Page 248 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAC: √øÿ-≈‹ √ÏøË-«ÚË≈È’, ÍÃÙ≈√«È’ ¡Â∂ «ÚæÂ∆ ≈‹È∆Â∆

H. ≈‹ª «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∆¡ª ⁄؉ª ¡Â∂ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ Á∆¡ª ¿πµÍ ⁄؉ª ˘ Ì∂ÁÌ≈Ú Í»È „ø◊ È≈Ò æÁ ’È Á≈ ÓπæÁ≈ È؇
(Discriminatory postponement of Elections and By-elections to State Assemblies)- Ì≈ «Úæ⁄
⁄؉ ’Ú≈¿π‰ Á∆ «˜øÓ∂Ú≈∆ ⁄؉ ¡≈ÔØ◊ Á∆ ‘πøÁ∆ ˛ ‹Ø «¬’ √πÂøÂ √ø«ÚË≈«È’ ¡≈ÔØ◊ ˛, «‹√ ’ØÒ √ø«ÚË≈È
’ØÒ √ø«ÚË≈È ÚæÒØ∫ «ÁæÂ∆¡ª ◊¬∆¡ª Ù’Â∆¡ª ‘πøÁ∆¡ª ‘È Í ’¬∆ Ú≈ √øÿ √’≈ ÚæÒØ∫ ≈‹ª «Úæ⁄ Íæ÷Í≈Â∆
¡Ë≈ ”Â∂ «ÚË≈È √Ì≈ ⁄؉ª ¡Â∂ ¿πµÍ ⁄؉ª æÁ ’È Ò¬∆ ⁄؉ ¡≈ÔØ◊ ”Â∂ ÁÏ≈¡ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛Õ ⁄؉
¡≈ÔØ◊ Íæ¤Ó∆ Ïø◊≈Ò «ÚË≈È √Ì≈ Á∆¡ª ¿πµÍ ⁄؉ª BC ÈÚøÏ AIH@ ˘ ≈‹ √’≈ Á∆ Ï∂ÈÂ∆ ”Â∂ ’Ú≈¿π‰
Ò¬∆ √«‘Ó √∆ Í ’ª◊√ Ù≈«√ ’∂∫Á Á∂ ÁÏ≈¡ ¡Ë∆È ¿πµÍ ⁄؉ª æÁ ’È∆¡ª ͬ∆¡ª √ÈÕ «¬√ Â∑ª √øÿ
√’≈ È∂ ’¬∆ Ú≈ ≈‹ª «Úæ⁄ «¬’ Ú≈«Ù ⁄؉ ’Òø‚ ¡Èπ√≈ ⁄؉ª ◊«·Â ’Ú≈¿π‰ Ò¬∆ ⁄؉ ¡≈ÔØ◊ ”Â∂
ÍÃÌ≈Ú Í≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ ˛Õ Í≥‹≈Ï «Úæ⁄ ’∂∫Á Á∂ ÁÏ≈¡ ¡Ë∆È Ú∆ ⁄؉ ¡≈ÔØ◊ ÚæÒØ∫ ‹»È AIIA Á∆¡ª ⁄؉ª
æÁ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª √È, «‹√ Á≈ «¬’ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª ÚæÒØ∫ ˜ØÁ≈ «ÚØË ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ
I. √øÿ ÚæÒØ∫ ∂‚∆˙ ¡Â∂ ‡∆. Ú∆. Á≈ ÚË∂∂ «¬√Â∂Ó≈Ò (Over use of Radio and T. V. by the Union)- ∂‚∆˙
¡Â∂ ‡ÀÒ∆«Ú˜È √ø⁄≈ Á∂ ÁØ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ √ÁÈ ‘È, «‹È∑ª ”Â∂ ’∂∫Á Á≈ ’ø‡ØÒ ˛Õ √øÿ √’≈ ÷πÁ ª «¬√
Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ¡≈͉∆ È∆Â∆¡ª Á≈ ÍÃ⁄≈ ’È Ò¬∆ ’ √’Á∆ ˛ Í «¬‘ «’√∂ «ÚÙ∂Ù ≈‹ ‹ª √’≈ª Á∆¡ª
È∆Â∆¡ª ¡Â∂ ÍÃØ◊≈Óª ÚæÒ ¡≈ÒØ⁄’ ÍëÚÂ∆ ¡ÍÈ≈¿π‰ ‹ª ¿πÈ∑ª ◊À-¿πÂÙ≈«‘ ’È Ò¬∆ «¬È∑ª √≈ËȪ ”Â∂
ÍÃÌ≈Ú Í≈ √’Á∆ ˛Õ ≈‹ Á∂ È∂Â≈Úª, Óπæ÷ ÓøÂ∆¡ª ¡Â∂ ‘Ø ÓøÂ∆¡ª ˘ ıÏª Á∂ Ïπ«Ò‡È «Úæ⁄ «‹√ Á∆ ˜»Â
‘ØÚ∂ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ‹ª ¿πÈ∑ª ˘ ≈‹ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ √Ïø«Ë ≈‹ Á∂ ÒØ’ª ˘ ∂‚∆˙ ¡Â∂ ‡∆. Ú∆. √‡∂ÙȪ È≈Ò
√øÏØËÈ ’È Á≈ ÓΩ’≈ Á∂‰ ÂØ∫ «¬È’≈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ‹»È AIHC «Úæ⁄ ¡≈Ò «¬ø‚∆¡≈ ∂‚∆˙ ˛Á≈Ï≈Á «Úæ⁄
Óπæ÷ ÓøÂ∆ ¡ÀµÈ. ‡∆. ≈Ó≈≈˙ ˘ ∂‚∆˙ Ì≈Ù‰ Á∆ ¡≈«◊¡≈ È‘ƒ «ÁæÂ∆ √∆Õ ∂‚∆˙ ¡Â∂ ‡∆. Ú∆. √‡∂ÙÈ ≈‹ Á∂
ÓøÂ∆¡ª ÚæÒØ∫ «¬È∑ª √ø⁄≈ √≈ËȪ ”Â∂ «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ Ì≈Ù‰ «Úæ⁄ Úæ„-‡πæ’ ’È∆ ‹ª √À∫√ Ò◊≈¿π‰≈ ⁄≈‘πøÁ∂
√È, ‹Á «’ √Ïø«Ë ÓøÂ∆ ¡≈͉∂ Ì≈Ù‰ «Úæ⁄ Úæ„-‡πæ’ ’È Ò¬∆ «Â¡≈ È‘ƒ ‘πøÁ∂Õ «¬√ Â∑ª √ø⁄≈ √≈ËȪ
Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò Ú∆ √øÿ ≈‹ √Ïø˪ «Úæ⁄ ‰≈¡ Á≈ ÷∂Â «‘≈ ˛Õ
A@. ¡«÷Ò Ì≈Â∆ √∂Ú≈Úª (All India Services)- ¡«÷Ò Ì≈Â∆ √∂Ú≈Úª ¡≈¬∆. ¬∂. ¡Àµ√. ¡Â∂ ¡≈¬∆. Í∆. ¡Àµ√.
Á∂ ¡«Ë’≈∆ ≈‹ ÍÃÙ≈√È «Úæ⁄ √≈∂ ÍÃÓπæ÷ ¡‘π«Á¡ª ”Â∂ ’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∆ ÌÂ∆ √øÿ ÒØ’ √∂Ú≈ ¡≈ÔØ◊
ÚæÒØ∫ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ √øÿ Á∂ ◊ë‘ ÓøÂ≈Ò∂ ÚæÒØ∫ ¿πÈ∑ª ˘ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ≈‹ Úø‚∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∂ «ÚÚ‘≈
(⁄«æÂ) ”Â∂ ’∂∫Á∆ ’≈˘Èª Á≈ ’ø‡ØÒ ‘πøÁ≈ ˛ ¡Â∂ ≈‹ √’≈ª ¿πÈ∑ª «ÚπæË Ï‘π ÿæ‡ ’≈Ú≈¬∆ ’ √’Á∆
˛Õ √øÿ √’≈ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈͉∂ ÎÀ√Ò∂ Ò≈◊» ’Ú≈¿π‰ Ò¬∆ «ÈÁ∂Ù ‹≈∆ ’ √’Á∆ ˛Õ ¡«‹‘∂ «ÈÁ∂Ù Á≈ ¿π√
≈‹ √’≈, «‹æÊØ∫ Á∂ ¿π‘ ÍÃÙ≈√’ ‘πøÁ∂ ‘È, Á∆¡ª È∆Â∆¡ª/ÍÃØ◊≈Óª/«ÈÁ∂Ùª È≈Ò «ÚØË ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛
‹ª ’¬∆ Ú≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ AIFH «Úæ⁄ ’∂Ò √’≈ È∂ ‹Á ˜»∆ √∂Ú≈Úª ¡«Ë¡≈Á∂Ù Ò≈◊» ’È ÂØ∫ «¬È’≈
’ «ÁæÂ≈ ª √øÿ √’≈ È∂ «ÈÁ∂Ùª ˘ ’Àϫȇ √’æÂ ¡Â∂ ¡≈¬∆. ‹∆. Íπ«Ò√ ÚæÒØ∫ Ò≈◊» ’Ú≈«¬¡≈ «◊¡≈
¡Â∂ ≈‹ «Úæ⁄ √∆. ¡≈. Í∆. ¡ÀµÎ. ˘ Â≈«¬È≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√∂ Â∑ª ‹Á Â≈«ÓÒÈ≈‚» √’≈ «‘øÁ∆ «ÚØË∆
¡øÁØÒȪ √Ó∂∫ ¿πÈ∑ª «Ú¡’Â∆¡ª «ÚπæË ’≈Ú≈¬∆ ’È Ò¬∆ «Â¡≈ È‘ƒ √∆, «‹È∑ª È∂ «‘øÁ∆ «Úæ⁄ «Ò÷∂ ÏØ‚ ÷≈Ï
’ «ÁæÂ∂ √È, ¿πÁØ∫ √øÿ √’≈ Á∂ «ÈÁ∂Ùª ˘ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ ω≈¿π‰ Ò¬∆ ¡≈¬∆. ¬∂. ¡Àµ√. ¡Â∂ ¡≈¬∆. Í∆. ¡Àµ√.
¡«Ë’≈∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ √øÿ √’≈ ÚæÒØ∫ ≈‹ Á∂ ≈‹Í≈Ò Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò Óπæ÷
ÓøÂ∆ ”Â∂ Ș æ÷‰ Ò¬∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛Õ «¬‘ ’«Ê ÁØÙ Ò◊≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛ «’ ¿πµÂ ÍÃÁ∂Ù Á∂ ≈‹Í≈Ò
‚≈. ¡ÀµÓ. ¡ÀµÈ. Ï‘π◊π‰≈ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ Á»√∂ ÓøÂ∆¡ª ”Â∂ Ș æ÷‰ Á≈ ’øÓ √Ω∫«Í¡≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√ Ò¬∆ √øÿ
ÚæÒØ∫ ≈‹ª «Úæ⁄ ¡≈͉∂ «ÈÁ∂Ùª Á∂ Í≈Ò‰ Ò¬∆ ¡«÷Ò Ì≈Â∆ √∂Ú≈Úª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò Ú∆ √øÿ ≈‹ √Ïø˪ «Úæ⁄
‰≈¡ Á≈ «ÏøÁ» «‘≈ ˛Õ
AA. Óπæ÷ ÓøÂ∆¡ª «ÚπæË ‹ª⁄ ¡≈ÔØ◊ Á∆ «ÈÔπ’Â∆ (Appointment of Enquiry Commissions Against the
Chief Ministers)- «¬’ ‘Ø «ÚÙ∂ÙÂ≈ «‹√ ”Â∂ ≈‹ª ˘ «¬Â≈˜ «‘≈ ˛, ¿π‘ «¬‘ ˛ «’ √øÿ √’≈ ’ØÒ ≈‹ª
˘ Óπæ÷ ÓøÂ∆¡ª «ÚπæË ¿πÈ∑ª Á∂ ’≈‹’≈Ò ÁΩ≈È ‘ج∆¡ª Âπ‡∆¡ª ¡Â∂ ⁄Ò≈¿π‰ Á∂ ’øÓª «Úæ⁄ ’«Ê ÁØÙª Á∆
‹ª⁄ Ò¬∆ ‹ª⁄ ¡≈ÔØ◊ «ÈÔπ’ ’È Á∆ Ù’Â∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ AIFC «Úæ⁄ √øÿ √’≈ È∂ Í«‘Ò∆
Ú≈ Í≥‹≈Ï Á∂ Óπæ÷ ÓøÂ∆ ÍÃÂ≈Í «√øÿ ’ÀØ∫ «ÚπæË ’πfi ÁØÙª Á∆ ‹ª⁄ Ò¬∆ Á≈√ ¡≈ÔØ◊ «ÈÔπ’ ’∆Â≈ √∆, ¿π√ ÂØ∫
Ï≈¡Á ’¬∆ ≈‹ª Á∂ Óπæ÷ ÓøÂ∆¡ª ÚæÒØ∫ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ¡«ÈÔ«ÓÂÂ≈Úª Á∆ ‹ª⁄ Ò¬∆ ¡«‹‘∂ ’¬∆ ¡≈ÔØ◊ª Á∆
«ÈÔπ’Â∆ ’∆Â∆ ◊¬∆Õ √. ÍÃ’≈Ù «√øÿ Ï≈ÁÒ (Í≥‹≈Ï) «ÚπæË ¤ª◊È∆ ¡≈ÔØ◊ AIGB, ÙÃ∆ ’π‰≈«ÈË∆ (Â≈«ÓÒÈ≈‚»)

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 241