Page 82 - DSOC102_Social Institutions

«¬’≈¬∆ñF: «ÚÙÚ ÍæË ”Â∂ Í«Ú≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ

¡’≈, Íz’≈, ÓÀ∫Ïª Á∂ √Ïß˪, Íz√«ÊÂ∆ ¡Â∂ ̱«Ó’≈Úª, ¡«Ë’≈ª ¡Â∂ ’ÂÚª ¡Â∂ ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ ’≈Î∆ È؇
Í«ÚÂÈ ¡≈¬∂ ‘ÈÕ «¬æÊ∂ ¡√∆∫ «¬È∑ª ”Â∂ «Ú⁄≈ ’ª◊∂-
A. Í«Ú≈ Á∂ ¡’≈ Á≈ ÿ‡‰≈-ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á≈ ¡’≈ ¡Â∂ ÓÀ∫Ï √ß«÷¡≈ ÿ‡Á∆ ‹≈ ‘∆
˛Õ ‘π‰ √∆«Ó ͫÚ≈ ÚæÒ ÒØ’ª Á≈ fiπ’≈¡ ÚæËÁ≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ √ÈÂÂ∆ «È◊z‘ ‹ª Í«Ú≈ «ÈÔØ‹È
È≈Ò √Ïß«Ë Úæ÷-Úæ÷ «ÚË∆¡ª Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò È∂ Í«Ú≈ª Á∆ ÓÀ∫Ïª Á∆ √ß«÷¡≈ ÿ‡≈ ’∂ ÁØ ‹ª «ÂßÈ Âæ’
√∆«Ó ’ «ÁæÂ∆ ˛Õ ‘π‰ Í«Ú≈ «Úæ⁄ B@ ‹ª BE ÓÀ∫Ï «Á÷≈¬∆ È‘∆∫ «ÁßÁ∂Õ ‘π‰ ª ÍÂ∆-ÍÂÈ∆ ¿πÈ∑ª
Á∂ ¡‰«Ú¡≈‘πÂ≈ Ïæ«⁄¡ª ˘ «ÓÒ≈ ’∂ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ ‘∆ Ï‰È Òæ◊∂ ‘ÈÕ
B. ÍÂ∆-ÍÂÈ∆ Á∂ √Ïß˪ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ-’πfi √Ó∂∫ Ï≈¡Á Âæ’ ÍÂÈ∆ Á∂ Ò¬∆ ÍÂ∆ ‘∆ ÍzÓ∂ÙÚ ‹ª Á∂ÚÂ≈
Á∂ ±Í «Úæ⁄ √∆Õ ⁄≈‘∂ ÍÂ∆ «’‘Ø «‹‘≈ Ú∆ ◊πæ√∂ Ú≈Ò≈ ‹ª ¡æ«Â¡≈⁄≈∆ «’™ È≈ ‘ØÚ∂, ÍÂÈ∆ ˘ ¿π√ ˘
ÍzÓ∂ÙÚ ÓßÈ ’∂ ¿π√ Á∆ √‘∆-◊Ò √≈∂ Â∑ª Á∆¡ª ¡≈«◊¡≈Úª Á≈ Í≈Ò‰ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ √∆Õ ‘π‰ «¬√
√«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ¡ßÂ ¡≈«¬¡≈ ˛Õ «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ⁄∂ÂÈ≈ È∂ «¬√Â∆¡ª ˘ ¡≈͉∂ ¡«Ë’≈ª Á∂ ÍzÂ∆
‹≈◊±’ ω≈«¬¡≈ ˛Õ ‘π‰ ¿π‘ Á≈√∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ È‘∆∫ ÏÒ«’ Ï≈Ï ‹ª √≈Ê∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Ó‘æÂÚͱÈ
̱«Ó’≈ «ÈÌ≈¿π‰ Òæ◊∆¡ª ‘ÈÕ
C. «ÍÂ≈ Á∂ ¡«Ë’≈ª «Úæ⁄ ’Ó∆ ¡Â∂ ‘Ø ÓÀ∫Ïª Á∂ Ó‘æÂÚ Á≈ Úˉ≈-‘π‰ Í«Ú≈ ¡«ËÈ≈«¬’ Ú≈Á∆ ¡≈ÁÙª
È≈Ò Íz‹≈ÂßÂ’ ¡≈ÁÙª ÚæÒ ÚæË ‘∂ ‘ÈÕ ‘π‰ «ÍÂ≈ Í«Ú≈ «Úæ⁄ «Èß’πÙ Ù≈√’ Á∂ ±Í «Úæ⁄ È‘∆∫
«‘≈ ˛Õ Í«Ú≈ È≈Ò √Ïß«Ë ӑæÂÚͱÈ ÎÀ√Ò≈ ‘π‰ ’∂ÚÒ «ÍÂ≈ ÚæÒØ∫ ‘∆ È‘∆∫ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈Õ ‘π‰
¡«‹‘∂ ÎÀ√«Ò¡ª «Úæ⁄ ÍÂÈ∆ ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª Á≈ Ó‘æÂÚ Ú∆ ÚæËÁ≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ‘π‰ Í«Ú≈ «Úæ⁄ «¬√Â∆
˘ ÏØfi Á∆ Â∑ª È‘∆∫ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈Õ ‘π‰ Ïæ«⁄¡ª Á∂ ÍzÂ∆ Ú∆ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ Á∂ ÓÈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ «Úæ⁄
Í«ÚÂÈ ¡≈«¬¡≈ ˛Õ ¿π‘ √Ófi‰ Òæ◊∂ ‘È «’ Ïæ«⁄¡ª ˘ Ó≈’πæ‡ ’∂ ‹ª ¿πÈ∑ª Á∆¡ª «¬æ¤≈Úª Á≈ ÷≈ÂÓ≈
’’∂ ¿πÈ∑ª ˘ √‘∆ √Â∂ ”Â∂ È‘∆∫ «Ò¡≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á≈ ·∆’ „ø◊ È≈Ò
«Ú’≈√ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ √ÍÙ‡ ˛ «’ Í«Ú≈ «Úæ⁄ «¬√Â∆¡ª ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª Á≈ Ó‘æÂÚ Ú«Ë¡≈
˛Õ
D. «Ú¡≈‘ ¡Â∂ √∆«’ √Ïß˪ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ-ÚÂÓ≈È «Úæ⁄ «Ú¡≈‘ ¡Â∂ √∆«’ √Ïß˪ Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫
’≈Î∆ Í«ÚÂÈ ¡≈¬∂ ‘ÈÕ ‘π‰ Ï≈Ò-«Ú¡≈‘ Á∆ √ß«÷¡≈ ÿ‡Á∆ ¡Â∂ Á∂∆ È≈Ò «Ú¡≈‘ Á∆ √ß«÷¡≈
ÚæËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛Õ ‘π‰ ‹∆ÚÈ √≈Ê∆ Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ Ú∆ ÒÛ’∂-ÒÛ’∆¡ª Í«‘Òª Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ’≈Î∆
√πÂßÂ ‘ÈÕ ¡æ‹ ’æÒ∑ Íz∂Ó «Ú¡≈‘, ’Ø‡ ÓÀ«˜ ¡Â∂ ¡ßÂ‹≈Â∆ «Ú¡≈‘ Á∆ √ß«÷¡≈ ÚæËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛Õ
‘π‰ «Ú¡≈‘ «Úæ⁄ ØÓª√ Á≈ Ó‘æÂÚ ÚæËÁ≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ ¡æ‹ ’æÒ ÒØ’ «¬’ «Ú¡≈‘ (Monogamy) ˘ ‘∆
·∆’ √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ ‘π‰ Í«Ú≈ «Úæ⁄ «ÚËÚ≈Úª Á∂ ÍzÂ∆ √«‘‰Â≈Í»È «ÁzÙ‡∆’؉ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
E. ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ «¬√Â∆¡ª Á∆ √πÂßÂÂ≈ Á≈ Úˉ≈-ÚÂÓ≈È «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á∆ √ßÍÂ∆
«Úæ⁄ «¬√Â∆¡ª Á∂ √ßÍÂ∆ ”Â∂ ¡«Ë’≈ ÚË∂ ‘ÈÕ ‘π‰ «¬È∑ª ˘ ÈΩ’∆ ‹ª ÚÍ≈ ’È Á∆ Ú∆ √πÂßÂÂ≈
˛Õ «¬√ «Úæ⁄ «¬√Â∆¡ª Á∆ ¡≈«Ê’ √πÂßÂÂ≈ ÚË∆ ˛Õ ‘π‰ ¿π‘ Í«Ú≈ Á∆ √≈∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ‹ª ÍπÙª
Á∆ Á«¬¡≈ ¿πµÂ∂ ¡≈Ù« ȑ∆∫ ‘ÈÕ «¬√ È≈Ò Í«Ú≈ «Úæ⁄ «¬√Â∆¡ª Á≈ Ó‘æÂÚ Ú«Ë¡≈ ˛, Ízß± È≈Ò
‘∆ ¿πÈ∑ª Á∂ «˜øÓ∂Ú≈∆ Á∂ ÚæË ‹≈‰ È≈Ò ¡Â∂ ‘Ø ÓÀ∫Ïª Á∆¡ª ¿πÓ∆Áª Á∂ ¡Èπ±Í «˜øÓ∂Ú≈∆ È‘∆∫ «ÈÌ≈
√’Á∂, Á∂ ’≈È ¿πÈ∑ª ˘ ’¬∆ √Óæ«√¡≈Úª Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ ¡æ‹ ¿πÈ∑ª Á∂ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ’¬∆
‰≈¡ ¡Â∂ ÓπÙ«’Òª Í≈¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√Â∆ «√æ«÷¡≈ Á∂ Íz√≈ È∂ √Ó≈«‹’ ⁄∂ÂÈ≈ «Ò¡≈¿π‰
¡Â∂ «¬√Â∆¡ª ˘ ¡≈͉∂ ¡«Ë’≈ª ÍzÂ∆ √π⁄∂ ω≈¿π‰ «Úæ⁄ ÔØ◊Á≈È «ÁæÂ≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò Í«Ú≈«’
÷∂Â «Úæ⁄ «’Â∂-«’Â∂ ̱«Ó’≈ √ßÿÙ (Role Conflict) Á∆ √«ÊÂ∆ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
F. «ÙÂ∂Á≈∆ Á∂ Ó‘æÂÚ Á≈ ÿ‡‰≈- ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈ª Á≈ Ó‘æÂÚ ÿæ‡ ‘πßÁ≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ ‘π‰
ÒØ’ ¡≈͉∂ «ÙÂ∂Á≈ª ÂØ∫ Á± ÁΩÛ‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ¡æ‹ «ÙÂ∂-È≈Â∂ È≈Ò √Ïß˪ «Úæ⁄ ÈÎ Á≈ ¡«‘√≈√
Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
G. Í«Ú≈ «Úæ⁄ «˜øÓ∂Ú≈∆ Á≈ Úˉ≈-¡æ‹-’æÒ∑ ’¬∆ Í«Ú≈ª ˘ «˜øÓ∂Ú≈∆¡ª Á∆ √Óæ«√¡≈ Á≈ √≈‘Ó‰≈
’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬æÊ∂ ÍÂ∆ ‹ª ÍÂÈ∆ ’ÂÚª Á∆ ʪ ¡«Ë’≈ª ”Â∂ «˜¡≈Á≈ ˜Ø «ÁßÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¡≈͉∆¡ª
÷πÁ Á∆¡ª √≈∆¡ª ˜±ª ˘ ‘ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ͱ≈ ’È≈ ⁄≈‘πßÁ∂ ‘È, ¿πµÊ∂ Í«Ú≈«’ ‰≈¡ Á∆
√«ÊÂ∆ ÍÀÁ≈ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ‹Ø ¡æ◊∂ ‹≈ ’∂ ÂÒ≈’ Á≈ ±Í Ë≈ ÒÀ∫Á∆ ˛Õ ¡æ‹ «ÚÙ∂Ù ±Í È≈Ò È◊∆ ÷∂Âª
«Úæ⁄ ÂÒ≈’ª Á∆ √ß«÷¡≈ ÚæËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛ ‹ª Í«Ú≈ª Á∆ «˜øÓ∂Ú≈∆ Ò¬∆ «¬’ ÷Â≈ ˛Õ
H. Í«Ú≈ Á∂ √«‘ÔØ◊∆ ¡Ë≈ «Úæ⁄ ’Ó∆- ¡æ‹ Á∂ ¡≈Ëπ«È’ Í«Ú≈ª «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆Ú≈ÁÂ≈ ÏÛ∆ Â∂˜∆ È≈Ò
ÚæËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛Õ «Ú¡’Â∆ ¡æ‹ ¡≈͉∂ Í«Ú≈, Ó≈Â≈-«ÍÂ≈, Ì≈Úª-ÌÀ‰ª ‹ª ‘Ø ȘÁ∆’∆ «ÙÂ∂Á≈ª
Á∆ «⁄ßÂ≈ È≈ ’Á∂ ‘ج∂ ¡≈͉∂ ‘∆ ÓÂÒÏ Á∆ ͱÂ∆ «Úæ⁄ Òæ◊≈ «‘ßÁ≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò Í«Ú≈«’ √ß◊·È

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 75