Page 109 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ Á∂ ‘Ø «ÙÂ∂Á≈ ¿π√ Á∆ ؘ◊≈ Ò◊≈¿π‰ «Úæ⁄ ‘ √ßÌÚ ÓÁÁ ’Á∂ ‘ÈÕ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈ √ÏßË∆
¿π√ ˘ ¡≈͉∂ ’ØÒ «‘‰ ¡Â∂ ÷≈‰-Í∆‰ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’È≈ Ú∆ ¡≈͉≈ Î˜ √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ «Ú¡≈‘ Á∂ Ó≈Ó«Ò¡ª
«Úæ⁄ Ú∆ ¡’√ «¬‘ Á∂«÷¡≈ «◊¡≈ ˛ «’ «ÙÂ∂Á≈ √ÏßË∆ ‘∆ «Ú¡≈‘ Íz√Â≈Úª «Úæ⁄ ÓæË√ÊÒ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√
Â∑ª ‹ÁØ∫ «’√∂ Í«Ú≈ «Úæ⁄ «Ú¡≈‘ ‘πßÁ≈ ˛ ª ¿π√ Á∂ «ÙÂ∂Á≈ √ÏßË∆ ÒÛ’≈-Ú‘π‡∆ ˘ ÂØ‘Î∂ Ì∂∫‡ ’Á∂ ‘ÈÕ
«˜¡≈Á≈Â Ì≈Â∆ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ √ß√«¥«Â’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ Á∂ ⁄ß◊∂ ÈÂ∆‹∂ Á∂÷‰ ˘ «ÓÒÁ∂
‘ÈÕ ÓÈπæ÷ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «‹√ Â∑ª ‹≈Â∆, Ú◊, √Ó±‘ ¡Â∂ ¡ª„-◊π¡ª„ Á≈ Ó‘æÂÚ ˛ ¿π√ È≈ÒØ∫ «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚ
‹ª ̱«Ó’≈ «ÙÂ∂Á≈∆ Á∆ ˛Õ

8.9 √≈ ¡øÙ (Summary)

π
ß
Ø
æ
æ
π
æ
Ω
æ
π
J √Ó≈«‹’ ÓÈ÷, √Ó≈‹ «Ú⁄ «¬’Ò≈ È‘∆∫ ‘Á≈Õ ‹ÈÓ Â∫ Ò ’ Ó ’ ¿‘ ’¬∆ «Ú¡’Â∆¡ª È≈Ò «ÿ«¡≈
À
∂
‘πßÁ≈ ‘À ¡Â∂ ¿π√ Á≈ √ÏßË «˜¡≈Á≈Â «Ú¡’Â∆¡ª È≈Ò ‘πßÁ≈ ˛Õ Íøz± «¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ √Ì ÂØ∫ Ó‘æÂÚͱÈ
√ÏßË ¿πÈ∑ª «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ È≈Ò ‘πßÁ≈ ˛ ‹Ø «Ú¡≈‘ ÏßËÈ ¡Â∂ ÷±È √ÏßË Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ √Ïß«Ë ‘ÈÕ
J √ßÍ’ ¡Â∂ È∂ÛÂ≈, ◊«‘≈¬∆ ¡Â∂ ¡≈ÂÓ-«ÚÙÚ≈√ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª Á∂ «ÙÂ∂Á≈ª ˘ ’¬∆
Ùz∂‰∆¡ª «Úæ⁄ Úß«‚¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ’πfi ÒØ’ª Á∂ È≈Ò «Ú¡≈‘ ¡Â∂ ÷±È √ÏßË∆ ¡Ë≈ª ”Â∂ «ÙÂ∂Á≈∆
ÍzÂæ÷ ◊«‘∆ ¡Â∂ È∂Û∂ Á∆ ‘πßÁ∆ ˛, «‹Ú∂∫ ÍÂ∆-ÍÂÈ∆, «ÍÂ≈-ÍπæÂ, Ì≈-ÌÀ‰ ¡≈«ÁÕ «¬È∑ª ˘ Í«‘Ò≈
√ÏßË (Primary Kins) «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡, Á±√≈ √ÏßË (Secondary kins) ¿π‘ √ÏßË∆ ÒØ’
‘πßÁ∂ ‘È ‹Ø ¿πÍØ’Â Í«‘Ò∂ √ÏßË∆¡ª Á∂ Í«‘Ò∂ √ÏßË∆ ‘È ¡Â∂ Í«‘Ò∂ √ÏßË∆¡ª ÚæÒØ∫ √Ïß«Ë ‘ÈÕ «¬√
Â∑ª Â∆√∂ √ÏßË∆ (Teritiary kins) Ú∆ ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ Â∆√∂ √ÏßË∆ ¿π‘ √ÏßË∆ Ú∆ ‘Ø √’Á∂ ‘È ‹Ø √≈‚∂
Â∆√∂ √ÏßË∆ Á∂ Í«‘Ò∂ √ÏßË∆ ‘ÈÕ
J «¬’ «Ú¡’Â∆ ÂØ∫ Á±√∂ «Ú¡’Â∆ ‹ª «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ √ÏßË ˘ √ÍÙ‡ ±Í È≈Ò Íz◊‡ ’È Á∂ Ò¬∆
¡Òæ◊-¡Òæ◊ Â∑ª Á∂ √Ïß˪ Á∂ Ò¬∆ Úæ÷-Úæ÷ ÙÏÁª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
J «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ¡Ë∆È ’¬∆ Â∑ª Á∂ «ÚÚ‘≈ ÍzÂ∆Ó≈Ȫ (behaviour patterns) Á≈ Ú∆ √Ó≈Ú∂Ù
‘πßÁ≈ ˛Õ √≈‚≈ «’√∂ «¬’ «Ú¡’Â∆ È≈Ò «¬’ «ÚÙ∂Ù √ÏßË ˛, ◊æÒ «¬æÊ∂ ‘∆ ÷ÂÓ È‘∆∫ ‘Ø ‹ªÁ∆Õ «¬√
«ÙÂ∂ ‹ª √ÏßË È≈Ò √Ïß«Ë «¬’ Ú«ÙÙ‡ Â∑ª Á≈ «ÚÚ‘≈ Ú∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ˛Õ
J «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ Í«‘≈ Á≈ «ÈÔÓ ‹ª ∆ ϑπ ‘∆ ÒØ’«ÍzÔ ˛Õ “Í«‘≈” Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛
«’ ’πfi ¡«‹‘∂ «ÙÂ∂ ‘È ‹Ø ÁØ «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ «Úæ⁄ «¬’ «ÈÙ«⁄ √ÏßË Âª √Ê≈«Í ’Á∂ ‘È, Í
È≈Ò ‘∆ «¬√ ◊æÒ Á≈ «ÈÙ∂Á «ÁßÁ∂ ‘È «’ ¿π‘ «¬’-Á±√∂ ÂØ∫ Á± «‘‰Õ √æ√-√‘π≈ ¡Â∂ ‹Ú≈¬∆ Á∂ «Úæ⁄
Á∂ √Ïß˪ ˘ Ú∆ ’πfi √Ó≈‹ª «Úæ⁄ ’߇ØÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
J «ÙÂ∂Á≈∆ Á∆¡ª ∆ª «Úæ⁄ ‘≈√≈-Ó˜≈’ √ÏßË Í«‘≈ Á≈ «ÏÒ’πÒ ¿πÒ‡ ±Í ˛Õ «‹æÊ∂ Í«‘≈ ÁØ
√Ïß˪ ˘ «¬’-Á±√∂ ÂØ∫ Á± «Ò‹ªÁ≈ ˛, ¿πµÊ∂ Í«‘≈ √ÏßË ÁØ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ Ï‘π È∂Û∂ ÒÀ ¡≈™Á≈ ˛Õ
«ÈÙ«⁄ ¡Ê «Úæ⁄ «¬‘ ÁØ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ “ÓËπ √ßÍ’” ‹ª √ÏßË √±Â «Úæ⁄ ÏßÈ∑Á≈ ˛Õ
J ¡æ‹ Ú∆ «˜¡≈Á≈Â Ì≈Â∆ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ Á∆ Ó‘æÂÚͱÈ Ì±«Ó’≈ ˛Õ «˜¡≈Á≈Â Ì≈Â∆
√Ó≈‹ª «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ √ß√«¥«Â’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ Á∂ ⁄ß◊∂ ÈÂ∆‹∂ Á∂÷‰ ˘ «ÓÒÁ∂ ‘ÈÕ ÓÈπæ÷
√Ó≈‹ª «Úæ⁄ «‹√ Â∑ª ‹≈Â∆, Ú◊, √Ó±‘ ¡Â∂ ¡ª„-◊πÚª„ Á≈ Ó‘æÂÚ ˛ «¬√ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚ
‹ª ̱«Ó’≈ «ÙÂ∂Á≈∆ Á∆ ˛Õ

8.10 ÙÏÁ ’ØÙ (Keywords)

A. √∂Ó≈- È≈◊≈ÒÀ∫‚ «Úæ⁄ È◊≈ ‹≈Â∆¡ª ÚæÒØ∫ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ «¬’ ÏØÒ∆Õ
B. Í«‘≈- «ÙÂ∂Á≈∆ Á∂ ¡Ë∆È ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ «Óæ·∂ √Ïß˪ Á∂ «Úæ⁄ ‘≈√≈-Ó˜≈’ ˘ Í«‘≈ ’«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ

8.11 ¡«Ì¡≈√ ÍÃÙÈ (Review Questions)

A. «ÙÂ∂Á≈∆ Á∂ Íz’≈ª Á≈ Úȉ ’ØÕ
B. “Í«Ú≈” ¡Â∂ “‘≈√≈-Ó˜≈’” ”Â∂ «¬’ √ß÷∂Í «Úæ⁄ «‡æ͉∆ «Ò÷ØÕ
C. “ÓπÂ≈«Ò¡≈” ¡Â∂ “«ÍÂzÙÚ√Â∂” ÂØ∫ Âπ√∆∫ ’∆ √ÓfiÁ∂ ‘Ø? √Ófi≈˙Õ

102 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY