Page 79 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ 6.7 ’∆ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ ¿πÁÔØ◊Ú≈Á Á≈ ÈÂ∆‹≈ ˛?
(Is Nuclear Family Result of Industrialism?)
¿πÍØ’Â √Ú≈Ò ”Â∂ ⁄⁄≈ ’Á∂ ‘ج∂ ¡√∆∫ «ÂßÈ «ÈøÂ «ÚØË∆ «Ú⁄≈ª È≈Ò ‡’≈™Á∂ ‘ªÕ √Ì ÂØ∫ Í«‘Ò≈ «Ú⁄≈
«‹√ È≈Ò Ï‘π«Â¡ª Á≈ √ÓÊÈ Íz≈Í ˛, «¬‘ Ô±Í Á∂ ͱÏ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √ßÔπ’ ‹ª «Ú√«Âz ͫÚ≈
Á≈ Íz⁄ÒÈ √∆Õ «¬√ Â∑ª Á≈ Í«Ú≈ ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ¡≈«Ê’, «√æ«÷¡’, ÓÈØ«ÚÈØÁÍ’, √Ó≈«‹’, √πæ«÷¡≈
√ÏßË∆ ¡≈«Á Úæ÷-Úæ÷ ˜±ª ˘ ͱ≈ ’Á≈ √∆ Â∂ ¿πÁÔØ◊∆’È Á∆ Ùπ»¡≈ Á∂ È≈Ò ¡≈Ëπ«È’ Í«Ú≈ «¬È∑ª
’øÓª ÂØ∫ Úªfi≈ ‘Ø «◊¡≈ ¡Â∂ ¡≈͉∂ Ï∆Â∂ ¸æ’∂ ’øÓª, ÊπÁ √≈«¡ª Á∆ «ÏÓ≈∆ Íä≈Úª ω ’∂ «‘ «◊¡≈Õ”” ¡≈͉∂
¡≈ÁÙ ±Í «Úæ⁄ ¡≈Ëπ«È’ Í«Ú≈ ““È≈Ì’∆ Í«Ú≈ √Ó±‘ ˛ ‹Ø ¡≈͉∂ ‘Ø √ÏßË∆¡ª ÂØ∫ √πÂßÂ ‘Ø ’∂ ¡≈͉∂ ‘∆
ÿ Âæ’ √∆«Ó «‘ßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÍÂ∆ ‹ª «ÍÂ≈ Á∆ ÂÈ÷≈‘ ‹ª «Ó‘È ”Â∂ «ÈÌ ‘πßÁ≈ ˛Õ”” ¡æ◊∂ «¬‘ Ú∆ «’‘≈
‹ªÁ≈ ˛ «’ ““ÿæ‡ ‘πßÁ∆¡ª ‹ÈÓ Áª, «Ú¡≈‘ Ó◊Ø∫ ÂÒ≈’ Á∆ ÿ‡È≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, ÿ «Úæ⁄ ÌØ‹È «Â¡≈ ’È,
’æÍÛ∂ ω≈¿π‰ ¡≈«Á Á∆ Íë’«¡≈Úª «Úæ⁄ ’Ó∆, Í«Ú≈ Á∂ «‘‰-√«‘‰ Á∂ ÍæË «Úæ⁄ «◊≈Ú‡ ¡Â∂ ÚæËÁ∂
«Ú¡’Â∆Ú≈Á Â∂ ÏΩ«Ë’ ÓπæÒª ÍzÂ∆ πfi≈È Á≈ √ß’∂ «ÁßÁ≈ ‘ÀÕ Á±√≈ «Ú⁄≈ Í≈√ø√ ¡Â∂ ‘Ø √Ó≈«‹’ «¬√Â∆¡ª
ÚæÒØ∫ ÍÃ’≈«Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬È∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ √ßÔπ’ ≈‹ Á∆ Ù«‘∆ ÁπÈ∆¡ª «Úæ⁄ «ÚËÓ≈È Í«Ú≈ «ÚÚ√Ê≈
«˜¡≈Á≈ √Ë≈‰ ‹ª √πÌ≈«Ú’ Í«Ú≈ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ Èø◊≈ ±Í È‘∆∫ ‘À ÏÒ«’ ÷πÁ «¬’ ¡«‹‘≈ Ú«ÙÙ‡ ±Í ˛
‹Ø ’≈Î∆ «ÚÌ∂Á∆«¥Â ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª √ß√Ê≈◊ ÓπæÒª Á∂ ¡Èπ’±Ò ‘πßÁ≈ ˛ ‹Ø
ÍzÁ≈ÔÈ Á∆ ¿πÓ∆Á ¿πÍÒæÏË∆ ”Â∂ «˜¡≈Á≈ ˜Ø «ÁßÁ∆ ˛Õ Í≈√ø√ √Ó≈«‹’ ¿πÁ∆’≈√ Á∂ ¡≈͉∂ «√˪ Á∂ ¡Ë≈
”Â∂ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ Á∂ ¿πÁÌÚ ”Â∂ «ÁzÙ‡Í≈Á ’Á∂ ‘ÈÕ √Ó≈‹ Á∂ ¿πÁ∆’≈√ «Úæ⁄ ⁄È≈ÂÓ’
«ÚÌ∂Á∆’È Á∆ Íë’«¡≈ Ù≈«ÓÒ ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ ¿πÁ∆’≈√ Á∆ Íë’«¡≈ ÁΩ≈È ¡«‹‘∆¡ª
√Ó≈«‹’ √ß√Ê≈Úª Á≈ ‹ÈÓ ‘πßÁ≈ ˛ ‹Ø ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ’øÓª Ò¬∆ Ú«ÙÙ‡ ‘πßÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬‘ ˛≈È∆‹È’ È‘∆∫ ˛ «’
Í«Ú≈ ¡Â∂ «ÙÂ∂Á≈∆ √Ó±‘ Ï‘π √≈∂ ’øÓª Á≈ «ÈÙÍ≈ÁÈ È‘∆∫ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Á∆ Ï‹≈¬∂ √’±Ò, ‘√ÍÂ≈Ò,
’≈ØÏ≈∆ √Ê≈Ȫ ¡≈«Á Í«Ú≈ Á∂ ¡È∂’ª ’øÓª Á≈ «ÈÓ≈‰ Ú«ÙÙ‡ √ß√Ê≈Úª Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’È Òæ◊∂ ‘ÈÕ Í≈√ø√
¡æ◊∂ «¬‘ «Ú⁄≈ «ÁßÁ∂ ‘È «’ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ ¡Â∂ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ Ú∆ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ Á∂
√ÏßË «Úæ⁄ «¬’ Íë’«¡≈ÂÓ’ √ÏßË ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ Á∆¡ª ˜±ª ÍzÂ∆ ¡Èπ«’«¡≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄
«ÚÒ«◊ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ Á∂ Ò¬∆ ¿πÍØ’Â ¡Èπ’±ÒÈ √Ê≈«Í ’È≈ ˜±∆ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬‘ «Ú⁄≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛
«’ ‘Ø «ÙÂ∂Á≈∆ ÏßËȪ È≈Ò Í«Ú≈ Á≈ ¿πÓ∆ÁÔØ◊ ¡Ò◊≈Ú ¡Â∂ «¬√ Á∆ Òÿ»Â≈ «¬’ Â∑ª Á≈ ¡Èπ’±ÒÈ ˛ ‹Ø
«¬√ Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ √Ê≈È’ ¡Â∂ ÍÃ√«ÊÂ’ ◊Â∆Ù∆ÒÂ≈ ˘ √ßÌÚ Ï‰≈™Á≈ ˛Õ «¬‘ ◊Â∆Ù∆ÒÂ≈ ¡≈Ëπ«È’ ¿πÁÔØ«◊’
«ÚÚ√Ê≈ Á∂ Ò¬∆ ˜±∆ ˛Õ Ú«ÙÙ‡ ’ΩÙÒª Ú≈Ò∂ «Ú¡’Â∆¡ª Ò¬∆ ¿πÈ∑ª Ê≈Úª ”Â∂ ‹≈‰≈ ˜±∆ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬æÊ∂ ¿πÈ∑ª
Á∆ Óß◊ ‘πßÁ∆ ˛Õ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª Á∆ ÍπÙ‡∆ «Úæ⁄ Í≈√ø√ «¬’ Í≈√∂ «ÁzÙ‡ªÂ «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ «’√∂ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ «Úæ⁄
Íz√«ÊÂ∆ ÁØÙ∆ È‘∆∫ ‘πßÁ∆ ÏÒ«’ ‘≈«√Ò ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ Ú«ÙÙ‡ «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ Ó‘æÂÚ ˘
¿πÈ∑ª ÚæÒØ∫ Íz≈Í ’∆Â∆ ◊¬∆ Íz√«ÊÂ∆ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ‘À, Í≈√ø√ Á∂ ¡Èπ√≈ ÓπÒª’‰ ¿πÈ∑ª √ÚÌΩ«Ó’
ÓπæÒª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘πßÁ≈ ˛ ‹Ø √Ó≈‹ Á∂ √≈∂ ÓÀ∫Ïª ”Â∂ Ï≈Ï ±Í È≈Ò Ò≈◊± ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ Ò∂«’È Í«Ú≈ Á∂ ¡øÁ
Íz√«ÊÂ∆ ¿πµÈ ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª Á≈ ÁØÙ «Ú¡’Â∆◊ ÓπæÒª ”Â∂ ¡Ë≈« ‘πßÁ≈ ˛ ‹Ø «Ú¡’Â∆◊ ÂΩ ”Â∂ Í«Ú≈
Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ÓÀ∫Ïª ”Â∂ ‘∆ Ò≈◊± ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ Í≈√ø√ Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ «’√∂ «Ú√«Âz ͫÚ≈ «Úæ⁄ «¬‘ ÁØ Â∑ª Á∂
Ó±Ò Í«Ú≈ Á∂ ¡ßÂ ÁßÁ ‹ª √ßÿÙ Á∂ √Ø ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª ‹∂’ «ÍÂ≈ «’√∂ ’≈÷≈È∂ Á≈ Ó’À«È’ ¡Â∂
ÍπæÂ ‚≈’‡ ‹ª «¬ß‹∆È∆¡ ˛ ª Í«Ú≈«’ ‹∆ÚÈ Á∂ «Ú¡’Â∆◊Â Ó±Ò «ÍÂ≈ ˘ Í«Ú≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ¿πµ⁄∆
‹◊∑≈ ¡Â∂ √«ÊÂ∆ «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ Á±√∂ Í≈√∂ √ÚÌΩ«Ó’ ÓπæÒª Á∂ ¡Èπ√≈ ÍπæÂ ˘ ¿πµ⁄∆ √Ó≈«‹’ √«ÊÂ∆ ‘≈«√Ò ‘ØÚ∂◊∆
«‹√ ’≈È «ÍÂ≈ Á∆ √æÂ≈ Íz≈Í ‘Ø √’Á∆ ˛Õ «¬√ ’≈È ÍÀÁ≈ ‘؉ Ú≈Ò∂ ÁßÁ Í«Ú≈ Á∆ ӘϱÂ∆ ˘ Ëæ’≈ Í‘πß⁄≈
√’Á≈ ˛Õ «ÚÒ«◊ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ Á∆¡ª ˜±ª Ò¬∆ «¬’ Â∑ª Á≈ ¡Èπ’±ÒÈ ˛Õ
Â∆√≈ «Ú⁄≈ Ú∆ ’À∫«Ïz‹ «ÚÙÚ-«Ú«Á¡≈«Ò¡≈ Á∂ «¬«Â‘≈√’≈ ÍÀ‡ ÒÀ√Ò∂‡ ÚæÒØ∫ Í∂Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ ‹Ø Í≈√ø√
ÚæÒØ∫ ÍzÁ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ Á∂ Ó‘æÂÚ Á∆ Íë’«¡≈ÂÓ’ «Ú¡≈«÷¡≈ ˘ Ï‘π ‘æÁ Âæ’ «È√ ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ (Á≈
ÚÒ‚ Ú∆ ˛Ú Ò≈√‡, ÒøÁÈ, ÓÀÊÚ∂È, AIFE)Õ ÒÀ√Ò∂‡ Á∆ Íπ√Â’ «Úæ⁄ «¬√ ◊æÒ Á≈ √ß’∂ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛ «’
«¬ß◊ÒÀ∫‚ «Úæ⁄ ͱÚ-¿πÁÔØ«◊’ Í«Ú≈ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ¡Ë∆È ¡«‹‘∂ «Ú√«Âz ͫÚ≈ª Á∆ ‘Ø∫Á È‘ƒ √È, «‹È∑ª
Á∂ «ÈÚ≈√ √Ê≈È «¬’ ‘∆ ‘؉◊∂Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ¡«‹‘≈ Òæ◊Á≈ ˛ «’ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ Ú≈Ò∂ ÿ «Úæ⁄ √Ë≈‰ Â∑ª
Á≈ «ÈÚ≈√-√Ó±‘ Ù≈«ÓÒ √∆Õ Ò∂√Ò∂‡ È∂ Á∂«÷¡≈ «’ AFFD ¬∆. ÂØ∫ AHBA ¬∆. Á∂ «Úæ⁄ Òæ◊Ì◊ A@@ Í«Ú≈ ‘∆
¡«‹‘∂ √È, «‹È∑ª «Úæ⁄ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ ÂØ∫ Ï≈‘ Á∂ √ÏßË∆ «‘ßÁ∂ √ÈÕ AIFF «Úæ⁄ «¬ß◊ÒÀ∫‚ «Úæ⁄ «¬‘ ÍzÂ∆ÙÂ
Ï’≈ √∆Õ «¬√ Â∑ª Á∂ ¡‹∆ÏØ-◊∆Ï ±Í È≈Ò ÿæ‡ ÍzÂ∆Ù Á∆ «¬’ Ú‹∑≈ «¬‘ ˛ «’ ͱÚ ¿πÁÔØ«◊’ «¬ß◊ÒÀ∫‚
«Úæ⁄ ÒØ’ Ï‘π Á∂ ÂØ∫ «Ú¡≈‘ ’Á∂ √È ¡Â∂ ¿πÓ ‘æÁ ¤Ø‡∆ √∆Õ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ «Ú¡≈‘ Á∂ ’πfi ‘∆ √≈Òª Á∂ ¡ßÁ
«Ú¡≈‘πÂ≈ ‹ØÛ∂ Á∂ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ ’≈Ò-’Ú«Ò ‘Ø ‹ªÁ∂ √ÈÕ ’≈È ‹Ø Ú∆ ‘ØÚ∂ Ò∂√Ò∂‡ ˘ «¬√ ◊æÒ Á≈ ’ج∆ ÈÂ∆‹≈
È‘∆∫ «Ó«Ò¡≈ «’ ͱÚ ¿πÁÔØ«◊’ «¬ß◊ÒÀ∫‚ «Úæ⁄ «Ú√«Âz ͫÚ≈ Úæ‚∆ «◊‰Â∆ «Úæ⁄ ÓΩ‹±Á √È, «‹È∑ª È∂

72 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY