Page 444 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAB: √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ

‹∆ÚÈÙ≈√Â∆ ÷»È Á∆ ÙπæËÂ≈, Á∆ÿ ¿πÓ, «√‘ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ¡≈«Á ˘ Íz◊Â∆ ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ √≈«‘Â’≈ √πßÁ √≈«‘Â’ È؇
⁄È≈Úª ˘ ª ’Ò≈’≈ ’Ò≈ Á∆ ¿πµÈÂ∆ ˘ Íz◊Â∆ ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ «Ú«◊¡≈È’ Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª Á∂ ÈÚ∂∫ ⁄ÓÂ’≈ª Á∂
Ú≈Ë∂ ˘ Íz◊Â∆ Á∆ ’√Ω‡∆ ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ √ÍæÙ‡ ˛ «’ Íz◊Â∆ Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ «ÚÁÚ≈Ȫ «Úæ⁄ ’ج∆ «¬’Óæ ȑ∆∫ ˛Õ
ÏØ◊≈‚√ È∂ Íz◊Â∆ Á∂ AD Ó≈ÍÁß‚≈ Á≈ Úȉ «¬√ Â∑ª ’∆Â≈ ˛-(A) √Ú‹È’ «‘æ Ҭ∆ Íë’«Â’ √ت
Á≈ Ò≈Ì’≈∆ «¬√Â∂Ó≈Ò, (B) √∆«’ ¡Â∂ Ó≈È«√’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ «√‘ÂÓßÁ «Ú¡’Â∆¡ª Á≈ ‘؉≈, (C)
«√‘ÂÓßÁ Ú≈Â≈ÚÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (D) ÓÈØß‹È Á∂ ¿πÍÔØ◊∆ √≈ËȪ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (E) Í«Ú≈«’ √ß◊·È Á∆ Ó≈Â≈
«Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (F) ⁄È≈ÂÓ’ ’ßÓª Á∂ Ò¬∆ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ÓΩ’∂ Íz≈Í ‘؉ Á∆¡ª √π«ÚË≈Úª,
(G) ÚÍ≈ ¡Â∂ ¿πÁÔØ◊ «Úæ⁄ ‹ÈÂ≈ Á∂ ¡«Ë’≈ª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (H) √Ó≈«‹’ Áπÿ‡È≈Úª, «ÏÓ≈∆¡ª, Ï∂’≈∆ ¡Â∂
ÓΩ Á∂ «ÚπæË √Ó≈«‹’ Ï∆Ó∂ Á∆¡ª √π«ÚË≈Úª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (I) √Ó≈‹ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â ÒØ’ª Á∂ ‹∆ÚÈ ÍæË «Úæ⁄
Ú≈Ë≈, (A@) √’≈ ¡Â∂ ‹ÈÂ≈ Á∂ «Úæ⁄ Í≈√«ÍÃ’ √«‘ÔØ◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ú≈Ë≈, (AA) ’Ò≈
Á≈ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Íz√≈, (AB) ÓÈπæ÷ Á∂ Ë≈«Ó’ ¡Â∂ ¡«Ë¡≈«Ӓ Íæ÷ª Á≈ «ÚÙ∂Ù «Ú’≈√, (AC) ’≈ØÏ≈,
ÏΩ«Ë’ ¡Â∂ ’«Ò¡≈‰’≈∆ «√æ«÷¡≈ «Úæ⁄ «Ú√Ê≈, (AD) √«‘ÔØ◊ ¡Â∂ √«‘’≈∆ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈Õ
‘≈ÈÒ ‘≈‡ Á∂ ¡Èπ√≈ √Ó≈«‹’ Íz◊Â∆ Á∂ Ó≈ÍÁß‚ «¬√ Â∑ª ‘È : (A) ¿πÓ Á≈ «˜¡≈Á≈ ‘؉≈, (B) Ó≈È«√’
«√‘ÂÓßÁ, (C) ¤πæ‡∆ Á≈ «˜¡≈Á≈ √Ó∂∫Õ
‡≈‚ È∂ √ßÍÂ∆, «√‘Â, ‹È√ß«÷¡≈, «ÚÚ√Ê≈, √Ê≈«Í ¡Â∂ ÓΩ«’¡ª Á∂ Ú≈Ë∂ ˘ Íz◊Â∆ Á∂ Ó≈ÍÁß‚ Óß«È¡≈ ˛Õ
«‚Ú≈«¬È È∂ √Ó≈«‹’ Íz◊Â∆ Á∂ ‘∂· «Ò÷∂ Ó≈ÍÁß‚ª Á≈ Úȉ ’∆Â≈ ˛-(A) Íz«’«Â’ √≈ËȪ Á≈ √πæ«÷¡≈ ¡Â∂
¿πÈ∑ª √Ì Á∆ ÌÒ≈¬∆ Á∂ Ò¬∆ «¬√Â∂Ó≈Ò, (B) √∆«’ ¡Â∂ Ó≈È«√’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ ’Ó˜Ø ÒØ’ª Á∆ √ß«÷¡≈ «Úæ⁄
’Ó∆, (C) «√‘ÂÓßÁ Ú≈Â≈ÚÈ, ¡√Ú≈√ÊÔ’ Ó’≈Ȫ, ¡√ßÂØÙ‹È’ √Î≈¬∆ ¡Â∂ √ߥӉ Ø◊ª Á≈ ¡«‘√≈√, (D)
‘≈È∆’≈’ ÓÈØß‹È «Úæ⁄ ’Ó∆ ¡Â∂ «√‘ÂÓßÁ ÓÈØß‹È «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (E) «√‘ÂÓßÁ ¡Â∂ √ßÍÈ Í«Ú≈ª ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª
Á∆ √ß«÷¡≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (F) ⁄È≈ÂÓ’ ’ßÓª Á∂ Ò¬∆ «˜¡≈Á≈ ÓΩ’∂, (G) ¿πÁÔØ◊ ¡Â∂ ÚÍ≈ «Úæ⁄ Ó‹Á±, ͱߋ∆ÍÂ∆
¡Â∂ ‹È √Ë≈‰ Á≈ «Ó«Ò¡≈ ‹π«Ò¡≈ ¡«Ë’≈, (H) √Ó≈«‹’ Ï∆Ó≈ Á≈ «˜¡≈Á≈Â Íz√≈, (I) √’≈ ¡Â∂ ‹ÈÂ≈
«Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √«‘ÔØ◊, (AA) ⁄ß◊∂ √ß◊∆Â, ’«ÚÂ≈, «⁄æÂ’≈∆ ¡Â∂ ‘Ø ’Ò≈ÂÓ’ Ú√±¡ª Á∆ π⁄∆
«Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (AB) ’≈ØÏ≈, ÏΩ«Ë’ ¡Â∂ ’«Ò¡≈‰’≈∆ «√æ«÷¡≈ Á≈ Íz√≈, (AC) «˜¡≈Á≈Â ÒØ’ª Á∂ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄
Ë≈«Ó’ ¡Â∂ ¡«Ë¡≈«Ӓ Íæ÷ Á≈ «Ú’≈√, (AD) ‹ÈÂ≈ «Úæ⁄ «ÓÒ-‹πÒ ’∂ ’ßÓ ’È Á∆ Ì≈ÚÈ≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈Õ
‘≈Ï‘≈¿»√ È∂ √ÓπÁ≈«¬ Á∆ Íz◊Â∆ Á∂ Ò¬∆ ·∆’ ‹È√ß«÷¡≈, ’≈‹’πÙÒÂ≈ ¡Â∂ Í≈√«ÍÃ’ √∂Ú≈ Á∆ Íz«ÚÂ∆ ˘
˜±∆ ’√Ω‡∆ Óß«È¡≈ ˛Õ Úæ÷-Úæ÷ «ÚÁÚ≈Ȫ ÚæÒØ∫ Íz◊Â∆ Á∂ ’¬∆ Ó≈ÍÁß‚ª Á≈ Úȉ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ Í «¬‘
˜±∆ È‘∆∫ ‘À «’ ¿π‘ √≈∂ «¬’æ·∂ Íz≈Í ’∆Â∂ ‹≈‰Õ √≈«¡ª Ó≈ÍÁß‚ª ˘ Íz≈Í ’È≈ Ú∆ ¡Ω÷≈ ˛ ¡Â∂ ‹Ø √Ó≈‹
«¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ «‹ßÈ∂ Ó≈ÍÁß‚ª ˘ Íz≈Í ’ ÒÀ∫Á≈ ‘À ¿π‘ ™È≈ ‘∆ Íz◊Â∆Ù∆Ò Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ

√Ó≈«‹’ Íz◊Â∆ «Úæ⁄ √‘≈«¬’ «ÁÙ≈Úª (Conditions Helpful to Social Progress)
A. «√æ«÷¡≈ Á≈ ¿πµ⁄≈ ÍæË (High Standard of Education)- «√æ«÷¡≈ ÓÈπæ÷ Á∂ «◊¡≈È∂ ÁÚ≈˜∂ ÷ØÒ∑Á∆ ˛Õ
«√æ«÷¡≈ È≈Ò «Ú¡’Â∆ ˘ ÈÚ∆¡ª Ú√±¡ª ¡Â∂ √«ÊÂ∆¡ª Á≈ «◊¡≈È ‘πßÁ≈ ˛Õ «√æ«÷¡≈ Á∂ ¡«‘√≈√
«Úæ⁄ È≈ ª ⁄ÓÂ’≈ ‘∆ √ßÌÚ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ Íz◊Â∆Õ «√æ«÷¡≈ ‘∆ ÚÀ⁄≈«’ «Ú’≈√ Á∂ Ò¬∆ «˜ßÓ∂Ú≈ ˛
¡Â∂ ÒØ’ª «Úæ⁄ Íz◊Â∆ Á∂ ÍzÂ∆ ⁄∂ÂÈ≈ ÍÀÁ≈ ’Á∆ ˛Õ
B. ÍzØ¿πÁÔØ«◊’ ¡Â∂ «Ú«◊¡≈«È’ Íz◊Â∆ (Technological and Scientific Development)- √Ó≈«‹’
Íz◊Â∆ Á∂ Ò¬∆ «Ú«◊¡≈È Á≈ «Ú’≈√ ¡Â∂ ÍzØ¿πÁÔØ«◊’ ¿πµÈÂ∆ Ú∆ ˜±∆ ˛Õ ÓÙ∆Ȫ Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò È≈Ò
Úæ‚∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ¡Â∂ Â∂˜ ◊Â∆ È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ ‘πßÁ≈ ˛, Ú«‰‹ ¡Â∂ ÚÍ≈ «Úæ⁄ Ú∆ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ
«¬√ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ «’√∂ √Ó≈‹ Á∆ ¡≈«Ê’ ÁÙ≈ «Úæ⁄ √πË≈ ‘πßÁ≈ ˛ ‹Ø Íz◊Â∆ Á∂ Ò¬∆ ˜±∆ ‹ÈÓ Ì±Ó∆
˛Õ «¬æÊ∂ È‘∆∫, ÏÒ«’ «’√∂ √Ó≈‹ Á∆ Íz◊Â∆ Á∂ Ò¬∆ ¡≈Ú≈‹≈¬∆ ¡Â∂ √ß⁄≈ Á∂ ÈÚ∂∫ √≈ËȪ, ∂Ò, Ó؇,
‘Ú≈¬∆ ‹‘≈˜, ∂«‚˙, ‡ÀÒ∆«Ú˜È, ‡ÀÒ∆ÎØÈ, ¡ıÏ≈ª ¡≈«Á Á≈ «Ú’≈√ Ú∆ ˜±∆ ˛, «‹√ È≈Ò «◊¡≈È
Á≈ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ‘∂ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Íz◊Â∆ √ßÌÚ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ
C. ÈÚ∂∫ ⁄ÓÂ’≈ (New Inventions)- ÈÚ∂∫ ⁄ÓÂ’≈ª Á∂ √‘≈∂ ÓÈπæ÷∆ √Óæ«√¡≈Úª ˘ ‘æÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈
‘À ¡Â∂ ÓÈπæ÷∆ √πæ÷-√π«ÚË≈Úª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬√∂ Â∑ª ⁄ÓÂ’≈ Íz◊Â∆ Á∆¡ª √ßÌ≈ÚÈ≈Úª
«Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’Á∂ ‘ÈÕ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 437