Page 32 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA: √Ó≈‹Ù≈√Â : «¬’ ‹≈‰’≈∆

√Ó≈‹Ù≈√Â∆ «È∆÷‰ Á∆ Íz∆Ì≈Ù≈ ¡Â∂ ¡Ê È؇
(Definition and Meaning of Sociological Perspective)
’πfi «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ «È∆÷‰ ‹ª «ÁzÙ‡∆’؉ ˘ «¬√ Â∑ª È≈Ò Íz∆Ì≈«Ù ’∆Â≈ ˛ : «ÊÔØ‚Ø√È ¡Â∂
«ÊÔØ‚Ø√È È∂ Áæ«√¡≈ ˛, ““Ó±Ò, «ÚÙÚ≈√, ¡«ÌÚzÂ∆ ¡Â∂ ¡Ê «Ú¡’Â∆ ˘ √Ïß«Ë ¡Â∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ¿πÍÒæÏË
’≈™Á∂ ‘È, «‹È∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ ¿π‘ «È∆÷‰ Á≈ «È∆÷‰ ‹ª ¡ÚÒØ’È ’Á≈ ˛, «È∆÷‰ ’‘≈™Á≈ ˛Õ””
«ÊÔØ‚Ø√È ¡Â∂ «ÊÔØ‚Ø√È Á∂ ¡Èπ√≈ «È∆÷‰ ¡Â∂ √Ïß«Ë Íz∆Ë∆ «¬’ Á±√∂ È≈Ò È∂Û∂ Á∂ ±Í È≈Ò √Ïß«Ë ‘È
¡Â∂ «È∆÷‰ ˘ ·∆’ „ø◊ È≈Ò √Ófi‰ Ò¬∆ √Ïß«ËÂ-Íz∆Ë∆ ˘ ‹≈‰ ÒÀ‰≈ Ú∆ ˜±∆ ˛Õ Âπ√∆∫ «Ò«÷¡≈ ˛, ““«’√∂
«ÏßÁ± Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉, Ó≈ÈÁß‚ ‹ª Ë≈È≈Úª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ˘ ÒÀ ’∂ ’ج∆ «Ú¡’Â∆ ‹ª √Ó±‘ ¡≈͉∂ ˜Ï∂, «◊¡≈È
¡Â∂ «Ú¡≈«÷¡≈Úª ˘ √ß◊«·Â ’Á≈ ‘∂, ¿π√ ˘ ‘∆ √Ïß«ËÂ-Íz∆Ë∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ”” «Ú¡’Â∆ Á∂ Ó±Ò ¡Â∂ √Ó≈«‹’
ÍzÂ∆Ó≈È (‹È ∆Â∆¡ª, ÍzÊ≈Úª , ±Û∆¡ª, ÍÃøÍ≈Úª, √ß√Ê≈Úª) √Ó≈«‹’ Íz√«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ ¿π√ Á∂ ¡ÚÒؒȪ ¡Â∂
«ÈÓ≈‰ª ˘ ÍzÌ≈«Ú ’Á∂ ‘È, «¬È∑ª ˘ ‘∆ √Ïß«ËÂ-Íz∆Ë∆ ’«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ
‹∆. ¬∂. ´‰‚Ï◊ È∂ Áæ«√¡≈ ‘À «’ √≈‚∆ √Ê≈«Í ¡≈Áª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ‘∆ √Ïß«ËÂ-Íz∆Ë∆ Á∂ «ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ ÔØ◊Á≈È
«ÁßÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¡≈Áª Á∆ «ÚÚ√Ê≈Úª ˘ √ÍæÙ‡ ’Á∂ ‘ج∂ ¿πÈ∑ª È∂ Áæ«√¡≈ ˛ «’ «¬‘ ÒØ’ Ì≈Ù≈ «Úæ⁄ ‘πßÁ∆¡ª ‘È
¡Â∂ «¬È∑ª È∂ «ÚÙÚ≈√, «√˪ ‹ª ‹∆ÚÈ-ÁÙÈ Á∂ È≈Ó È≈Ò ÏπÒ≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √ÍæÙ‡ ˛ «’ «È∆÷‰ ÓÈπæ÷ ÚæÒØ∫
¡≈͉∂ ¡«Ë¡ÀÈ Á∂ ¿πÁ∂Ùª, ‘æÁª ¡Â∂ √π«ÚË≈Úª ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷Á∂ ‘ج∂ «È«Ó ’∆Â≈ «◊¡≈ «ÁzÙ‡∆’؉ ˛Õ
«¬ÒØÔ «⁄ÈØÔ Á≈ Óßȉ≈ ˛ «’ «’√∂ Ú∆ «ÚÙ∂ Á≈ «È∆÷‰ ¿π√ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ‘؉ Ú≈Ò∆¡ª Ë≈È≈Úª ÂØ∫ ‹≈‰±
’Ú≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ «’√∂ Ú∆ «ÚÙ∂ ‹ª «Ú«◊¡≈È ˘ √Ófi‰ Á∂ Ò¬∆ «¬‘ ‹≈‰ ÒÀ‰
˜±∆ ˛ «’ ¿π√ «Úæ⁄ «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª ÓΩ«Ò’ Ë≈È≈Úª Á≈ ÍzÔØ◊ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ‹∂’ ¡√∆∫ «¬È∑ª Ë≈È≈Úª
˘ √Ófi Ò¬∆¬∂ ª ¿π√ «Ú«◊¡≈È Á∆ Íz«’Â∆ ¡Â∂ «È∆÷‰ Á≈ ‹≈ȉ≈ √≈‚∂ Ò¬∆ ¡≈√≈È ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ
◊π‚∂ ¡Â∂ ‘≈‡ Á≈ Óßȉ≈ ˛ «’ «’√∂ Ú∆ ÿ‡È≈, √«ÊÂ∆ ‹ª Ú√± Á≈ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ Â∑ª È≈Ò ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ «¬È∑ª È∂ Áæ«√¡≈ ˛ «’ «’√∂ Ú∆ «ÚÙ∂ ‹ª «Ú«◊¡≈È Á∆ Íz∆Ì≈Ù≈, ¡«Ë¡ÀÈ Á≈ ÷∂Â, «¬√ Á∆ Íz«’Â∆,
«√˪Â, Ë≈È≈Úª ¡≈«Á ¿π√ Á∂ «È∆÷‰ ˘ ÂÀ¡ ’Á∆¡ª ‘ÈÕ ‘∂’ «Ú«◊¡≈È «Úæ⁄ ÿ‡È≈ Á∂ √≈∂ Íæ÷ª ”Â∂
«Ë¡≈È ’∂∫Á« È≈ ’’∂ ’∂ÚÒ «¬’ Íæ÷ ”Â∂ «Ë¡≈È ’∂∫Á« ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √≈∂ «Ú«◊¡≈«È’ ¡≈͉∂-¡≈͉∂
«ÚÙ∂ Á∂ «ÚÙ∂Ù «È∆÷‰ ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷Á∂ ‘ج∂ «’√∂ «¬’ ‘∆ ÿ‡È≈ ‹ª ÂæÊ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á∂ ‘È ¡Â∂ «◊¡≈È
Á∂ Ú≈Ë∂ «Úæ⁄ ÔØ◊Á≈È «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ
√Ó≈‹Ù≈√Â∆ «È∆÷‰ ˘ ÍzÓπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ÁØ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úß«‚¡≈ «◊¡≈ ˛: Í«‘Ò≈, √Ó≈‹Ù≈√Â∆ √Ó≈‹, √Ó±‘,
√Ó≈«‹’ ¡ßÂ:«¥¡≈Úª, √Ó≈«‹’ √Ïß˪, √Ó≈«‹’ «ÚÚ‘≈, √Ó≈«‹’ ⁄È≈, √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ «¬È∑ª «Úæ⁄
‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂȪ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á∂ ‘ÈÕ ¿π‘ «¬‘ ÍÂ≈ Ò◊≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á∂ ‘Ò «’ «¬È∑ª Í«ÚÂȪ
È≈Ò √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈, √«‘ÔØ◊, ¬∂’∆’È, √ß◊·È, ¡≈«Á ÿ‡Á∂ ‘Ò ‹ª ÚËÁ∂ ‘ÈÕ ¿π‘ «¬√ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ú∆
¡«Ë¡ÀÈ ’Á∂ ‘È «’ «¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ «’Â∂ ˜±∆, «Úÿ‡È, ¡√ßÂØÙ, ‰≈¡, √ßÿÙ ¡≈«Á ª È‘∆∫ Úæÿ ‘∂ ‘ÈÕ
Á±√≈, √Ó≈‹Ù≈√Â∆ √Ó≈«‹’ ÿ‡È≈Úª Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ‘Ø √≈∆¡ª ÿ‡È≈Úª, Âæʪ ‹ª Ú√Âπ»¡ª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ
√Ó≈‹Ù≈√Â∆ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò ’Á∂ ‘ÈÕ ¿π‘ «¬‘ ÍÂ≈ Ò◊≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á∂ ‘È «’ «¬‘ ‘Ø ÿ‡È≈Úª,
ÂæÊ ‹ª Ú√±¡ª ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹, √Ó±‘, √Ó≈«‹’ ‘≈ÒÂ, √Ó≈«‹’ √ß◊·È ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «ÚÚ‘≈ ˘ «’√ Â∑ª
ÍzÌ≈«Ú ’Á∂ ‘ÈÕ ¡«Ë¡ÀÈ Á∂ «¬√ Íæ÷ ”Â∂ ’¬∆ √Ó≈‹Ù≈√Â∆¡ª «ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ «¬ÒØÔ, «⁄ÈØÔ, ´‚Ú◊, ◊π‚∂
¡Â∂ ‘≈‡, ‘≈«Á È∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ ˛Õ
∂
∂
∂
æ
π
æ
‘‰ ¡√∆∫ «¬Ê √Ó≈‹Ù≈Â√ È≈Ò ◊Û≈ √ÏË ÷‰ Ú≈Ò √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ Ú◊ ≈‹È∆Â∆Ù≈√Â, ¡ÊÙ≈√Â,
±
∑
ß
«¬«Â‘≈√, ÓÈØ«Ú«◊¡≈È ¡Â∂ ÓÈπæ÷∆Ù≈√Â Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ‹ª «È∆÷‰ ˘ √Ófi‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’ª◊∂ ¡Â∂ È≈Ò ‘∆
«¬‘ ‹≈ȉ Á∆ ’Ø«Ù√ ’ª◊∂ «’ ¿π‘ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ «È∆÷‰ ÂØ∫ «’√ Â∑ª Úæ÷ æ÷Á∂ ‘ÈÕ
≈‹È∆Â∆ Ù≈√Â Á∆ Óπæ÷ ±⁄∆ √æÂ≈ Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ «Úæ⁄ ˛Õ «¬√ Ù≈√Â Á∂ Áπ¡≈≈ ≈‹ ÂæÊ ≈‹’∆ ÍzÙ≈√È Á∂
¡«Ë¡ÀÈ ”Â∂ «ÚÙ∂Ù ˜Ø «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ≈‹È∆Â∆ Ù≈√Â √ß◊·Â ÓÈπæ÷∆ √Ïß˪ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬‘
√Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á≈ ‘∆ «¬’ ¡ß◊ ‘ÈÕ ≈‹È∆Â∆ Ù≈√Â∆ Ú√± ‹ª ÿ‡È≈ Á≈ ¡«ÿ¡ÀÈ «¬√ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò ’∂◊≈
«’ ¿π√ Á∆ Ù’Â∆-√Ïß˪, √’≈ ¡Â∂ Úæ÷-Úæ÷ ≈‹È∆«Â’ ÁÒª ”Â∂ ’∆ ÍzÌ≈Ú ÍÚ∂◊≈Õ «¬æÊ∂ ≈‹È∆Â∆ Ù≈√Â∆
Ù’Â∆ √Ïß˪ ¡Â∂ √’≈ ˘ ¡≈͉∂ ¡«Ë¡ÀÈ Á∂ Ò¬∆ «ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ ⁄؉ ’Á≈ ˛, ¿πÊ∂ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ ≈‹È∆Â’
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 25