Page 237 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
BØN fBnKXhPK dh ;zfynkL
fBnKXhPK dh ;zfynkL ;zxh fBnkb/ d/ ;zrmB d/ ;zpzX ft~u ;zftXkB e'Jh fBPuk BjhA eodk. Uj f;oc
fBnKXhPK dh ;zfynkL
fBnKXhPK dh ;zfynkL
fBnKXhPK dh ;zfynkL
J/Bk nkd/P fdzdk j? fe ftXh jh ;zxh fBnkb/ ns/ T[;d/ T[g:'rK d/ ;zrmBK dh ohsh, T[; d/ w?ApoK ns/
T[g^w?ApoK dh ;zfynk ns/ UBK dh gdkftXh ns/ t/sB nkfd d/ ;zpzX ft~u fBoDk eo/rh. fJ; gqeko
;zftXkB fBnKXhPK dh ;zfynk fBPfus BjhA eodk j?. fJj nfXeko ;zxh ;Gk Bz{ ;"Ag fd~sk frnk j? i'
nkgD/ ;dBK d/ ;z:[es nfXt/PB ft~u fBnKXhPK dk fBotkuB eodh j?.cb;o{g fJj ;zfynk fBozso
gfotosBPhb ojh j?. 1875 JhH ft~u fBnKXhPK dh ;zfynk 9 ;h. gqzs{ 1943 JhH ft~u fJ~e ftXh d[nkok
fJ; ;zfynk Bz{ d[pkok fBoXkfos ehsk frnk. fBnKXhPK dh ;zfynk 9 s'A tX e/ 26^28 eo fd~sh rJh.
fJBK d/ nfsfoes T[g^fBnKXhPK dh th fB:[esh ehsh iKdh j?. fiBK dh ;zfynk 11^13 j[zdh j?. fJ;
;w/A ;zxh fBnKXheoD ft~u 26 fBnKXhP ns/ 12 t?ebfge fBnKXhP jB. T[g^fBnKXhP dh r?o^jkfIoh
ft~u UBK d/ gd s/ ezw eod/ jB. ;zxh ;Gk ;zx fBnkb/ d/ fBnKXhPK ft~u'A jh fJ~e nfXneP ns/ fJ~e
T[gkfXneP Bz{ d' ;kbK bJh fBotkfus eodh j?.
ekoiekbL fBnKXhPK ns/ T[g^fBnKXhPK dk fBotkuB 6 ;kb bJh ehsk iKdk j?. fJj vo ;h fe
ekoiekbL
ekoiekbL
ekoiekbL
ekoiekbL
fBotkuB g~Xsh ns/ 6 ;kb d/ nbgekb d/ ekoD fBnKXhPK T[Zs/ okiBhfse gqGkt g?Adk ns/ UBK dh
fBog~ysk ns/ ekoie[Pbsk ysw j' iKdh. gqzs{ fBnKXhPK d/ fBotkuB d/ ubd/ fJj vo ysw j' frnk.
fBotkuB dh ftt;Ek d/ cb;o{g fBnKXhPK dk ekoiekb ;EkJh fijk j' iKdk j?. fJj gozgok pD rJh
j? fe id'A s~e Uj fJ~S[e j'D, T[BK dk tko tko g[BofBotkuB j[zdk ofjzdk j?. e/tb nfXneP ns/
T[gkfXneP d/ g[Bo fBotkuB BjhA j' ;ed/ jB.
:'rsktKL
:'rsktKL ;zftXkB fBnKXhPK dhnK :'rsktK d/ ;zpzX ft~u u[~g j?. f;oc J/Bk jh fejk frnk j? fe e'Jh
:'rsktKL
:'rsktKL
:'rsktKL
th Bkrfoe i' okPNoh gfoPd dh ;d~;sk dh :'rsk o~ydk j't/, ;zxh fBnkb/ dk fBnKXhP fB:[es ehsk
ikdk j?. fJ; bJh torkfXekoh fBnKXhP fBotkfus BjhA j' ;ed/ feUAfe okPNoh gfoPd dh ;d~;sk
UBK bJh tofis j?. fJ; s'A fJbktk fJj th fXnkB o~fynk iKdk j? fe fszBK oki;h GkPktK, w[~y okiBhfse
dbK ns/ e?E'fbe ns/ gq'N/;N/AN d'jK XowK Bz{ fBnkb/ ft~u T[fus gqshfB~Xst fwb/. fJ; ;zpzX ft~u th
e[M gqshpzX jB. d' fBeN ;zpzXh ;zxh ;Gk ns/ ;zxh gfoPd d/ w?Apo iK UBK d[nkok fB:[es e'Jh
gdkfXekoh ;zxh fBnkb/ dk fBnKXhP BjhA pD ;ed/ jB. nkgD/ ekoiekb ft~u fBnKXhP Bk sK ;zx iK
e?ANB d/ nzsors fe;/ j'o gd s/ ofj ;ed/ jB, ns/ Bk e'Jh j'o ezw iK B"eoh eo ;ed/ jB. 1814 JhH
s'A gfjbK fJj r~bK tofis BjhA ;B.ukj/ ;zftXkB d[nkok fe;/ ftP/P :'rsk dh Io{os BjhA j?, fco th
bkov pqkJh;
bkov pqkJh;
bkov pqkJh;
nB[Gth ns/ ftP/Pr ftXht/sktK Bz{ jh fBnKXhP fBotkfus ehsk iKdk j?. bkov pqkJh;bkov pqkJh; B/ th fejk j?.
fBnKXhPK d/ fBotkuB bJh ukj/ e'Jh :'rsk ftXh d[nkok fBoXkfos BjhA ehsh rJh j?, fco th
fBnKPk;so d/ ftdtkBK ns/ :'r ftneshnK Bz{ fBotkfus eoD dh g{oh e'fPP ehsh iKdh j?. go fJj
efjDk rbs j't/rk fe fBnKXhPK dk fBotkuB okiBhfse gqGktK s'A fJ~edw nS{sk j?, Gb/ jh fJ; dk T[bNk
gqGkt fBnKXhPK dh Pq/Pmsk s/ BjhA g?Adk.

t/sBL
t/sBL
t/sBL ;ft; ;zxh fBnkb/ d/ fBnKXhPK Bz{ t/sB d/ o{g ft~u 53,000 cq?Ae jo ;kb fwbdk j?. nfXneP
t/sBL
t/sBL
Bz{ G~s/ d/ o{g ft~u 36,000 cq?Ae jo ;kb fwbdk j?. T[g^fBnKXhPK Bz{ e'Jh fBPfus ;kbkBk t/sB BjhA
fwbdk. fizB/ fdB Uj ezw eod/ jB, UBK Bz{ d?fBe eqw Bkb e[M G~sk fd~sk iKdk j/. g?APB dh th ftt;Ek
j?. gd^fBftq~sh 60 ;kb dh T[wo s/ j't/, ns/ fBnkb/ d/ w?Apo d/ o{g ft~u ezw eo u[ek j't/ sK T[; d/
;/tkekb d/ nB[;ko T[; d/ t/sB dk 40 s'A 60# s~e g?APB d/ o{g ft~u fd~sk iKdk j?.
;futkbkL
;futkbkL
;futkbkL
;futkbkL ;zx fBnkb/ dk nkgDk ;futkbk j? fi; dk ;zrmB ns/ eowukohnK dh fB:[esh fBnkbk nkg
;futkbkL
eodk j?. gqzs{ eowukohnK dh ;zfynk, fJBK dk t/sB ns/ ekoi ekb ;zxh ;Gk fBPfus eodh j?.
;EkBL ;zxh fBnkb/ dk ;EkJh ;EkB tKv Bkwe e?ANB dh okiXkBh b'ikB Bro j?. fJ; Bro ft~u fBnkb/
;EkBL
;EkBL
;EkBL
;EkBL
dh ;EkgBk d/ d' w[~y ekoD ;B. gfjbk ;zxh Pk;B d/ d' nzr (ekoigkfbek ns/ ftXkBgkfbek) iowB
GkPk^GkPh Bro poB ft~u nt;fEs ;B. fJ; bJh ;zftXkB fBowksk ukj[zd/ ;B fe ;zxh Pk;B dk x~N
s'A x~N fJ~e nzr cq?Au GkPk^GkPh Bro b'ikB j't/ fi; Bkb cq?Au p'bD tkfbnK Bz{ ;zs[PNh fwb/. fJ;/ T[d/
P Bkb cq?Au GkPk^GkPh Gkr ft~u nt;fEs eo e/ ;zxh fBnkb/ dk ;EkB pDkfJnk frnk. d{i/, fjT{wo
d/ wskB[;ko ;zftXkB^ fBowksk poB s'A ;zxh fBnkb/ Bz{ jNk e/ Pesh fgqEeheoD d/ f;XKs s/ pb d/Dk

232 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY