Page 75 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ ⁄≈ Ú◊ ‘È-(’) «ÍÂzÚßÙ (ÍÀ‡z∆Ò∆È∆¡Ò) «‹√ «Úæ⁄ √øÍÂ∆ Á∆ Úø‚ ¡Â∂ ÚøÙ Á≈ «ÈË≈‰ ÍπÙ Íæ÷ Á∂ ’πÒ Á∂
¡Ë≈ ”Â∂ ‘πøÁ≈ ˛Õ (÷) ‹ª Ó≈ÂzÚßÙ∆ «‹√ «Úæ⁄ √ßÍÂ∆ Á≈ Úø‚ ¡Â∂ Úß‚ Á≈ «ÈË≈‰ «¬√Â∆ Íæ÷ Á∂ ’πÒ ‹ª ÚßÙ
Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘πßÁ≈ ˛, (◊) «ÍÂzÈ≈Ó≈Ë≈« (ÍÀ‡≈È≈¬∆«Ó’) «‹√ «Úæ⁄ ¡ΩÒ≈Á ¡≈͉∂ «ÍÂ≈ Á≈ È≈Ó Ë≈È ’Á∆
‘À ¡Â∂ (ÿ) Ó≈ÂzÈ≈Ó≈Ë≈« (ÓÀ‡zØÈ≈¬∆«Ó’) «‹√ «Úæ⁄ ¡ΩÒ≈Á Óª Á≈ È≈Ó Ë≈È ’Á∆ ˛Õ

(iv) √æÂ≈ ”Â∂ ¡Ë≈« «Ú«ÚËÂ≈
√æÂ≈ Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Í«Ú≈ ˘ ‘∂· «Ò÷∂ Ú◊ª «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛-(’) «ÍÂz√Â≈ÂÓ’
(ÍÀ‡z∆¡≈’Ò) «‹√ «Úæ⁄ √æÂ≈ «ÍÂ≈ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ ‘πßÁ∆ ˛, (÷) Ó≈Âz√Â≈ÂÓ’ (ÓÀ‡z∆¡≈’Ò) «‹√ «Úæ⁄ √æÂ≈ Ó≈Â≈
Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄ ‘πøÁ∆ ˛Õ (◊) Ó≈ÂπÒ√Â≈ÂÓ’ (¡Â∂ «’¿»Í؇∂√‡) «‹√ «Úæ⁄ √æÂ≈ Ú Á∆ Ó≈Â≈ Á∂ Ì≈ Á∂ ‘æʪ «Úæ⁄
‘πßÁ∆ ˛Õ
(v) «¬’ ‘Ø Ì∂Á ¿πÂÍÂ∆ ‹ª ¡«ÌÓπ÷È Á∂ Í«Ú≈ Íz‹‰È Á∂ Í«Ú≈ Á∂ «Úæ⁄ Ú∆ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ¿πÂÍÂ∆
‹ª ¡«ÌÓπ÷È Á≈ Í«Ú≈ ¿π‘ ‘πßÁ≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ «’√∂ «Ú¡’Â∆ Á≈ ‹ÈÓ ‘πßÁ≈ ˛ ‹ÁØ∫ Íz‹‰È Á≈ Í«Ú≈ ¿π‘Ø
«‹‘≈ Í«Ú≈ ˛ ‹Ø «Ú¡≈‘ ÂØ∫ Ï≈¡Á «’√∂ «Ú¡’Â∆ ÚæÒØ∫ √Ê≈«Í ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

6.2 ÷∂Â∆ ”Â∂ ¡Ë≈« ͫÚ≈ (Family based on Agriculture)

Í«Ú≈ Á∂ √Ó≈‹ Ù≈√Â∆ ¡«Ë¡ÀÈ Á≈ «¬’ ÍzÓπæ÷ «ÚÙ∂ Í«Ú≈ Á∆ ⁄È≈ ¡Â∂ ¿πÁÔØ◊∆’È Á∆ Íë’«¡≈
«Úæ⁄ √ÏßË ˛Õ ¿πÁÔØ◊∆’È Á∂ ÍzÌ≈Ú Á∂ ’≈È Ï≈¡Á ”⁄ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ Í«Ú≈ ˘ ˜ÏÁ√ ͫÚÂȪ Á∂ ÁΩ
«Úæ⁄Ø∫ ◊π˜È≈ «Í¡≈ ˛Õ Â∂˜ ¿πÁÔØ«◊’ «Ú’≈√ ¡Â∂ ◊À-¿πÁÔØ«◊’ Á∂ «Ú√Ê≈ Á∂ ’≈È Ì≈Â∆ Íz∆«ÁÃÙ «Úæ⁄ Ú∆
¡«‹‘∂ Í«ÚÂÈ Á≈ ÁΩ Ùπ± ‘Ø «◊¡≈ ˛Õ «¬È∑ª Í«ÚÂȪ ˘ ¡√∆∫ ÍßzÍ≈◊ ÷∂Â∆ ”Â∂ ¡Ë≈« ͫÚ≈ Á∆¡ª
«ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ⁄ß◊∂ „ß◊ È≈Ò √Ófi √’Á∂ ‘ªÕ «¬√ ”Â∂ ⁄⁄≈ Á∆ Ùπ±¡≈ ͱÏ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ª
«Úæ⁄ Í«Ú≈ Á∆ ÍÛÂ≈Ò È≈Ò ‘Ø √’Á∆ ˛ ª «’ ÂπÒÈ≈ Á∂ Ò¬∆ «¬’ Ó≈È’ √Ê≈«Í ’ √’‰≈ √ßÌÚ ‘ØÚ∂Õ
√ÍÙ‡ ’≈Ȫ È≈Ò ÷∂Â∆ ”Â∂ ¡Ë≈« ͫÚ≈ ̱-√ßÍÁ≈, √Ê≈¬∆ ÿ-Ï≈, Ó≈Ò-ÓÚ∂Ù∆, Óπ◊∆÷≈È≈ ¡Â∂ ÔÁ≈’Á≈
‘√Â’Ò≈ È≈Ò ‹πŒ«Û¡≈ ‘πßÁ≈ ˛, «¬√ Â∑ª Á≈ Í«Ú≈ ¡≈Ó ÂΩ ”Â∂ ‘∂· «Ò÷∂ Ò椉 Á√≈™Á≈ ˛Õ
Í«Ú≈«’ ‹∆ÚÈ Á∆ Í«‘Ò∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ ÿ ˘ √π⁄≈± „ß◊ È≈Ò ⁄Ò≈¿π‰ Á∆ Íë’«¡≈ È≈Ò √Ïß«Ë ¡≈«Ê’
◊Â∆«ÚË∆¡ª ¡Â∂ ’øÓª ”Â∂ ’∂∫«Áz ‘πßÁ∆ ‘∂Õ «¬√Â∆¡ª √Ó∂ ͫÚ≈ Á∂ √≈∂ Ϙπ◊ ÷∂Â∆Ï≈Û∆ «Úæ⁄ ‹ª Ïπ‰≈¬∆-
’Â≈¬∆, «√Ò≈¬∆, ÎÈ∆⁄ ω≈¿π‰, ÿ Á∆ ¤æ ω≈¿π‰ ‹ª ¿π√ Á∆ ÓπøÓ ’È ¡≈«Á Ú◊∂ ‘√Â’Ò≈ «Úæ⁄
Òæ◊∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª Á∂ Í«Ú≈ «Úæ⁄ ÍπÙ ¡’√ ÿ ÂØ∫ Ï≈‘ ’ßÓ ’Á∂ ‘È ‹Á «’ ¡Ωª ÂØ∫ ÿ Á∂
¡ßÁ Á≈ ’ßÓ √ßÌ≈Ò‰ Á∆ ¿πÓ∆Á ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√Â∆ Á∆ ̱«Ó’≈ ÿ «Úæ⁄ «‘‰ Ò¬∆ ’∆Â∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ
¡«‹‘∂ Í«Ú≈ Á∆ Á±√∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ «¬‘ ˛ «’ ¿π√ Á∂ ¡≈«Ê’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ÍÂÈ∆ Á≈ Ó‘æÂÚ «’√∂ «Ú¡’Â∆ ÚæÒØ∫
¡≈͉∂ ‹∆ÚÈ √≈Ê∆ Á∂ ⁄؉ Á∂ Ó≈ÈÁß‚ª ˘ «ÈË≈« ’Á≈ ‘À ¡Â∂ ’ج∆ ¡≈ÁÓ∆ «Ú¡≈‘ Á∂ ¡ÈπÏßË Ò¬∆ «Â¡≈
‘πßÁ≈ ˛ ª ¿π‘ ¡≈͉∆ ‹∆ÚÈ √≈ʉ Á∂ ’ßÓ Á∆¡ª ¡≈Áª ¡Â∂ ’ΩÙÒª ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷Á≈ ˛Õ Á±√∂ Í≈√∂
«¬√Â∆ ˘ «¬’ ⁄ß◊∂ “Á≈Â≈” Á∆ ÂÒ≈Ù ‘πßÁ∆ ˛Õ ‹∆ÚÈ√≈Ê∆ Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ ÓØ‘ ‹ª «Í¡≈ Á∆ ̱«Ó’≈ ÍÀÁ≈ ‘πßÁ∆
˛Õ Â∆√∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ «¬‘ ˛ «’ ÷∂Â∆ ”Â∂ ¡Ë≈« ͫÚ≈ ¡≈Ó ÂΩ ”Â∂ Úæ‚∂ ¡’≈ Á≈ ‘πßÁ≈ ˛ ÷∂Â∆ Á∂ ’ßÓ «Úæ⁄
√πÌ≈«Ú’ ±Í È≈Ò «Ó‘È Á∆ «˜¡≈Á≈ ˜± ‘πßÁ∆ ˛Õ «’√∂ ÷∂ Á∂ √π⁄≈± ÍzÏßË Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò «¬’ «Ï‘Â
«Ó‘È ْÂ∆ Á∆ ˜± ‘πßÁ∆ ˛Õ Ïæ«⁄¡ª Á∆ «¬’ Úæ‚∆ ÂÁ≈Á «¬√ √Óæ«√¡≈ Á≈ √Ì ÂØ∫ √«‘‹ ‘æÒ ˛ «’™«’
‘ ÈÚª Ïæ⁄≈ Í«Ú≈ Á∆ «Ó‘È ْÂ∆ «Úæ⁄ «¬’ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ
¡«‹‘∂ Í«Ú≈ Á∆ ⁄ΩÊ∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ ˛ ÷∂Â∆ ”Â∂ ¡Ë≈« √Ó≈‹ª «Úæ⁄ √ßÔπ’ ‹ª «Ú√«Âz ͫÚ≈ª Á∆ ÒØ’«ÍzÔÂ≈
«‹√ Ò¬∆ ¿πÍØ’Â ’≈’ ‘∆ Óπæ÷ ±Í È≈Ò «˜ßÓ∂Ú≈ ‘ÈÕ Í«Ú≈ Á∆ «Ó‘È ْÂ∆ ˘ “ÿ «Úæ⁄ «Ú¡≈‘πÂ≈
ÍπæÂª ˘ æ÷ ’∂ ¡Â∂ ˘‘ª ˘ ÒÀ ’∂ Ú∆ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ”” Í«Ú≈ ÒøÓ∂ „ø◊ È≈Ò ÎÀÒ √’Á≈ ˛, ‹∂’
Á≈Á≈-Á≈Á∆¡ª, Óª-«ÍÂ≈, Ïæ«⁄¡ª, ÍØÂ∂-ÍØÂ∆¡ª ¡≈«Á ˘ «ÓÒ≈ ’∂ «ÂßÈ ‹ª ⁄≈ Í∆Û∑∆¡ª «¬’ ‘∆ ¤æ Á∂ ‘∂·ª
«‘ ‘∆¡ª ‘Ø‰Õ ’Á∂-’Á∂ Í«Ú≈ ‹ÒÁ∆ «Ú√Ê≈ Ú∆ Á√≈™Á≈ ˛Õ ⁄∆È «Úæ⁄ «¬‘∆ √«ÊÂ∆ Á∂÷‰ ˘ «ÓÒÁ∆
˛Õ «¬æÊ∂ Í«Ú≈ È≈Ò «‘‰ Ò¬∆ «ÙÂ∂Á≈ª ˘ √æÁ≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬√ Â∑ª Á∂ Í«Ú≈ Á∆ Íø‹Ú∆∫ «ÚÙ∂ÙÂ≈ «¬‘ ˛ «’ «’™«’ «¬‘ ““̱Ó∆ Ú◊∆ √Ê≈¬∆ √ßÍÂ∆ È≈Ò ‹π«Û¡≈ «‘øÁ≈
˛””, Í«Ú≈ Á∆ Íz«ÂÙ·≈ ‘∆ Ï‘π ‘æÁ Âæ’ «’√∂ «Ú¡’Â∆ Á∆ Íz√«ÊÂ∆ ˘ «ÈË≈« ’Á∆ ˛Õ «Ú¡’Â∆◊Â
ÂΩ ”Â∂ «’√∂ ¡≈ÁÓ∆ «Úæ⁄ ⁄≈‘∂ ‹Ø Ú∆ ÔØ◊Â≈ ‘ØÚ∂, ¿π‘ ¡≈͉∂ Í«Ú≈ Á∆ Íz«ÂÙ·≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «¬’æ· «Úæ⁄
√Ã∂Ù· Íz√«ÊÂ∆ Á≈ ‘æ’Á≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬√∂ Â∑ª ¡≈͉≈ ’ج∆ ÁØÙ È≈ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹±Á «’√∂ «Ú¡’Â∆ ˘ ¡≈͉∂
Í«Ú≈ Á∆ Íz«ÂÙ·≈ Á∂ ’≈È ◊À-Ó«Ô≈«Á ‘؉ Á∆ Ӌϱ∆ fiæÒ‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ ˜≈«‘ ˛ «Ú¡’Â∆ Í«Ú≈ Á∆
ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ’≈Î∆ ÿæ‡ Ó‘æÂÚ æ÷Á≈ ˛Õ «‹Ú∂∫ «’ ¡Ø◊ÏÈ ¡Â∂ «ÈÓ’ØÎ ’«‘ßÁ∂ ‘È-““Í«Ú≈ Á∆ Íz√«ÊÂ∆ «¬ßÈ∆

68 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY