Page 225 - DPBI201_PUNJABI_II
P. 225
ê³ÜÅìÆ-II
é¯à Áðæ ÇéÖ¶ó ÕðçÅ ÔËÍ
ÇÂà ÁÅèÅð Òå¶ è°éÆ-ÇòÇ×ÁÅé ù Çå³é íÅ×» Çò¼Ú ò³ÇâÁÅ Ü»çÅ ÔË:
A. À°ÚÅðé è°éÆ-ÇòÇ×ÁÅé
B. óÚÅðé è°éÆ-ÇòÇ×ÁÅé
C. ôðòä è°éÆ-ÇòÇ×ÁÅé
ÇÂÀ°º è°éÆ ÇòÇ×ÁÅé Çò¼Ú íÅôÅ è°éÆÁ» ç¶ ì¯ñä 寺 ñËÕ¶ ðäé çÆ êÌÇÕÇðÁÅ å¼Õ çÅ ÁÇèÁËé ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔË;
íÅò ÃÅⶠë¶ëÇóÁ» ÇòÚ¯º ìÅÔð ù ÇéÕñçÆ ÃÅÔ çÆ ÔòÅ-𽺠Áå¶ ÃÅâÆÁ» éÅû ç¶ ê¯ñ å¶ î±³Ô ç¶ Á³× (óØ,
سâÆ, Õ», åÅñ±, ç³ç, ÜÆí, ðð å³ç» ÁÅÇç) íÅôÅÂÆ è°éÆÁ» ù ì¯ñä Ã ÇÕò¶º ÃÔÅÂÆ Ô°³ç¶ Ôé? ÇÂÔ è°éÆÁ»
î±³Ô ê¯ñ ÇòÚ¯º ÇéÕñ Õ¶, ÜòÅ çÆÁ» ñÇÔð» ðÅÔƺ ðäéÔÅð¶ îé°¼Ö ç¶ Õ³é» å¼Õ ÇÕò¶º êÔ°³ÚçÆÁ» Ôé Áå¶ Ãð¯å
ç¶ Õ³é» ðÅÔƺ ÇçîÅ× ù ðé¶ÔÅ ÇÕò¶º ÇîñçÅ ÔË? ÁÅÇç ÃÅðÆ êÌÇÕÇðÁÅ çÅ Çòôñ¶ôä è°éÆ ÇòÇ×ÁÅé çÅ ÇòôÅ ÔËÍ
ÇÂà åð·» è°éÆ-ÇòÇ×ÁÅé çÅ Õ³î ÇÕö íÅôÅ çÆ ÕÅðÜ Ãî¼×ðÆ ù ñ¼íäÅ ÔË, À°æ¶ ÇòÀ°ºå Çò¼Ú À°Ã Ãî¼×ðÆ ç¶
êÅà êÌì³è çÅ ÁÇèÁËé ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔËÍ è°éÆ-ÇòÀ°ºå íÅôÅ è°éÆÁ» ç¶ ÇòÔÅðÕ ê¼Ö éÅñ óì³Çèå ÔËÍ Ã¯ è°éÆ-
ÇòÀ°ºå Çò¼Ú íÅôÅ Çòô¶ô çÆÁ» è°éÆÁ» ç¶ À°ÚÅðé Áå¶ ÕÅðÜÆ ê¼Ö» ù ÇòÚÅÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
BA.B êÅðÖ³âÆ Ü» ÁÖ³âÆ è°éÆÁ»
Ôð íÅôÅ Çò¼Ú Ãòð, ÇòÁ³Üé» å¯º ÇÂñÅòÅ Õ°¼Þ ó×Æå å¼å òÆ Ô°³çÅ ÔË, ÇÜé·» ù ÇòÇ×ÁÅéÆ íÅôÅ Çò¼Ú êÅðÖ³âÆ
Ü» ÁÖ³âÆ è°éÆÁ» ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔË, ÇÜò¶º ìñ, éÅÇÃÕåÅ, Ãòð Áå¶ Çê¼Ú Ü» åÅéÍ ÇÂé·» è°éÆÁ» Çò¼Ú ôìç» Çò¼Ú
ðå³åð ð±ê Çò¼Ú ÇòÚðé çÆ Ãîð¼æÅ éÔƺ ð¼ÖçÆÁ»Í ÇÂÔ Ôî¶ô» Ö³âÆ è°éÆÁ» éÅñ Çîñ Õ¶ ÔÆ ÁÅêäÅ íÅôÅÂÆ
ÕÅðÜ ÃÅÕÅð ÕðçÆÁ» ÔéÍ ÇÂé·» ù íÅôÅÂÆ ì¯ñ» 寺 ò¼ÖðÅ éÔƺ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ ê³ÜÅìÆ íÅôÅ Çò¼Ú êÅðÖ³âÆ
(ÁÖ³âÆ) è°éÆÁ» (Supera-Segmental Phonemes) çÆ ÇÂà Ãî°¼ÚÆ òð×-ò³â ù Ô¶áñÆ ÁÅð¶Ö ç°ÁÅðÅ çðÃÅÇÂÁÅ
Ç×ÁÅ ÔË:
ê³ÜÅìÆ íÅôÅ çÆÁ» è°éÆÁ»
êÅðÖ³âÆ (ÁÖ³âÆ) è°éÆÁ»
éÅÇÃÕåÅ ìñ Ãòð (ðð) åÅé
BA.B.A éÅÇÃÕåÅ
À°ÚÅðé ÇòèÆ ç¶ ÁÅèÅð Òå¶ íÅôÅÂÆ è°éÆÁ» ù î½ÇÖÕ å¶ éÅÃÕÆ ç¯ íÅ×» Çò¼Ú ò³ÇâÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ î½ÇÖÕ
è°éÆÁ» ç¶ À°ÚÅðé ò¶ñ¶ ÃÅÔ çÆ ÔòÅ î±³Ô ðÃå¶ ÇéÕñçÆ ÔË Áå¶ éÅÃÕÆ è°éÆÁ» ç¶ À°ÚÅðé ò¶ñ¶ Õ¯îñ åÅñ± Ô¶á»
Çâ¼× Ü»çÅ ÔË, ÇÜà ÕðÕ¶ î±³Ô çÅ çÅ ðÃåÅ ì³ç Ô¯ Ü»çÅ ÔË å¶ ÔòÅ é¼Õ ðÃå¶ ìÅÔð ÇéñçÆ ÔËÍ ÇÂà åð·»
À°ÚÅðÆÁ» è°éÆÁ» ù éÅÃÕÆ è°éÆÁ» ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ êð êÅðÖ³âÆ (ÁÖ³âÆ) è°éÆ ç¶ ð±ê ÇòÚ éÅÇÃÕåÅ çŠóì³è
ÇÃðø Ãòð» éÅñ ÔËÍ ê³ÜÅìÆ è°éÆ-ÇòÀ°ºå Çò¼Ú ê³Ü éÅÃÕÆ è°éÆÁ» òÆ ÃæÅêå ÕÆåÆÁ» ×ÂÆÁ» ÔéÍ êðÅäåÅ
å¶ éÅç ò»× éÅÇÃÕåÅ ÇÂé·» çÅ ÇÂ¼Õ ñ¼Ûä ÔËÍ ÇîÃÅñ ñÂÆ /î/ ù ÁÃƺ /ê/, /ë/, /ì/ çÅ éÅÃÕÆ ð±ê éÔƺ
î³éç¶ Ãׯº ÇÂÔ ÇÂé·» ò»× ÔÆ ÇÂ¼Õ ò¼ÖðÅ ÇòÁ³Üé ÔËÍ êð /Á»/ éÅñ¯º ÁÃƺ ò¼ÖðÅ Ãòð ÃòÆÕÅð éÔƺ Õðç¶ Ãׯº
ÇÂà ù /ÁÅ/ çÅ ÔÆ éÅÃÕÆ ð±ê î³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂö åð·» ÃÅð¶ ê³ÜÅìÆ Ãòð» Çò¼Ú éÅÇÃÕåÅ ÇÂ¼Õ ÁÖ³âÆ è°éÆ
218 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY
