Page 441 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ”Â∂ Áæ«√¡≈ «’ «¬‘ √≈∆¡ª «Ú«ÌßÈ ¥Óª ÂØ∫ ¿πÁ«Ú’«√ ‘Ø ’∂ Ï≈Ï √«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ Í‘πß⁄∆¡ª ‘ÈÕ Ï‘π∂÷∆
¿πÁ«Ú’≈√Ú≈Á∆¡ª Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ¿πÁ«Ú’≈√ Á≈ ’ج∆ «¬’ ‘∆ ’zÓ È≈ ‘Ø ’∂ ’¬∆ ¥Ó ‘ÈÕ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ Â∂
«¬’ √Ó≈‹ Í«‘Òª ÍÙ± Í≈Ò‰ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ «‘ ’∂ «Î «Ù’≈∆, ÷∂Â∆ ¡Â∂ ¿πÁÔØ«◊’ √«ÊÂ∆ ˘ Íz≈Í ’ √’Á≈
˛Õ Í«Ú≈ «Ú¡≈‘∆, Ï‘πÍÂÈ∆ «Ú¡≈‘, √Ó±‘ «Ú¡≈‘ ÂØ∫ «¬’ «Ú¡≈‘ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Í‘πß⁄ √’Á≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª
Ï‘π∂÷∆ ¿πÁ«Ú’≈√ Á≈ ‹ÈÓ √Ó∂÷∆ ¿πÁ«Ú’≈√Ú≈Á Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ‘Ø«¬¡≈Õ
C. ⁄æ’∆ ‹ª ÍÀ≈ÏØ«Ò’ ¿πÁ«Ú’≈√ (Cyclic or Parabolic Evolution)- «¬√ Â∑ª Á∂ ¿πÁ«Ú’≈√ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√
’È Ú≈Ò∂ «ÚÁÚ≈Ȫ Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ¿πÁ«Ú’≈√ «¬’ ⁄æ’ Á∂ ±Í «Úæ⁄ «¬’ ÿÛ∆ Á∂ ÍÀ∫‚»ÒÓ Á∆ Â∑ª ’Á∆
«¬æË ’Á∆ ¿πµË ‹ª ¿πÂ≈-⁄Û∑≈¡ Á∂ ¥Ó «Úæ⁄ ‘πßÁ≈ ˛Õ ¿πÁ«Ú’≈√ È≈Ò √Ïß«Ë «¬‘ «Ú⁄≈ √Ì ÂØ∫ Ï≈¡Á
«Úæ⁄ ¡≈«¬¡≈ ¡Â∂ «¬È∑ª ˘ ÈÚ-¿πÁ«Ú’≈√Ú≈Á∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ Ò∂√Ò∆ Ú≈Œ«¬‡ «¬√ Â∑ª Á∂ «Ú⁄≈’ª «Úæ⁄ Óπæ÷
‘ÈÕ ¿π√ Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ¿πÁ«Ú’≈√ «¬’ «√æË∆ ∂÷≈ «Úæ⁄ È≈ ‘Ø ’∂ ¡ÈπÚz ⁄æ’ ∂÷≈ (parabolic curve) Á∂
±Í «Úæ⁄ ‘πßÁ≈ ˛Õ ÍÀ≈ÏØÒ≈ Á≈ «Ú⁄≈ ÿØÛ∂ Á∂ ÷π «Úæ⁄ ·Ø’∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ È≈Ò ÂØ∫ ˛ «‹√ Á∆ ¡«¥Â∆ ’ØÙ·’ «Úæ⁄
«ÁæÂ∂ ◊¬∂ «⁄æÂ Á∂ Ï≈Ï ‘πßÁ∆ ˛ ()Õ
«¬√ Á∂ ¡Èπ√≈ ’ج∆ Ú∆ √Ó≈«‹’ √ß√Ê≈ «¬’ «ÚÙ∂Ù ±Í «Úæ⁄ Ùπ± ‘πßÁ∆ ‘À, ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ «ÁÙ≈ Á∂ ÚæÒ
«Ú’«√ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ¡æ◊∂ ⁄æÒ ’∂ «Î ¡≈͉∂ Ó±Ò ±Í Á∂ ÚæÒ ÓπÛ ‹ªÁ∆ ‘À, ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ¿π‘ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ «ÁÙ≈
ÚæÒ «Ú’«√ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ¡æ◊∂ ⁄æÒ ’∂ «Î ¡≈͉∂ Ó±Ò ±Í ÚæÒ ÓπÛ ‹ªÁ∆ ‘À Í «¬’ ÈÚ∂∫ ¡Â∂ ¿π⁄ ±Í «Úæ⁄Õ «¬√
Á∂ ’πfi ¿πÁ≈‘‰ ¡Â∂ ¡æ‹ ÍπÈ ≈‹ ¡Â∂ √ßÍÂ∆ ”Â∂ √Ó±«‘’ ¡«Ë’≈ Á∆ Ë≈È≈ ÍÀÁ≈ ‘ج∆ ˛Õ «¬√∂ Â∑ª Ùπ± «Úæ⁄
ÓÈπæ÷ ’æÍÛ∂ Á∂ Ì≈Ú «Úæ⁄ Èß◊≈ «‘ßÁ≈ √∆Õ «¬’ √Ó∂∫ ¡«‹‘≈ ¡≈«¬¡≈, ‹ÁØ∫ ¿π‘ ͱ∂ √∆ ˘ ’æÍÛ∂ È≈Ò „æ’Á≈
√∆ ¡Â∂ ÍπÈ ÎÀÙÈ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ’æÍÛ∂ Í«‘ȉ Òæ◊≈ ˛Õ «¬√∂ Â∑ª «Úæ⁄ Ùπ± «Úæ⁄ √∆«’ ¡È≈⁄≈ Á∆
√«ÊÂ∆ √∆, «Î «¬’ «Ú¡≈‘ Á≈ Íz⁄ÒÈ ‘Ø«¬¡≈ ¡Â∂ ¡æ‹ ÍπÈ √∆«’ √πÂßÂÂ≈ Á∆ ÁÒ∆Ò «ÁæÂ∆ ‹≈‰ Òæ◊∆
‘ÀÕ ÍÀ≈ÏØÒ≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ¿πÁ«Ú’≈√ ˘ ¡√∆∫ ‘∂·ª «ÁæÂ∂ «⁄æÂ È≈Ò Íz◊‡ ’Á∂ ‘ªÕ

Â∆√∆ ÍæË
A. ≈‹ ÚæÒØ∫ √ßÍÂ∆ ”Â∂ √Ó±«‘’ ¡«Ë’≈
B. È◊ÈÂ≈Ú≈Á, «¬’ √∆«’ √ß√«¥«Â’
¡ßÁØÒÈ Á∂ ±Í «Úæ⁄
C. √∆«’ √Ú¤ßÁÂ≈ Á≈ «Ú⁄≈
ÚæÒØ∫ Íπ‡∆ Á±√∆ ÍæË
A. √ßÍÂ∆ ”Â∂ «Ú¡’Â∆◊ ¡«Ë’≈
B. √≈∂ √∆ ”Â∂ ’æÍÛ∂ Ë≈È ’È≈
C. «¬’-«Ú¡≈‘
A. √ßÍÂ∆ Á≈ √Ó±«‘’ ¡«Ë’≈
B. ’æÍÛ∂ Á≈ ¡«‘√≈√
C. √∆«’ ¡È≈⁄≈
Í«‘Ò∆ ÍæË
«⁄æÂ AB.D

√Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ (Social Evolution and Social Change)
√Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∂ ¡Ê ¡Â∂ Í«Ì≈Ù≈ Á≈ Úȉ ͱÚ «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹≈ ¸æ’≈ ˛Õ
√Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ «¬’ ‡√Ê ÙÏÁ ˛ ª ⁄ø«◊¡≈¬∆, Ïπ≈¬∆ ‹ª «’√∂ «ÁÙ≈ ‹ª Í«ÚÂÈ Á∂ ◊π‰ ¡Â∂ Ó≈Â≈,
¡≈«Á Á≈ ÏØË È‘∆∫ ’≈™Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ¿πÁ«Ú’≈√ «¬’ ¡«‹‘≈ Í«ÚÂÈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ «ÁÙ≈, ¥Ó, ◊π‰ ¡≈«Á
«ÈÙ«⁄ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ ¡Ê «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á≈ «¬’ Ì≈◊ ‘À ¡Â∂ ÁØȪ Á≈ ‘∆
√ÏßË √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÓπÙ«’Ò ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂȪ È≈Ò ˛Õ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ¿πÁ«Ú’≈√ Á≈ «¬’

434 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY