Page 448 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAB: √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ

√Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «Ú’≈√ (Social Evolution and Social Development) È؇
’¬∆ Ú≈ √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ ¡Â∂ «Ú’≈√ ˘ Ï≈Ï ‘∆ √Ófi «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í «¬È∑ª ÁØÚª «Úæ⁄ ‘∂· «Ò«÷¡≈
¡øÂ ˛-
A. «Ú’≈√ ‘Ó∂Ùª ¿πÁÚ◊≈Ó∆ (Upward) ‘πøÁ≈ ˛, ‹Á «’ ¿πÁ«Ú’≈√ «’√∂ Ú∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ‘Ø √’Á≈ ˛,
«¬‘ ¿πµÍ ¡Â∂ ‘∂·ª «’√∂ Ú∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ‘Ø √’Á≈ ˛Õ
B. «Ú’≈√ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ «ÈÔØ«⁄ „ø◊ È≈Ò «Ò¡≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È ‹Á «’ ¿πÁ«Ú’≈√ «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ Á∆ ’ج∆
Á÷Ò¡øÁ≈˜∆ È‘ƒ ‘πøÁ∆, ¿π‘ √ÚÂ: ‘∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ
C. ¿πÁ«Ú’≈√ Á≈ √ÏøË ÓÈπæ÷ Á∂ √øÍ»È √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ È≈Ò ˛, ‹Á «’ «Ú’≈√ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∂ ’πfi
‘∆ Íæ÷ª «Úæ⁄ √øÌÚ ˛Õ «¬√ Â∑ª ¿πÁ«Ú’≈√ «Ú’≈√ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ «¬’ «Ú¡≈Í’ Íë’«¡≈ ˛Õ
D. ¿πÁ«Ú’≈√ «¬’ ÓπæÒ «‘ ¡Â∂ ‡√Ê Ë≈È≈ ˛, ¿π‘ ⁄ø«◊¡≈¬∆ ¡Â∂ Ïπ≈¬∆ ˘ ÍÃ◊‡ È‘ƒ ’Á∆,
‹Á «’ «Ú’≈√ «Úæ⁄ ’πfi ‘æÁ Âæ’ ÓπæÒ ‹πÛ∂ ‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬‘ ‡√Ê Íë’«¡≈ È≈ ‘Ø ’∂ ÍÃ◊Â∆ Á∂ ÚË∂∂
ȘÁ∆’ ˛Õ
E. ¿πÁ«Ú’≈√ ¡Â∂ √ÚÂ: ⁄≈«Ò ¡Â∂ ¡⁄∂ÂÈ Íë’«¡≈ ˛, ‹Á «’ «Ú’≈√ Ò¬∆ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È
¡Â∂ «¬‘ «¬’ ‹≈◊»’ Íë’«¡≈ ˛Õ
F. ¿πÁ«Ú’≈√ ’πfi «ÈÙ«⁄ «ÈÔÓª È≈Ò ¡Â∂ ’ÃÓ È≈Ò ÿ«‡Â ‘πøÁ≈ ˛ ‹Ø √≈∂ √«Ó¡ª ¡Â∂ √Ó≈‹ª «Úæ⁄
Ï≈Ï »Í ”⁄ ‘πøÁ≈ ˛, ‹Á «’ «Ú’≈√ Á∂ «ÈÔÓ ¡Â∂ ¥Ó ÂÀ¡ È‘ƒ ‘È ¡Â∂ ‘ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «¬√ Á∂
¥Ó Ú∆ Úæ÷-Úæ÷ ‘ÈÕ
√Ó≈«‹’ «Ú’≈√ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ÍÃ◊Â∆ (Social Development and Social Progress)
√Ó≈«‹’ «Ú’≈√ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ÍÃ◊Â∆ Á≈ Ú∆ «¬’ ‘∆ ¡Ê «Úæ⁄ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È Á∆ ÌπæÒ ¡È∂’ª «ÚÁÚ≈Ȫ È∂
’∆Â∆ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ‘≈Ï‘≈¿»√ «Ò÷Á∂ ‘È, ““«Ú’≈√ ÂØ∫ Ó∂≈ Ì≈Ú «’√∂ Ú∆ ÍÃ’≈ Á∆ Íë’Â∆ È≈Ò ˛”” «¬√
Â∑ª Á∆ ÌπæÒ Á≈ ’≈È Ù≈«¬Á «¬È∑ª ÁØÚª «Úæ⁄ Í≈¬∆¡ª ‹≈‰ Ú≈Ò∆¡ª ’πfi √Ó≈ÈÂ≈Úª ‘È, «‹Ú∂∫ (i) ÁØÚ∂∫ ‘∆ ÓπæÒª
”Â∂ ¡Ë≈« Ë≈È≈Úª ‘È (ii) ÁØÚ∂∫ ‘∆ ◊π‰≈ÂÓ’ Í«ÚÂÈ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á∆¡ª ‘È ¡Â∂ (iii) ÁØÚª «Úæ⁄ ‘∆ √π⁄∂Â
¡Â∂ ‹≈◊»’ ÔÂÈ ’È∂ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª √Ó≈ÈÂ≈Úª Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ «¬È∑ª ÁØÚª «Úæ⁄ ‘∂· «Ò«÷¡≈ ¡øÂ ˛-
A. «Ú’≈√ √≈ËÈ ˛, ‹Á ÍÃ◊Â∆ √≈ËÔ, «Ú’≈√ Á∂ ÔÂȪ È≈Ò ‘∆ ÍÃ◊Â∆ ¡≈™Á∆ ˛, «ÏȪ «Ú’≈√ Á∂
ÍÃ◊Â∆ È‘ƒ ¡≈ √’Á∆ ˛, ‹Á «’ ÍÃ◊Â∆ ÂØ∫ «ÏȪ Ú∆ «Ú’≈√ √øÌÚ ˛Õ
B. «Ú’≈√ Á≈ «˜¡≈Á≈Â √ÏøË ÌΩ«Â’ √ø√«¥Â∆ È≈Ò ˛, ‹Á «’ ÍÃ◊Â∆ Á≈ ◊À-ÌΩ«Â’ √ø√«¥Â∆ È≈ÒÕ
C. ÍÃ◊Â∆ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ «Ú’≈√ Á≈ Ó≈Í ¡≈√≈È ˛, «’™«’ «¬√ Á≈ √ÏøË ÌΩ«Â’ Ú√»¡ª È≈Ò ÚË∂∂
˛Õ

D. «Ú’≈√ «¬’ √ÚÌΩ«Ó’ Íë’«¡≈ ˛, ‹Á «’ ÍÃ◊Â∆ Á∆ Ë≈È≈ ‘∂’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ‘πøÁ∆
˛Õ
E. ÍÃ◊Â∆ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á≈ ÷∂Â √∆«Ó ˛, ‹Á «’ «Ú’≈√ «Úæ⁄ «Ú¡≈Í’ ˛Õ
F. ÍÃ◊Â∆ «¬¤πæ’ Ò椉ª ÚæÒ ‘؉ Ú≈Ò≈ Í«ÚÂÈ ˛ Í «Ú’≈√ Á∆ ’ج∆ «ÈÙ«⁄ «ÁÙ≈ È‘ƒ ˛Õ
G. «Ú’≈√ «¬’ √πÌ≈«Ú’ Íë’«¡≈ ˛, ‹Á «’ ÍÃ◊Â∆ Ò¬∆ √π⁄∂ »Í «Úæ⁄ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
H. ÍÃ◊Â∆ Á∆ Ë≈È≈ Í«ÚÂÈÙ∆Ò ˛, √Ó≈«‹’ ÓπæÒª «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á∂ È≈Ò-È≈Ò ÍÃ◊Â∆ Á∆ Ë≈È≈
Ú∆ ÏÁÒÁ∆ «‘øÁ∆ ˛, ‹Á «’ «Ú’≈√ Á∆ Ë≈È≈ Ï‘π ’πfi √Ê≈¬∆ ˛Õ

AB.G ¥ªÂ∆ (Revolution)

¿πÁ«Ú’≈√ ÍÃ◊Â∆ ¡Â∂ «Ú’≈√ Úª◊ ‘∆ ¥ªÂ∆ Ú∆ Í«ÚÂÈ Á≈ «¬’ «ÚÙ∂Ù »Í ˛Õ ¥ªÂ∆ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á≈ ¥Ó
Â∂˜ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛, ¥ªÂ∆ «¬’ √Ó»«‘’ «’«¡≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ Íπ≈‰∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ ÈÚƒ «ÚÚ√Ê≈ √Ê≈«ÍÂ
’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¥ªÂ∆ «Úæ⁄ Íπ≈‰∆¡ª ¡«Ì‹≈ª Á∆ ‹◊∑≈ ÈÚ∆¡ª ‹≈ª ¡Â∂ È∂Â≈ ¡Í‰≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ÈÕ ¥ªÂ∆ «Úæ⁄

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 441