Page 108 - DSOC102_Social Institutions

«¬’≈¬∆ñH: «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈

«¬√ Â∑ª ¡√∆∫ Á∂÷Á∂ ‘ª «’ «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ’ج∆ «¬’ ¡«÷Ò ÍzÂ∆Ó≈È È‘∆∫ ˛, ¿π‘ Úæ÷-Úæ÷ ÷∂Âª «Úæ⁄ È؇
Úæ÷-Úæ÷ ±Í æ÷Á∆ ˛Õ

8.7 «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ √Ó≈«‹’ ’øÓ
(Social Functions of Kinship System)

Ì≈Â∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ Ó‘æÂÚͱÈ Ì±«Ó’≈ ‘∆ ˛Õ «¬√ Á∂ √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ÔØ◊Á≈È
Á≈ Ú∂Ú≈ «¬√ Â∑ª ˛-
A. √Ó≈«‹’ «ÚÚ‘≈ Á∂ «ÈÔÓª Á≈ «ÈË≈‰- «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ «Ú¡’Â∆ Á∂ ¿πÈ∑ª √Ó±‘ª ˘ Áæ√Á∆
˛, «‹È∑ª «Úæ⁄ ¿π‘ ¡≈͉∂ ‹∆ÚÈ Á≈ Ó‘æÂÚͱÈ «‘æ√≈ ◊π˜≈Á≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ «ÚÚ‘≈ Á∂ Ó≈ÈÁß‚
«ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ ÚæÒØ∫ «ÈË≈« ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ «ÂßÈ ¡«‹‘∂ Ú«ÙÙ‡
ÓΩ’∂ ‘È «‹È∑ª ”Â∂ ¡«‹‘∂ «ÚÚ‘≈ ÍzÂ∆Ó≈È «ÚÙ∂Ù ±Í È≈Ò «’«¡≈Ù∆Ò ‘πßÁ∂ ‘È-(i) ‹∆ÚÈ ⁄æ’
√ÏßË∆ √ß√’≈ Ú◊∂ ‹ÈÓ Á∆ Ùπ»¡≈Â, «Ú¡≈‘ ÚÍ≈, Ùπ±¡≈Â∆ ÓΩ ¡≈«Á, (ii) Á≈Ô ‹ª ¿πÂ≈«Ë’≈
Á≈ «ÈË≈‰ ’Á∂ √Ó∂∫ ¡Â∂ (iii) ÷∂Â∆ ‹ª ÚÍ≈ «Úæ⁄ «ÚÙ∂Ù ÓΩ’∂ ”Â∂Õ
B. √Ó≈«‹’ «ÚÚ‘≈ Á≈ «ÈÔÓÈ- «Ú¡’Â∆ Á∂ ⁄«æÂ ”Â∂ ’߇ØÒ æ÷‰ «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ √Ó±‘ Á∆
Ó‘æÂÚͱÈ Ì±«Ó’≈ ˛Õ «¬’ Ú«ÙÙ‡ ÓΩ’∂ ”Â∂ Ú«ÙÙ‡ «ÙÂ∂Á≈ª Á∆ ̱«Ó’≈ ˘ ‘Ø «√Â∂Á≈ ÏÛ∂ «Ë¡≈È
È≈Ò Á∂÷Á∂ ‘È ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ÍzÙß√≈ ¡Â∂ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ «Ú¡’Â∆ ÂØ∫ «‹√ ÚÂ∆∂ Á∆
¿πÓ∆Á ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ‘À, «Ú¡’Â∆ ¿π√ Â∑ª Á≈ ÚÂ∆≈ ’È Ò¬∆ ÷πÁ ˘ Әϱ ’Á≈ ˛Õ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂
‘ «Ú¡’Â∆ «¬√ ◊æÒ Á∆ «⁄ßÂ≈ ’Á≈ ˛ «’ ¿π√ Á∂ «’√∂ ⁄«æÂ ”Â∂ ÁπÈ∆¡ª ’∆ ’‘∂◊∆ ¡Â∂ ÁπÈ∆¡ª
ÂØ∫ ¿π√ Á∆ «¬æ¤≈ «˜¡≈Á≈Â ¡≈͉∂ «ÙÂ∂Á≈∆ √Ó±‘ È≈Ò ‘∆ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈
ÚÂ∆«¡ª ˘ √Ó≈‹ Á∂ ¡≈ÁÙª Á∂ ¡Èπ±Í ω≈¬∂ æ÷‰ «Úæ⁄ ÔØ◊Á≈È «ÁßÁ∆ ˛Õ
C. √Ó≈«‹’ √ß√«¥«Â’ «ÈßÂÂ≈ ω≈¬∂ æ÷‰≈-«ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ È≈Ò ‹πÛ∂ «Ú¡’Â∆ «¬’-Á±√∂
Á∂ È∂Û∂ Ó«‘√±√ ’Á∂ ‘È, «¬√ Ò¬∆ ¿π‘ «¬√ ◊æÒ Á≈ «Ë¡≈È æ÷Á∂ ‘È «’ √Ó≈‹ Á∂ ÚÂ∆∂, ¡≈ÁÙ
¡Â∂ √ß√«¥«Â’ ÓπæÒ «¬’ Í∆Û∑∆ ÂØ∫ Á±√∆ «Úæ⁄ ÏÁÒÁ∂ ‘∂Õ √ßÌÚ ÂΩ ”Â∂ «¬√ ¿πÁ∂Ù ˘ ÒÀ ’∂ √Ó≈‹
È∂ «ÙÂ∂Á≈∆ ˘ «Ú¡’Â∆ Á∂ ‹∆ÚÈ Á∆¡ª ÁØ Ó‘æÂÚͱÈ ’«·È≈¬∆¡ª ÂØ∫ «ÚÙ∂Ù ±Í È≈Ò ‹Ø«Û¡≈
˛-«Ú¡≈‘ ¡Â∂ ¿πÂ≈«Ë’≈∆Õ ‚≈. Ù≈Ó Ò≈Ò ÙÓ≈ È∂ ·∆’ ‘∆ «Ò«÷¡≈ ˛ «’ √Ó≈«‹’ √ß√«¥«Â’
«ÈßÂÂ≈ ω≈¬∂ æ÷‰ «Úæ⁄ Ó˜Á»ª Á∆ ̱«Ó’≈ ÚË∂∂ Ó‘æÂÚͱÈ ˛Õ
D. √Ó≈«‹’ √‘≈«¬Â≈ ¡Â∂ √πæ«÷¡≈ ÍzÁ≈È ’È≈-«ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ ‹∆ÚÈ Á∂ «ÚÙ∂Ù ÓΩ«’¡ª ”Â∂ √Ó≈«‹’
√‘≈«¬Â≈ Á≈ ’ßÓ ’Á∆ ˛, «‹Ú∂∫ ÒÛ’∆ Á∂ «Ú¡≈‘ √Ó∂∫ ¿πµÂ∆ ÷∂Â «Úæ⁄ ’πfi ‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄ Ó≈Ó∂ ˘
“Ì≈” Á∂‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò ¿π√ √Ó∂∫ ’πfi √‘≈«¬Â≈ «ÓÒ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ «¬√ Â∑ª ‹∆ÚÈ Á∆¡ª ÓπÙ«’Òª
«‹Ú∂∫-Ïπ„≈Í≈ ÚÀËÚÔ, Áπÿ‡È≈, «ÏÓ≈∆, Ï∂’≈∆ Á∂ «ÚπæË Ú∆ «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ √πæ«÷¡≈ ÍzÁ≈È
’Á∆ ‘ÀÕ ‹∂’ ’ج∆ Ïæ⁄≈ ¡È≈Ê ‘Ø ‹≈Ú∂ ª Ì≈Â∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª ¿π√ Á∂ «ÙÂ∂Á≈ª ’ØÒØ∫
‘∆ «¬‘ ¿πÓ∆Á ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆ «’ «¬‘ ¿πÈ∑ª Á∆ Á∂÷Ì≈Ò ’È ¡Â∂ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ «Ú¡’Â∆ ¡«‹‘≈
’Á∂ Ú∆ ‘ÈÕ
E. «Ú¡’Â∆ Á∆ ¡Ò◊≈¡ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ÂØ∫ √πæ«÷¡≈- «Ú¡’Â∆ Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ Á∂«÷¡≈ ‹≈Ú∂ ª «¬‘ «’‘≈
‹≈ √’Á≈ ˛ «’ «ÙÂ∂Á≈∆ «ÚÚ√Ê≈ «Ú¡’Â∆ Á∂ ÓÈ ¬∂’≈’∆ÍÈ ‹ª ¡Ò◊≈Ú Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ÍÀÁ≈ È‘∆∫
‘؉ «ÁßÁ∆Õ «¬‘ «ÚÚ√Ê≈ ¿π√ Á∂ ¡≈͉∂ “«ÙÂ∂Á≈ª Á≈ Á≈«¬≈” «Ú¡≈Í’ ’ «ÁßÁ≈ ˛Õ ¿π√ ˘ Ù’Â∆
Á≈ ¡«‘√≈√ ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ ¡≈͉∂∂ «ÙÂ∂Á≈ª ”Â∂ Î÷ Ó«‘√±√ ’Á≈ ˛ «’™«’ ¿π√ Á∆ ¡√∆ÓÂ≈
Ú∆ Ï‘π ’πfi ¿π√ Á∂ «ÙÂ∂Á≈ª Á∆ √Ó≈«‹’ ÍzÂ∆Ù·≈ ”Â∂ ¡Ë≈« ‘πßÁ∆ ˛Õ

8.8 ¡≈Ëπ«È’ Ì≈ «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ Á∆ Ì»«Ó’≈
(Role of Kinship in Contemporary India)

¡æ‹ Ú∆ «˜¡≈Á≈Â Ì≈Â∆ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ Á∆ Ó‘æÂÚͱÈ Ì±«Ó’≈ ˛Õ Úæ‚∂ √ß’‡ Á∂ √Ó∂∫ Ì≈Â∆ √Ó≈‹ª
«Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈ª Á∂ ¿πÁ≈‘‰ Á∂÷‰ ˘ «ÓÒÁ∂ ‘ÈÕ ‹ÁØ∫ «’√∂ Á≈ ’ج∆ «ÙÂ∂Á≈ ÓÁ≈ ˛ ª ¿π√ Á∂ «ÙÂ∂Á≈
√ÏøË∆ ÍπÙ ¡Â∂ «¬√Â∆¡ª ¿π√ Áπ÷∆ Í«Ú≈ ˘ Á«¬¡≈ ¡Â∂ √‘≈«¬Â≈ Á∂‰ Á∂ Ò¬∆ «¬’æ·∂ ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª
‹ÁØ∫ «’√∂ Á≈ ’ج∆ «ÙÂ∂Á≈ «’√∂ Á±√∂ ÍzÁ∂Ù ‹ª «ÚÁ∂Ù «Úæ⁄ «‘‰ Òæ◊ ‹ªÁ≈ ‘À ª ¿π√ Á∂ «ÙÂ∂Á≈ ¿π√ Á∂
«Ú¡≈‘ ¡Â∂ Úæ÷-Úæ÷ Ë≈«Ó’ √ø√’≈ª «Úæ⁄ ¡≈™Á∂-‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ‹∂’ ’ج∆ «ÙÂ∂Á≈ Ï∂ؘ◊≈ ‘πßÁ≈ ˛ ª ¿π√

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 101