á√ÚßË Á∆ Ì≈ÚÈ≈ (¡≈ÓÁÈ Á≈ Á√Úª Ì≈◊ Á≈È ’È Á∆ Ì≈ÚÈ≈) «Ú’«√ ’∆Â∆
‹≈Ú∂◊∆Õ
E. «√æ÷ «¬«Â‘≈√’≈ª, ÏπæË∆‹∆Ú∆¡ª, Ò∂÷’ª, Íz⁄≈’ª, ◊ßzÊ∆¡ª ¡≈«Á ˘ ¡≈Á ¡Â∂ √ÈÓ≈È «ÁæÂ≈
‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ‹∆ÚÈ ÍæË ˘ ¿πµ⁄≈ ¸æ’‰ Ò¬∆ Íz∆÷‰ ¡Â∂ ’ßÓ Ò¬∆ √π«ÚË≈Úª ÍzÁ≈È ’∆Â∆¡ª
‹≈‰◊∆¡ªÕ
F. ◊πÁπ¡≈≈ ÍzÙ≈√È ˘ √Ú ¡Â∂ «¬’ √Ú±Í ω≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ ’Ó⁄≈∆¡ª Á∂ Ízz∆÷‰ Ò¬∆ ÍzÏßË ’∆Â∂
‹≈‰◊∂, ◊πÁπ¡≈«¡ª Á∂ ÌÚȪ Á≈ æ÷-÷≈Ú ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ ÙÃØÓ‰∆ ◊πÁπ¡≈≈ ÍzÏßË’
’Ó∂‡∆ Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ˜±∆ «ÈÁ∂Ù ‹≈∆ ’∆Â∂ ‹≈‰◊∂Õ

G. ◊zßʪ Á∆ ·∆’ ¤Í≈¬∆ ¡Â∂ ÈÚ∂∫ «√æ÷ «¬«Â‘≈√ Á∆ ÷Ø‹, ◊zßʪ Á≈ ¡ÈπÚ≈Á ¡Â∂ «√æ÷∆ «√˪ª Á∂ √≈Î
¡Â∂ √ÍæÙ‡ √≈«‘ Á∆ ⁄È≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
H. «¬’ ÈÚª ¡«÷Ò ◊πÁπ¡≈≈ ¡À’‡ ω≈¿π‰ Ò¬∆ √ßÿÙ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈, «‹√ ¡Ë∆È Á∂Ù «Úæ⁄ √≈∂
◊πÁπ¡≈«¡ª Á≈ «ÚÚ√«Ê ÍzÏßË ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ «¬‘ ÔÂÈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ «’ ¿πÁ≈√∆¡ª, «ÈÓÒ
¡≈«Á Íz≈⁄∆È Ó«Ô≈Á≈Úª ˘ «√æ÷ √Ó≈‹ Á≈ ¡‡πæ‡ ¡ß◊ ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂Õ

I. Ë≈«Ó’ Íz⁄≈ Á∂ √ªfi∂ √≈ËȪ È≈Ò Ò≈Ì Íz≈Í ’È Ò¬∆ √ß√≈ Á∂ √≈∂ ◊πÁπ¡≈«¡ª Á∂ ÍzÏßË’ª ˘
«¬’ √±Â «Úæ⁄ √ß◊«·Â ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
A@. Ùz∆ ÈÈ’≈‰≈ √≈«‘Ï ¡Â∂ ‘Ø ◊πÁπ¡≈∂ ‹Ø ÍøÊ ÂØ∫ ¡Òæ◊ ’∆Â∂ ◊¬∂ ‘È, Á∂ “÷πæÒ∑∂ ÁÙÈ Á∆Á≈” Á∆
«ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊≈Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 245