Page 442 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAB: √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ

Ì≈◊ ˛ ¡Â∂ ÁØȪ Á≈ ‘∆ √ÏßË √Ó≈‹ «Úæ⁄ ◊«‘∂ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂȪ È≈Ò ˛Õ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ È؇
¿πÁ«Ú’≈√ Á∂ Ì∂Á ˘ ¡√∆∫ «¬√ Â∑ª Íz◊‡ ’ √’Á∂ ‘ª :
A. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∆ ’ج∆ «ÈÙ«⁄ «ÁÙ≈ È‘∆∫ ‘πßÁ∆, «¬‘ ¿πµÍØ-‘∂·ª ¡æ◊∂-«Íæ¤∂ «’√∂ Ú∆ «ÁÙ≈
«Úæ⁄ ‘Ø √’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ Á∆ «¬’ «ÁÙ≈ «ÈË≈« ‘À, «¬‘ ‘Ó∂Ù≈ ¡√≈È∆ È≈Ò
ÓπÙ«’Òª, Ï≈ÏÂ≈ ÂØ∫ «ÌßÈÂ≈ ÚæÒ ‘πßÁ≈ ˛Õ
B. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ √Ó≈«‹’ „ª⁄∂ ¡Â∂ ’ßÓ ‹ª ÁØȪ «Úæ⁄Ø∫ «’√∂ «¬’ Íæ÷ «Úæ⁄ Ú∆ ‘Ø √’Á≈ ‘À ‹ÁØ∫ «’
√Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ «Úæ⁄ √Ó≈‹ Á∂ „ª⁄∂ ¡Â∂ ’ßÓ ÁØȪ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ¡≈™Á≈ ˛Õ
C. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ √Ó≈‹ Á∆ ¡ßÁÒ∆ ¡Â∂ Ï≈‘ ÁØÚª ‘∆ Ù’Â∆¡ª Á∂ ’≈È ¡≈ √’Á≈ ‘À ‹ÁØ∫ «’
√Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ √Ó≈‹ Á∆ ¡ßÁÒ∆ Ù’Â∆¡ª Á∂ ’≈È ‘πßÁ≈ ˛Õ

D. √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ «Úæ‹ «Ó‘ÈÂ-Úß‚ ¡Â∂ «ÚÙ∂Ù∆’È ÚæË ‹ªÁ≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ
«Úæ⁄ ¡«‹‘≈ ‘؉≈ ˜±∆ È‘∆∫ ˛Õ
E. √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ «¬’ «Ú¡≈Í’ Íz«’«¡≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÁ«Ú’≈√ ¿π√ Á≈ «¬’ „ß◊ ‹ª √Ú±Í ˛Õ «¬√
¡Ê «Úæ⁄ ‘∂’ ¿πÁ«Ú’≈√ Í«ÚÂÈ ˛ Í ‘∂’ Í«ÚÂÈ ¿πÁ«Ú’≈√ È‘∆∫ ˛Õ
F. √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ Á∂ Ò¬∆ ’πfi ÍæË ¡Â∂ ¥Ó «ÈË≈« ’∆Â∂ ◊¬∂ ‘È ‹ÁØ∫ «’ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ
Á∆ ’ج∆ «ÁÙ≈, ¥Ó ¡Â∂ ÍæË «ÈÙ«⁄ ȑ∆∫ ‘ÈÕ
G. √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ Á∆ Íz«’«¡≈ ‘ΩÒ∆ ¡Â∂ Ò◊≈Â≈ ‘πßÁ∆ ˛ ‹ÁØ∫ «’ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∆ Íz«’«¡≈
‘ΩÒ∆, Â∂˜, Ò◊≈Â≈ ¡Â∂ π’-π’ ’∂ «’√∂ Ú∆ ±Í «Úæ⁄ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ
H. √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ È≈Ò ◊π‰≈ÂÓ’ Í«ÚÂÈ ‘πßÁ∂ ‘È ‹ÁØ∫«’ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ «Úæ⁄ ◊π‰≈ÂÓ’
¡Â∂ √ß«÷¡≈ÂÓ’ ÁØÈØ∫ ‘∆ Â∑ª Á∂ Í«ÚÂÈ Ù≈«ÓÒ ‘ÈÕ
I. √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ Á∂ ⁄‰ª Á∆ ÍπÈ«ÚÂ∆ È‘∆∫ ‘πßÁ∆ ‹ÁØ∫ «’ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ «Úæ⁄ «¬√ Â∑ª
Á≈ ’ج∆ «ÈÔÓ È‘∆∫ ‘À, √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ ÈÚ∆∫ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ‹≈ ’∂ «Î ¿π√∂ √«ÊÂ∆ ÚæÒ Ú≈Í√ ⁄Ò∂
‹ªÁ∆ ‘ÀÕ

AB.E Íz◊Â∆ (Progress)

Íz◊Â∆ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á≈ «¬’ «ÚÙ∂√ „ß◊ ‹ª Íz«’«¡≈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ ˜±∆ Ò’Ùª ˘ Íz≈Í ’È Á∂ Ò¬∆
√π⁄∂ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ Íz◊Â∆ Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ ¡≈◊√‡ ’≈Ó‡ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹Ù≈√Â∆¡ª È∂ ¡≈͉∂
Úæ÷-Úæ÷ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’∆Â∂ ‘È, Í «¬√ Á∆ ’ج∆ «¬’ √Ë≈‰ «Ú«◊¡≈«È’ «Ú¡≈«÷¡≈ È‘∆∫ ’∆Â∆ ‹≈ √’∆ ˛Õ
Úæ÷-Úæ÷ ◊π‰ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Íz◊Â∆ ˘ Úæ÷-Úæ÷ ±Íª «Úæ⁄ Íz∆Ì≈«Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ Íπ≈‰∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄ ¡«Ë¡≈«Ӓ
Ò’Ùª ˘ Íz≈Í ’È ˘ Íz◊Â∆ Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ √∆ Í ÚÂÓ≈È «Úæ⁄ ÌΩ«Â’ Ò’Ùª Á∆ Íz≈ÍÂ∆ ¡Â∂ √πæ÷ √π«ÚË≈Úª
«Úæ⁄ Ú≈Ë∂ ˘ ‘∆ Íz◊Â∆ Óß«È¡≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ Íz◊Â∆ Á≈ √Ó≈«‹’ ÓπæÒª È≈Ò ◊«‘≈ √ÏßË ˛ ¡Â∂ ‘ √Ó≈‹ Á∂ ¡≈͉∂-
¡≈͉∂ ÓπæÒ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ «¬‘∆ ’≈È ˛ «’ Íz◊Â∆ Á∆ Ë≈È≈ ‘∂’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ

√Ó≈«‹’ Íz◊Â∆ Á≈ ¡Ê ¡Â∂ Í«Ì≈Ù≈ (Meaning and Definition of Social Progress)
Íz◊Â∆ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ «È«‘ ˛, Í «¬‘ Í«ÚÂÈ «ÈÔØ«‹Â ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ÓπæÒª Á∂ ¡Èπ±Í ‘πßÁ≈ ˛Õ ¡ß◊∂˜∆
Á≈ ‘Progress’ ÙÏÁ ÒÀ«‡È Ì≈Ù≈ Á∂ ‘Progredior’ ÂØ∫ Ï«‰¡≈ ˛ «‹√ Á≈ ¡Ê ˛ ‘to step forward’ ¡Â∂ “¡æ◊∂
Úˉ≈”Õ «¬√ Á≈ ˜±∆ Ò’Ù Á∂ ÚæÒ Í«ÚÂÈ ¡Â∂ ¡æ◊∂ Úˉ≈ Íz◊Â∆ ’‘≈™Á≈ ‘ÀÕ Ò’Ù, √Ê≈È ¡Â∂ √Ó≈‹ª
Á∂ ¡Èπ√≈ Íz◊Â∆ Á∆ Ë≈È≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬’ √Ó∂∫ «Úæ⁄ «‹√ ˘ Íz◊Â∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛,
Á±√∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄ ¿π√∂ √«ÊÂ∆ ˘ ¡ÚøÂ∆ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
Íz◊Â∆ ˘ Úæ÷-Úæ÷ «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ ‘∂· «Ò«÷¡ª È≈Ò Íz∆Ì≈«Ù ’∆Â≈ ˛:
Ò∂√‡ Ú≈‚ Á∂ ¡Èπ√≈, ““Íz◊Â∆ ¿π‘ ˛ ‹Ø ÓÈπæ÷∆ √πæ÷ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’Á∆ ˛Õ””
‘≈ÈÒ ‘≈‡ Á∂ ¡Èπ√≈, ““√Ó≈«‹’ Íz◊Â∆ √Ó≈«‹’ „ª⁄∂ «Úæ⁄ ¿π‘ Í«ÚÂÈ ‘È ‹Ø «’ ÓÈπæ÷∆ ’ßÓª ˘ Óπ’Â
’È, Íz∂‰≈ ¡Â∂ √π«ÚË≈ ÍzÁ≈È ’È ¡Â∂ ¿π√ ˘ √ß◊«·Â ’ÈÕ””

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 435