Page 81 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ √ÈÕ Í«Ú≈ Á∆ «’√∂ «¬√Â∆ ˘ ‹∂’ ’ج∆ Ïæ⁄≈ ÍÀÁ≈ ‘πßÁ≈ √∆ ª ¿π‘ «√¯ ÚøÙ Í«Ú≈ Á≈ ÓÀ∫Ï ω ‹ªÁ≈
√∆Õ Ïæ«⁄¡ª ˘ ¡≈͉∂ «ÍÂ≈ ‹ª ‹ÈÈ∆ «Úæ⁄Ø∫ «’√∂ È≈Ò ’ج∆ Ӌϱ √ÏßË ’≈«¬Ó ’È ÂØ∫ Ø«’¡≈ ‹ªÁ≈ √∆, ‹Á
«’ «¬‘ «Ú⁄≈ Á∂‰≈ ¡√ßÌÚ ‘ØÚ∂◊≈ «’ «¬√ Â∑ª Á∆ √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ «ÍÂ≈ Á∆ ’Á∂ Ú∆ ’ج∆ ̱«Ó’≈ È‘∆∫
√∆ Í √ßÍÂ∆ Á∂ ‘æ’Á≈ «√¯ ÚøÙ √Ó±‘ Á∆ √ß√’ÂÂ≈ Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ «¬‘ ̱«Ó’≈ √ÍÙ‡ ÂΩ ”Â∂ ’≈Î∆ «È¿»È∆«¥Â
‘Ø ‹ªÁ∆ √∆,∂ ¡«‹‘≈ ÍzÂ∆ ‘πßÁ≈ ˛ «’ √Ó≈‹∆’È ¡Â∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ¡≈Ó ÂΩ ”Â∂ ‹Ø
’øÓ≈ «ÍÂ≈Úª «ÈÙÍ≈«Á ‘πßÁ∂ ‘È ¿πÈ∑ª Á≈ «ÈÚ≈‘ «√¯ ÚøÙ Á∂ ÍπÙ ÓÀ∫Ïª ÚæÒØ∫ ‘πßÁ≈ √∆Õ

±
æ
∂
∂
π
∂
±
æ
∂
È؇√ ¡‹ Ú∆ Ì≈ Á ÍÏ∆ ≈‹ª Á ’fi Ì-Ì≈◊ ¡«‹‘ ‘È «‹Ú∫ «’ «√’Ó ¡≈«Á √Ê≈Ȫ ”Â∂
’fi ‹È-‹≈Â∆¡ª «Ú⁄ Ó≈Â√Â≈ÂÓ’ Í«Ú≈ ‘È, «¬Ê ÒÛ’∆ Á √Ê≈È ” ÒÛ’≈ «Ú¡≈‘
π
æ
∂
∂
æ
∂
z
∂
∂
ß
∂
Ø
Â∫ Ï≈¡Á ÒÛ’∆ Á ÿ ‹≈ ’ «‘Á ‘ÈÕ
«¬È∑ª «ÁzÙ‡ªÂª È∂ ∂‚«’’Î-Ï≈¿»È √Ó∂ ’πfi Ò∂÷’ª ˘ «¬√ ‘æÒ ”Â∂ Í‘πß⁄‰ Á∆ Íz∂È≈ «ÁæÂ∆ ˛ «’ «ÙÂ∂Á≈∆
«ÚÚ√Ê≈ Á∆ ¡Ë≈̱ ⁄È≈ÂÓ’ «¬’≈¬∆ Óª ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª Á∆ «¬’≈¬∆ ˛Õ «¬√ ¡Ë≈ ”Â∂ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ ˘
¡È∂’ª Ôπ◊Ó ‹ª Ôπ◊Ò √Ó±‘ª «Úæ⁄ Íz◊‡ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ Úæ÷-Úæ÷ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «¬√ ◊æÒ Á∆ ÍÛÂ≈Ò
’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛ «’ ¿π‘ «¬’-Á±√∂ Á∂ È≈Ò ¡Â∂ ‘Ø √Ó±‘ª Á∂ È≈Ò Â≈ÒÓ∂Ò √Ê≈«Í ’ √’Á∂ ‘È ‹ª «¬√
È≈Ò È≈Ì’∆ Í«Ú≈ √≈«¡ª «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’؇∆¡ª Á∂ «Ù«ÊÒ ÍÀ‰ Á∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ ÍÀÁ≈ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ √πÂßÂ
√ßÍ’ √±Âª Á∆ ¤≈‰Ï∆‰ ÓπÓ«’È ‘Ø √’Á∆ ˛Õ «‹È∑ª √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «ÍÂz√Â≈ÂÓ’Â≈ √ÍÙ‡ ±Í È≈Ò «ÁzÙ‡∆◊Ø⁄
‘πßÁ∆ ˛ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ Ú∆ Óª ¡Â∂ Ïæ«⁄¡ª È≈Ò «ÓÒ ’∂ ω∆ «¬’≈¬∆ Ï‘πË≈ «¬’ √πÂßÂ ¿πÍ√Ó±‘ Á≈ «ÈÓ≈‰ ’Á∆ ˛
¡Â∂ «¬√ ˘ «¬’ «ÚÙ∂Ù Í«‘⁄≈‰ ‘≈«√Ò ‘πßÁ∆ ˛Õ È≈Ò ‘∆ «¬√ Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ «ÈøÂ Ï‘π ȘÁ∆’∆ Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’
ÏßËÈ Ù≈«ÓÒ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ‡≈Ғ؇ Í≈√ø√ È∂ «¬‘ √Ò≈‘ «ÁæÂ∆ ˛ «’ Óª Á∆ ̱«Ó’≈ ’∆Â∆ “Óπ÷” ‹ª Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’
«ÚÙ∂ÙÂ≈ Á∂ ¿πÒ‡ «ÍÂ≈ Á∆ ̱«Ó’≈ ‘Ó∂Ù≈ ¡≈͉∆ Íz«’Â∆ «Úæ⁄ “√‘≈«¬’” ‘πßÁ∆ ˛Õ
‹È‹≈Â∆ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «ÙÂ∂Á≈∆ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ̱«Ó’≈Úª ˘ Ï≈Ï ±Í È≈Ò «ÈË≈« ’Á∆
˛Õ Í«Ú≈ ˘ ‘Ø √Ó»‘ª Á∂ È≈Ò √ßÍ’ «Úæ⁄ «‘‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬‘ ““ÈÚ∂∫ «ÙÂ∂Á≈∆ ÍπÙª Á∆ ¡ÈÚÂ
ÍÀÁ≈Ú≈ Ò¬∆ «¬’ Â∑ª Á≈ ÓÀ’∂«È˜Ó ‘Ø ‹ªÁ∂ ˛Õ””
√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ Ê≈Úª Á∆ ͱÂ∆ ’Ø-
A. √ßÔπ’ ͫÚ≈ Á∂ ÿ‡‰ Á∂ Ï≈¡Á .............Á≈ ‹ÈÓ ‘Ø«¬¡≈Õ
B. Ï‘π√ß«÷¡≈ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ ..............Í«Ú≈ ‘∆ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
C. È≈Ì’∆ Í«Ú≈ .................Á≈ ÈÂ∆‹≈ ‘ÈÕ
Â∂˜-Â≈ «Ó‘È Úß‚ Ú≈Ò∆¡ª «ÚÌ∂Á∆«¥Â √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈Úª «Úæ⁄ «¬æÊ∂ «¬’ √≈«‘Â’ ÍzßÍ≈ ¡Â∂ «Ú’«√Â
Ú◊ ‹ª ‹≈Â∆ «ÚÚ√Ê≈ Ù≈«ÓÒ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ «¬√ Á∂ ¿πÁ≈‘‰ Ì≈ ‹ª ⁄∆È «Úæ⁄ «ÓÒÁ∂ ‘È, «¬æÊ∂ «Î Ú∆ √æ⁄
˛ «’ Í«Ú≈ Úæ‚∆ ¡Â∂ Ï‘π-Íë’«¡≈ÂÓ’ «¬’≈¬∆¡ª ‘Ø √’Á∆¡ª ‘ÈÕ «¬‘ Ï∂Ùæ’ È≈Ì’∆ Í«Ú≈ Á∆ Ë≈È≈
Á∂ «¬’ÁÓ ¿πÒ‡ ˛Õ √ßÍÂ∆ ¡Ë≈ Á∆ ◊À ÓΩ‹±Á◊∆ Í«Íæ’Ú ÍπæÂª ˘ Í«Ú≈ ÂØ∫ ¡Òæ◊ ‘؉≈ ¡Â∂ √πÂßÂ ÿ
Ú√≈¿π‰ Á∆ Íz∂È≈ «ÁßÁ∆ ˛Õ ““Úæ‚∂ √ßÔπ’ ͫÚ≈ Óπæ÷ ±Í È≈Ò ˜Ó∆È Á≈ Ó≈Ò’ ¡Â∂ ÚÍ≈∆ Ú◊ «Úæ⁄ Í≈¬∂
‹ªÁ∂ ‘È, «¬æÊ∂ ’πÛ∆¡ª ˘ «Ú≈√ «Úæ⁄ Ò◊≈Â≈ ¡≈͉∆ ÌΩ«Â’ «ÁÒ⁄√Í∆ ω≈¬∆ æ÷Á∂ ‘ج∂ ÍÀÂz’ ’≈Ȫ ˘
ÍπÈ ‹≈«◊à¡Â∂ √ßÍث٠’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª Á∂ Úæ‚∂ Í«Ú≈ ¡ÈÚÔ √Ó±‘ (‚∆√À∫‡ ◊πæÍ√) ‘∆ ‘πßÁ∂ ‘È,
«‹√ È≈Ò √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Íz«ÂÙ·≈Ȫ Á≈ ÍzÏßË ’È Ú≈Ò∂ √Ê≈¬∆ «È◊Óª ‹ª √ßÿª Á≈ «ÈÓ≈‰ ‘πßÁ≈ ˛Õ””
Í«Ú≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂȪ ˘ ÁØ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úß«‚¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ : Í«‘Ò≈, ¿π‘ Í«ÚÂÈ ‹Ø Í«Ú≈ Á∂
„ª⁄∂ ‹ª ⁄È≈ (Structure) «Úæ⁄ ‘Ø ‘∂ ‘È, Á±√≈, ¿π‘ Í«ÚÂÈ ‹Ø Í«Ú≈ Á∂ ’ßÓª ‹ª ’øÓª (Functions)
«Úæ⁄ ‘Ø ‘∂ ‘ÈÕ «¬æÊ∂ ¡√∆∫ ÁØÚ∂∫ ‘∆ Â∑ª Á∂ Í«ÚÂȪ ”Â∂ «Ú⁄≈ ’ª◊∂-

6.9 Í«Ú≈ Á∂ „ª⁄∂ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ (Change in the Structure of Family)

’¬∆ ’≈Ȫ Á∂ √ßÔπ’ ÍzÌ≈Ú Á∂ ÎÒÚ±Í Í«Ú≈ Á∂ ÈÚ∂∫ ÍzÂ∆Ó≈È ¿πÌ ’∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈ ‘∂ ‘ÈÕ Í«Ú≈ Á∂

74 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY